Trong những ngày qua, diễn biến tình hình Hồng Công tiếp tục căng thẳng, nhất là khi giới nhà giàu Hồng Công tìm cách “tháo chạy” và Hạ viện Mỹ thông qua dự luật Nhân quyền và Dân chủ Hồng Công 2019 (HKHRDA2019). Dự luật trên yêu cầu Mỹ dựa theo diễn biến chính trị Hồng Công đánh giá có nên chấm dứt đối xử với Hồng Công như một thực thể thương mại tách biệt Trung Quốc không.
Hồng Công không còn là “thiên đường” cho giới đầu tư
Các cuộc biểu tình trong hơn 4 tháng qua với hàng triệu người xuống đường đấu tranh và xung đột với cảnh sát đã khiến ngành du lịch tiêu điều, buộc các công ty sa thải nhân viên và bất động sản đã bị ảnh hưởng nặng nề. Cổ phiếu bất động sản Hồng Kông đã bắt đầu giảm kể từ tháng 6. Các hãng phát triển nhà ở buộc phải giảm giá cho các dự án nhà ở mới và giảm giá văn phòng cho thuê. Trước đây, người Trung Quốc đại lục cho rằng đầu tư vào bất động sản ở Hồng Kông rất an toàn và đổ đến Hồng Kông để đầu tư nhà đất, đẩy giá nhà đất Hồng Kông tăng vọt đến nỗi người dân Hồng Kông phải kêu trời. Giải quyết vấn đề giá nhà đất tăng cao cũng đã trở thành một trong những yêu cầu của những người biểu tình Hồng Kông trong vài tháng qua. Nay thì do tình hình Hồng Kông bất ổn và bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến thương mại Trung – Mỹ, những người mua nhà ở Đại lục đã chuyển mục tiêu đầu tư sang Singapore. Theo số liệu của công ty tư vấn bất động sản OrangeTee & Tie của Singapore, doanh số bán căn hộ cao cấp tại Singapore đã tăng mạnh trong năm nay do các nhà đầu tư Trung Quốc Đại lục sang mua.
Không những vậy, do lo ngại an ninh và cuộc sống bị ảnh hưởng, giới triệu phú Hồng Công cũng đang tìm cách “tháo chạy” khỏi Đặc khu này. Theo thống kê, từ tháng 1 đến tháng 10 năm nay, số người Hồng Kông xin nhập cư vào Malaysia đã lên tới 7.500, tăng gấp bốn lần so với năm trước. Chương trình Ngôi nhà thứ hai của Malaysia cho phép người nước ngoài được cấp thị thực cư trú 10 năm và cư trú vĩnh viễn tại Malaysia. Theo một người Hồng Công, nếu hết hạn 10 năm, chính phủ Malaysia sẽ căn cứ biểu hiện (không có hồ sơ xấu, không phạm tội) để gia hạn visa, mà bất động sản Malaysia lại có những lợi thế như quyền sở hữu vĩnh viễn, không phải nộp thuế thừa kế, thuế quà tặng… Các biệt thự hay căn hộ của Malaysia khi bán đều đầy đủ nội thất, đồ gia dụng và người mua chỉ việc mở khóa vào ở. Hiện tại đã có hàng chục nhóm khách hàng Hồng Công tổ chức thành các đoàn để đi xem nhà. Theo ông Lưu Tế Lương, nguyên cố vấn cho Ban Chính sách Trung ương của chính quyền Đặc khu hành chính Hồng Công, không chỉ các doanh nhân giàu có của Hồng Công mang theo tài sản rời đi, mà ngay cả một tập đoàn tài chính lớn của Hồng Công chuẩn bị tiếp tục đầu tư quy mô lớn cũng đã lựa chọn rút khỏi Hồng Công vì cục diện tình hình không sáng sủa.
Các nhà phân tích dự báo xu hướng này sẽ giáng đòn mạnh vào ngành dịch vụ tài chính vốn chiếm tới 1/5 GDP của Hồng Kông và có thể khiến Hồng Kông một lần nữa rơi vào suy thoái kinh tế kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính.
Mỹ “giáng đòn” nặng vào Trung Quốc
Hạ viện Mỹ biểu quyết và đồng ý thông qua dự luật HKHRDA2019, một bước đi quan trọng để HKHRDA2019 trở thành luật. Hiện HKHRDA2019 chờ Thượng viện Mỹ thông qua. Và với thực tế dự luật được 23 thượng nghị sĩ lưỡng đảng bảo trợ thì dự luật rất có khả năng sẽ được Thượng viện thông qua. Luật HKHRDA 2019 một khi được ban hành sẽ mở đường cho Mỹ có hành động ngoại giao cũng như trừng phạt kinh tế với chính quyền Hồng Công. Cụ thể, luật HKHRDA 2019 sẽ yêu cầu chính phủ Mỹ căn cứ theo các diễn biến chính trị ở Hồng Công để đánh giá liệu có nên chấm dứt đối xử với Hồng Công như một thực thể thương mại tách biệt với Trung Quốc đại lục hay không. Luật này cũng sẽ mở đường cho Mỹ trừng phạt các cá nhân có trách nhiệm với các hành động hủy hoại tính tự trị của Hồng Công.
Ngay sau khi Hạ viện Mỹ thông qua HKHRDA2019, Người phát ngôn Văn phòng Các vấn đề Hồng Công và Macau thuộc Hội đồng Nhà nước Trung Quốc Yang Guang (16/10) cho biết nước này “chính thức phản đối và lên án mạnh” việc Hạ viện Mỹ thông qua dự luật HKHRDA 2019; nhấn mạnh “hành động này đã can thiệp một cách thô thiển vào chuyện nội bộ của Trung Quốc và công khai gia tăng ủng hộ các lực lượng chống đối và cực đoan ở Hồng Công”; đồng thời khẳng định “việc này cho thấy âm mưu chính trị của Hạ viện Mỹ và một số chính trị gia dùng Hồng Công để kiềm chế sự phát triển của Trung Quốc”. Theo ông Yang Guang, bất ổn ở Hồng Công gia tăng là vì Mỹ đứng về phía bộ phận chống Trung Quốc ở Hồng Công; nhấn mạnh “không có sự can thiệp của Mỹ, Hồng Công sẽ thịnh vượng và ổn định hơn”, đồng thời kêu gọi Mỹ ngừng tiến trình xem xét dự luật HKHRDA 2019.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng (16/10) tuyên bố “bày tỏ sự phẫn nộ và kiên quyết phản đối việc Hạ viện Mỹ thông qua Dự luật HKHRDA 2019”; nhấn mạnh “vấn đề Hồng Công đang đối mặt không phải là vấn đề dân chủ nhân quyền, mà là vấn đề chấm dứt bạo lực, khôi phục trật tự và duy trì luật pháp càng sớm càng tốt. Hạ viện Mỹ phớt lờ sự thật, đảo ngược trắng đen và gọi những tội ác nghiêm trọng như đốt phá, buôn lậu và tấn công bạo lực là dân chủ nhân quyền. Đó là một tiêu chuẩn kép trần trụi phơi bày một số người ở Mỹ về quyền con người và dân chủ”; cho rằng Mỹ cũng có lợi ích ở Hồng Công, nếu dự luật trên được thông qua không chỉ làm tổn hại lợi ích của Trung Quốc mà còn làm tổn hại quan hệ Mỹ – Trung; nhấn mạnh đối với quyết định sai lầm của phía Mỹ, Trung Quốc chắc chắn sẽ có biện pháp hiệu quả để kiên quyết chống lại và bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của mình. Ngoài ra, Cảnh Sảng tái khẳng định “Hồng Công là của Trung Quốc, các vấn đề Hồng Công là công việc nội bộ của Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ không để bất kỳ lực lượng bên ngoài can thiệp. Chúng tôi khuyên phía Mỹ nhận ra tình hình và ngay lập tức ngừng thúc đẩy việc xem xét dự luật Hồng Công”.
Chính quyền Hồng Công (16/10) cũng ra tuyên bố bày tỏ sự đáng tiếc với việc Hạ viện Mỹ thông qua dự luật HKHRDA 2019. Tuyên bố khẳng định chính quyền Hồng Công thực thi nguyên tắc “một quốc gia, hai chế độ” “một cách toàn diện và thành công” phù hợp với Luật Cơ bản; đồng thời cảnh báo các nghị sĩ nước ngoài không can thiệp vào chuyện nội bộ Hồng Công với bất cứ hình thức nào.
Trước đó, tối ngày 14/10/2019, hàng chục ngàn người (25.000 theo cảnh sát, 50.000 theo ban tổ chức) đã xuống đường tại trung tâm Hồng Công kêu gọi cộng đồng quốc tế, nhất là Mỹ ủng hộ người dân Hồng Công. Người biểu tình thúc giục Quốc Hội Mỹ nhanh chóng thông qua đạo luật HKHRDA 2019.