Ngoại trưởng Mike Pompeo (30/10) cho rằng Mỹ từ lâu đã quá “nương tay” với Trung Quốc với hy vọng Bắc Kinh có thể thay đổi, tuy nhiên mọi việc không diễn ra như kỳ vọng của Washington; đồng thời chỉ trích Trung Quốc có những hành vi “gây hấn” trên biển.
Chỉ trích, lên án của Ngoại trưởng Mỹ
Phát biểu tại một sự kiện của Viện nghiên cứu Hudson ở New York, Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết Mỹ đã do dự và hành động ít hơn rất nhiều so với những gì Washington nên làm khi Trung Quốc đe dọa các nước láng giềng như Việt Nam, Philippines và khi Bắc Kinh tuyên bố “chủ quyền” đối với toàn bộ Biển Đông; lên án mức độ thù địch thực sự của Trung Quốc đối với Mỹ cũng như với các giá trị chung; cho rằng “Washington đã quá chậm chạp trong việc nhìn ra những hiểm họa mà Trung Quốc gây ra cho an ninh quốc gia của Mỹ, vì ngay từ đầu Mỹ vẫn muốn thiết lập quan hệ hữu nghị với Trung Quốc. Bây giờ chúng ta vẫn mong muốn như vậy. Tuy nhiên, trong khi nỗ lực đạt được mục tiêu này, chúng ta đã dung túng và cổ xúy cho sự trỗi dậy của Trung Quốc suốt hàng chục năm, thậm chí chúng ta phải hy sinh những giá trị, an ninh và lương tri của Mỹ”.
Ngoại trưởng Mỹ cũng chỉ trích các chính quyền Mỹ tiền nhiệm, từ thời Tổng thống Richard Nixon, khi dung túng cho Trung Quốc bằng cách phớt lờ những khác biệt căn bản trong hệ thống của hai nước; đồng thời đổ lỗi cho các tổng thống, cố vấn, nhà phân tích, học giả và nhà sử học khi không nhìn nhận rõ những nguy cơ mà Trung Quốc đã gây ra cho Washington. Tuy nhiên, ông Pompeo khẳng định “tất cả những điều này đang thay đổi dưới thời Tổng thống Donald Trump”. Theo ông Pompeo, Mỹ cần đối đầu với Trung Quốc, thay vì chiều theo Bắc Kinh, trong nhiều lĩnh vực, từ các hành vi thương mại, nhân quyền cho tới sự hung hăng của Trung Quốc tại Biển Đông và Đài Loan; khẳng định thời gian tới, ông sẽ tiếp tục đưa ra những tuyên bố lên án Trung Quốc trong các lĩnh vực, từ hệ tư tưởng cho tới thương mại cũng như nỗ lực của Bắc Kinh nhằm mở rộng ảnh hưởng với Mỹ. Ngoài ra, ông Pompeo cũng nhắc lại những lời chỉ trích trước đó về chương trình đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và cho vay của Trung Quốc tại các nước đang phát triển, hành vi đánh cắp tài sản trí tuệ, các hành động quân sự hóa tại Biển Đông và Hoa Đông. Theo đó, “các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã thể hiện rõ rằng họ muốn bá quyền thế giới. Họ đang tiến đến mục tiêu đó bằng việc sử dụng các phương pháp tạo ra những thách thức đối với Mỹ và thế giới”.
Kết thúc bài phát biểu của mình, ông Pompeo cho biết Mỹ muốn nhìn thấy một Trung Quốc thịnh vượng và phát triển, song phải công bằng. Ngoại trưởng Mỹ khẳng định chính quyền Trump không bao giờ ngại đối đầu với Trung Quốc.
Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence cũng lên án Trung Quốc
Trong bài phát biểu về quan hệ Mỹ – Trung tại Trung tâm Quốc tế Woodrow Wilson ở Washington, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence (24/10) đặc biệt lên án các hành vi bành trướng của Bắc Kinh tại Biển Đông. Theo đó, hành động quân sự của Trung Quốc trong khu vực và cách xử sự với các nước láng giềng trong năm qua vẫn tiếp tục càng lúc càng mang tính khiêu khích. Bắc Kinh đã gia tăng sử dụng tàu dân quân biển để thường xuyên hăm dọa các thủy thủ, ngư dân Philippines và Malaysia. Lực lượng tuần duyên Trung Quốc còn tìm cách dùng vũ lực để ép Việt Nam, không cho khoan dầu và khí đốt thiên nhiên ở ngoài khơi vùng biển của Việt Nam”. Không những vậy, ông Mike Pence còn đề cập tới việc, đồng minh thân cận của Mỹ là Nhật Bản đang chuẩn bị xuất kích nhiều máy bay chiến đấu để chống lại những đợt khiêu khích liên tiếp của Trung Quốc ở biển Hoa Đông trong năm 2019. Theo Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence, “trong hơn 60 ngày liên tiếp, cảnh sát biển Trung Quốc đã cho tàu bè tới quấy nhiễu vùng biển ở đảo Senkaku (Điếu Ngư) mà Nhật Bản đang quản lý”.
Đáp trả chỉ trích của Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh (25/10) ngang ngược cho biết, Bắc Kinh vô cùng tức giận về bài phát biểu và kiên quyết phản đối với những quan điểm bình luận “dối trá” và “ngạo mạn” của ông Mike Pence. Bà Oánh khẳng định không thế lực nào có thể cản trở sự tiến lên của Trung Quốc và cáo buộc ông Pence “phá rối sự đoàn kết cũng như ổn định nội bộ của Trung Quốc”.