Chỉ trong một thời gian chưa đầy hai tuần qua, Triều Tiên đã tiến hành ba đợt phòng thử tên lửa tầm trung và tầm ngắn liên tiếp trong bối cảnh tiến trình đàm phán về hạt nhân giữa các bên chưa có nhiều tiến triển. Giới quan sát đưa ra một số nhận định, phân tích về mục đích của Triều Tiên trong các động thái này như sau:
Thứ nhất, nhằm đáp trả việc Mỹ và Hàn Quốc tuyên bố sẽ tiếp tục các cuộc tập trận thường niên
Các cuộc tập trận thường niên của Mỹ và Hàn Quốc vốn bị phía Triều Tiên chỉ trích là nhằm chống lại Bình Nhưỡng. Mặc dù cả Mỹ và Hàn Quốc đều đưa ra nhiều tuyên bố, hành động thể hiện thiện chí cải thiện quan hệ với Triều Tiên, song Bộ Quốc phòng Hàn Quốc và Mỹ thông báo cuộc tập trận chung giữa hai nước sẽ diễn ra theo kế hoạch vào tháng 8 này. Phía Seoul khẳng định, bản chất của cuộc tập trận không phải là cuộc tấn công mà chỉ nhằm củng cố liên minh. Dự kiến, cuộc tập trận sẽ mô phỏng bằng máy tính ở quy mô lớn và không triển khai binh sỹ ở thực địa. Trong bản báo cáo gửi tới Quốc hội, Bộ Thống nhất Hàn Quốc nêu rõ: “Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực để cải thiện quan hệ liên Triều, trong đó có việc thực hiện các tuyên bố chung Hàn Quốc-Triều Tiên”. “Chúng tôi sẽ tiếp tục gửi thông điệp tới Triều Tiên để cải thiện mối quan hệ liên Triều… và tạo ra các tiền đề nhằm đạt được những tiến bộ rõ rệt trong các lĩnh vực cần thảo luận giữa hai nước”, Bộ Thống nhất Hàn Quốc nêu thêm. Trước thông tin trên, phía Triều Tiên đã cảnh báo sẽ khởi động lại các vụ thử tên lửa, hạt nhân nếu Mỹ và Hàn Quốc tiến hành tập trận chung.
Các tên lửa mới nhất được phóng đi từ bán đảo Hodo, thuộc bờ biển phía Đông của Triều Tiên. Tổng tham mưu trưởng quân đội Hàn Quốc (JCS) cho biết phía Triều Tiên đã phóng nhiều tên lửa đạn đạo, bay được khoảng 250 km. Hãng thông tấn Yonhap của Hàn Quốc đưa tin dường như các tên lửa này khác loại so với tên lửa được phóng hồi tuần trước. Đại tá Lee Peters, Phát ngôn viên lực lượng quân đội Mỹ đóng tại Hàn Quốc, nói rằng: “Chúng tôi đã nắm được thông tin về một vụ phóng tên lửa ở Triều Tiên và sẽ tiếp tục theo dõi diễn biến”. Tuy nhiên, ông không bình luận gì khi được hỏi liệu kế hoạch tập trận chung với Hàn Quốc có tiếp tục như kế hoạch hay không.
Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho hay, không có tên lửa nào rơi xuống lãnh thổ hay vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của họ và các vụ phóng của Triều Tiên không đe dọa tức thì tới an ninh của Nhật Bản. Vào ngày 25/7, Triều Tiên đã phóng 2 tên lửa đạn đạo tầm ngắn, đó là các vụ thử tên lửa đầu tiên kể từ sau khi Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump có cuộc gặp hôm 30/6 và nhất trí nối lại các vòng đàm phán về giải giáp hạt nhân.
Thứ hai, nhằm gây sức ép buộc Mỹ phải có những bước đi cụ thể, thiết thực hơn trong đàm phán
Các vụ phóng tên lửa mới nhất của Triều Tiên rõ ràng là gây sức ép buộc Mỹ phải có những bước đi cụ thể, thiết thực hơn trong đàm phán. Ông Trump và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo từng cố giảm nhẹ tính chất nghiêm trọng của vụ phóng thử tên lửa hồi tuần trước mà Triều Tiên thực hiện; trong khi ông Pompeo còn thể hiện hy vọng về con đường ngoại giao trong tương lai với Triều Tiên. Kể từ sau cuộc gặp Trump – Kim diễn ra hôm 30/6 tại khu phi quân sự (DMZ) chia tách hai miền Triều Tiên, Bình Nhưỡng đã cáo buộc Washington phá vỡ một cam kết khi lên kế hoạch tập trận chung với Hàn Quốc trong tháng tới, đồng thời cảnh báo rằng kế hoạch này có thể làm phương hại tới bất kỳ cuộc đàm phán nào.
Chuyên gia phân tích thuộc Trung tâm Lợi ích Quốc gia, trụ sở tại Washington Harry Kazianis nhận định rằng các vụ phóng tên lửa mới nhất của Triều Tiên rõ ràng là nhằm gây sức ép với Washington. “Hiện tại, dường như vòng đối thoại cấp làm việc giữa Mỹ và Triều Tiên có thể phải tạm hoãn cho đến tận mùa Thu năm nay, bởi chính quyền ông Kim sẽ không lập tức trở lại con đường ngoại giao sau các cuộc thử nghiệm tên lửa này”, chuyên gia Kazianis nhận định. Một số chuyên gia phân tích khác thì cho rằng, Triều Tiên sẽ tiếp tục tăng cường gây sức ép để buộc Washington phải đưa ra thêm nhượng bộ, bởi ông Trump vẫn coi chiến lược mà ông đang áp dụng với Triều Tiên như một thành tựu của mình, làm bàn đạp cho chiến dịch tái tranh cử cho năm sau.
Triều Tiên cũng cảnh báo về khả năng nối lại các cuộc thử nghiệm hạt nhân và tên lửa tầm xa mà họ đã tạm ngừng từ năm 2017, điều mà ông Trump liên tục đưa ra như bằng chứng cho thấy cách tiếp cận của ông với ông Kim đã thành công. Một quan chức cấp cao của Hàn Quốc khẳng định rằng cuộc tập trận chung sẽ diễn ra như kế hoạch, nhưng chỉ bao gồm các nội dung tập trận giả định trên máy tính chứ không triển khai binh sỹ trên thực địa. Hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều lần hai tổ chức tại Hà Nội hồi tháng 2 năm nay đã không thể ra được tuyên bố chung do hai bên không xóa bỏ được các bất đồng. Washington yêu cầu Bình Nhưỡng giải giáp hạt nhân toàn diện, trong khi Triều Tiên yêu cầu Mỹ gỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Cuối cùng, không bên nào chịu nhượng bộ.
Phát biểu trước báo giới hôm 23/7, ông Trump một lần nữa nhắc lại rằng ông có mối quan hệ tốt đẹp với ông Kim, nhưng thêm rằng: “Chúng ta hãy chờ xem điều gì xảy ra. Tôi không thể nói trước về bất cứ điều gì”. Ngoại trưởng Pompeo nói, ông hy vọng các vòng đối thoại cấp làm việc với Triều Tiên giúp vãn hồi các vòng đàm phán giải giáp hạt nhân sẽ được tổ chức “rất sớm”. Ngày 30/7, ông nói với các phóng viên đi cùng ông trong chuyến thăm châu Á rằng, ông không rõ thời điểm diễn ra các cuộc đối thoại, nhưng hy vọng rằng Đại diện đặc biệt của Mỹ về vấn đề Triều Tiên Stephen Biegun cùng đối tác mới có thể gặp gỡ “trước khi quá muộn”. Ông Pompeo và Ngoại trưởng Triều tiên Ri Yong Ho từng được dự kiến sẽ gặp gỡ bên lề một diễn đàn an ninh Đông nam Á tổ chức tại Bangkok, Thái Lan (31/7-2/8), nhưng ông Ri sau đó đã hủy chuyến đi của mình, Reuters dẫn một nguồn tin ngoại giao hồi tuần trước cho hay.
Ngoại trưởng Pompeo nói rằng ông cũng lường trước việc phái đoàn Triều Tiên không tới Bangkok, nhưng nếu họ tới đó, ông mong muốn có cơ hội gặp gỡ ông Ri. “Chúng ta sẽ xem xem liệu họ có đến hay không, và nếu họ đến, tôi tin rằng chúng tôi sẽ gặp gỡ”, ông Pompeo nói. Trước đó, trong hôm 30/7, một quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ tiết lộ, trong tuần trước, một quan chức Triều Tiên đã nói với một đối tác Mỹ thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng (NSC) rằng các cuộc đối thoại cấp làm việc sẽ được khởi động rất sớm.