Một quan chức Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết, Bắc Kinh có hành động khiêu khích tại Biển Đông khi ngăn chặn các quốc gia Đông Nam Á tiếp cận nguồn năng lượng trị giá 2,5 nghìn tỷ đô la trong khu vực.
Tờ Philstar thông tin, hôm 16/10, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề về Đông Á và Thái Bình Dương, ông David Stilwell đã báo cáo trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện rằng, yêu sách đường chín đoạn của Trung Quốc đối với Biển Đông là bất hợp pháp và phi lý.
Ông David Stilwell (ảnh: SCMP).
Ông Stilwell nói: “Thông qua các hành động khiêu khích liên tục nhằm khẳng định đường chín đoạn, Bắc Kinh đang ngăn cản các thành viên ASEAN tiếp cận nguồn năng lượng có thể tái tạo trị giá hơn 2,5 nghìn tỷ đô la, đồng thời làm gia tăng bất ổn và nguy cơ xung đột”.
Ông Stilwell cho rằng, các yêu sách của Bắc Kinh đối với tuyến đường thủy đang tranh chấp không có cơ sở pháp lý, lịch sử cũng như địa lý. Vào tháng 7/2016, Tòa án Trọng tài Thường trực đã ra phán quyết vô hiệu hóa yêu sách đường chính đoạn của Bắc Kinh. Tuy nhiên, Trung Quốc bác phán quyết này và tiếp tục khẳng định chủ quyền đối với Biển Đông một cách phi pháp.
Washington cũng lo ngại về sự hợp tác của Trung Quốc trong việc đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử Biển Đông (C.O.C) với các thành viên khối ASEAN, bao gồm Việt Nam, Philippines.
Đầu năm nay, Trung Quốc triển khai hàng trăm tàu hải quân, tàu bảo vệ bờ biển và tàu đánh cá ở vùng lân cận đảo Thị Tứ ở Trường Sa. Trung Quốc cũng xâm phạm chủ quyền của Việt Nam tại vùng biển gần Bãi Tư Chính.
Ông Stilwell nói rằng: “Nếu Bộ quy tắc ứng xử Biển Đông được Trung Quốc sử dụng nhằm hợp pháp hóa các hành vi nghiêm trọng và những yêu sách hàng hải bất hợp pháp, cũng như trốn tránh các cam kết mà Bắc Kinh đã ký kết theo luật quốc tế, thì Bộ quy tắc này sẽ gây thiệt hại cho khu vực và cho tất cả những ai coi trọng quyền tự do trên biển”.
Trích dẫn Đạo luật Sáng kiến Tái Đảm bảo Châu Á (Asia Reassurance Act – ARIA) của Mỹ năm 2018, ông Stilwell nhấn mạnh, Washington tiếp tục đảm bảo quyền tự do hàng hải, hàng không và các hoạt động hợp pháp trên biển.
Ông Stilwell cũng cho biết, trong năm 2019, Mỹ đã triển khai nhiều hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông hơn bất cứ năm nào trong 25 năm qua.