Hiện có nhiều thông tin cho rằng Trung Quốc và Campuchia đang tăng cường hợp tác quân sự, trong đó có việc Campuchia cho phép Trung Quốc thiết lập ít nhất hai căn cứ hải quân tại Ream và Koh Kong, song hai bên đều phủ nhận thông tin trên. Giới quan sát cho rằng có thể TQ và Campuchia đang áp dụng một chiến thuật là cứ âm thầm hợp tác mà không cần bất kỳ thỏa thuận cụ thể nào để tránh các dư luận trái chiều.
Hôm 29/7, Thủ tướng Campuchia Hun Sen tuyên bố, nước này đã mua “hàng chục nghìn” vũ khí của Trung Quốc. Gần đây, Trung Quốc đã chi hàng tỷ USD cho các khoản vay mềm, cơ sở hạ tầng và đầu tư vào Campuchia. Đáp lại, Phnom Penh cũng tăng cường các cuộc tập trận quân sự với Trung Quốc và ngày càng thắt chặt mối quan hệ đồng minh. Phát biểu trên Facebook hôm 29/07 khi đến thăm công trình xây sân vận động ở Phnom Penh, món quà của Chủ tịch Tập Cận Bình, Thủ tướng Campuchia Hun Sen nói rằng chỉ trong năm nay (2019), Campuchia đã chi 40 triệu USD mua thêm vũ khí từ Trung Quốc. “Tôi đã ra lệnh mua hàng chục ngàn vũ khí bổ sung… nay, chúng đang được vận chuyển tới”, ông Hun Sen nói nhưng không giải thích là đã đặt mua các loại vũ khí nào Các hợp đồng trước đó đạt con số 290 triệu USD, cho phép Campuchia dùng vũ khi Trung Quốc để hiện đại hoá quân đội.
Mới đây nhất, chính quyền của ông Hun Sen gọi bài trên báo Wall Street Journal về một thoả thuận bí mật Campuchia – Trung Quốc để quốc gia lớn sử dụng căn cứ hải quân Campuchia là “tin giả”. Chính quyền Campuchia còn tổ chức cho các đoàn nhà báo nước ngoài đến xem một khu đất ở Ream, Sihanoukville và chỉ ra rằng tại đó không hề có căn cứ nào cho người Trung Quốc cả. Mặc dù vậy, giới chuyên gia về an ninh, quốc phòng ở nước ngoài không tin vào chiến dịch thông tin tuyên truyền đó của Campuchia.
Hai tờ báo Australia là “The Age” và “Sydney Morning Herald” trích lời Chuyên gia Euan Graham tại Đại học La Trobe nói rằng sẽ sai lầm khi nghĩ rằng Campuchia xây một căn cứ cho Trung Quốc kiểu như căn cứ Mỹ đóng ở Nhật Bản. Trái lại, ông tin rằng đây là một quá trình từ từ, tạo vị trí bán quân sự, bán dân sự và khi cần khi Trung Quốc mới điều chuyển lực lượng tới.Ngay lập tức, Australia đã quan tâm đến chuyện này và chuyên gia an ninh quốc phòng John Blaxlabd từ Đại học Quốc gia Australia nói Úc cần đánh giá lại bố trí an ninh vùng cùng đồng minh trong nhóm năm quốc gia “Five power deal” gồm Australia, Singapore, Malaysia, New Zealand và Anh. Các nước này đang kiểm soát eo biển Malacca và nếu Trung Quốc đưa được không quân xuống Campuchia, cộng với các căn cứ đã có ở Djibouti và Pakistan, thì tính toán an ninh của Australia phải thay đổi. Năm 2018, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đã lên tiếng về một “căn cứ hải quân” Campuchia xây cho Trung Quốc. Phân tích gia Malcolm Davis từ Viện Chính sách Chiến lược Australia trong bài viết đăng hôm 29/7 nói rằng thỏa thuận cho phép Trung Quốc sử dụng một phần căn cứ hải quân Ream có hiệu lực trong 30 năm và sẽ được tự động gia hạn 10 năm một lần.
Vào tháng 5/2019, Andrew Nachemson viết trên South China Morning Post rằng giới quan sát nghi là sân bay to trên đảo Koh Kong có thể dùng vào mục tiêu quân sự. Mô thức nhận đất cho thuê dài hạn để rồi có thể “thu nhận vĩnh viễn” đã có trong quan hệ Trung Quốc với Sri Lanka. Bài báo nói Campuchia cho tập đoàn UDG của Trung Quốc thuê 45 nghìn hectare đất trên đảo Koh Kong tới năm 2108, theo thoả thuận 99 năm. Tại đây, UDG cho xây đường băng dài 3,4 km, dài hơn sân bay quốc tế ở Phnom Penh và hơn hẳn đường băng dân sự chỉ cần tối đa 2,8 km. Về lý thuyết, đường băng khổng lồ này là để phục vụ một casino “vắng tanh vắng ngắt” trên hòn đảo nghỉ dưỡng, theo bài báo. Dù là công ty tư nhân, UDG (Union Development Group) từng có vinh dự được đón một lãnh đạo Quốc hội Trung Quốc, ông Vương Khâm Mẫn, đến tận nơi thăm dự án Koh Kong. Được biết công trình “du lịch” trên hòn đảo của Campuchia được chính Trương Cao Lệ, cựu Phó Thủ tướng Trung Quốc ủng hộ.
Như vậy, có thể thấy để tránh búa rìu dư luận từ các nước, Campuchia có thể sẽ ngầm cho Trung Quốc tiến hành các hoạt động tăng cường hiện diện quân sự, kể cả việc đồn trú tại các cẳng biển và sủ dụng các bến bãi như là của Trung Quốc mà không cần bất kỳ một thỏa thuận nào. Dựa vào những gì được tiết lộ thì nhiều khả năng điều này thực sự đang diễn ra và các nước rất cần lưu tâm.