Thượng viện Mỹ vừa công bố báo cáo cảnh báo về nguy cơ khó lường từ kế hoạch “ngàn nhân tài” của Trung Quốc.
Được triển khai từ năm 2008, chương trình này đã giúp Bắc Kinh tuyển dụng hơn 7.000 nhà khoa học, kỹ sư và doanh nhân của Mỹ, khuyến khích họ làm việc vì lợi ích của Trung Quốc, thậm chí đánh cắp thành quả của giới học giả Mỹ, theo tờ South China Morning Post ngày 20.11 dẫn báo cáo của Tiểu ban Điều tra thường trực Thượng viện.
Tiểu ban Điều tra thường trực Thượng viện, đứng đầu là thượng nghị sĩ Rob Portman, cáo buộc Trung Quốc đã có hơn 200 chương trình nhằm vào các nhà khoa học từng tiếp cận với công nghệ tiên tiến của Mỹ. Từ nguồn học giả “săn” được, Bắc Kinh thiết lập các phòng thí nghiệm trong bóng tối để sử dụng và xin cấp bằng sáng chế trước khi những thành quả công nghệ của Mỹ được công khai, mang về cho Trung Quốc lợi thế chiến lược và kiểm soát trước công nghệ.
Cũng theo bản báo cáo của Thượng viện, sau năm 2017, Bắc Kinh ngừng công khai thông tin về các hoạt động tuyển dụng. Ngay cả khi tiếp tục ký hợp đồng với các nhà khoa học Mỹ, họ cũng ràng buộc các học giả phải nói dối và phủ nhận mọi cáo buộc về việc có mối quan hệ hay nhận “tài trợ nghiên cứu” từ Trung Quốc.
“Cộng đồng học thuật Mỹ không chỉ nằm trong tầm ngắm của các đối thủ nước ngoài muốn cạnh tranh những giá trị tinh hoa mà còn của các quốc gia âm thầm tìm cách đánh cắp tài sản trí tuệ”, Tiểu ban Điều tra thường trực Thượng viện nhấn mạnh. Đồng thời, cơ quan này cũng khuyến nghị Cục Điều tra liên bang (FBI) cần sớm cảnh báo các trường đại học, cao đẳng về mối đe dọa gián điệp từ Trung Quốc.
Năm 2017, nghiên cứu của Ủy ban 100 – tổ chức gồm những người gốc Hoa có tầm ảnh hưởng tại Mỹ, chỉ ra từ năm 2009 đến năm 2015, tỷ lệ người Mỹ gốc Hoa bị buộc tội gián điệp kinh tế tăng gấp ba lần. Nghiên cứu dựa trên cơ sở xem xét 136 vụ án liên quan đến 187 cá nhân trong giai đoạn 1997 – 2015.
Ông John Brown, Trợ lý giám đốc bộ phận phản gián thuộc FBI, cho biết: “Công nghệ cao là chìa khóa cho sức mạnh quân sự và kinh tế. Thời gian qua đã cho thấy Trung Quốc sẵn sàng làm bất cứ điều gì để thay thế Mỹ trở thành một siêu cường toàn cầu”.
Các thượng nghị sĩ cho biết những nghiên cứu trị giá hàng tỉ USD tiền thuế của công dân Mỹ đã góp phần giúp Trung Quốc trỗi dậy trong 20 năm qua. Đây là vấn đề cực kỳ cấp bách. Thượng nghị sĩ Maggie Hassan, một thành viên của tiểu ban điều tra, kêu gọi đã tới lúc Mỹ nên có một chiến lược quốc gia toàn diện để đối phó với nguy cơ mất cắp tài sản trí tuệ vào tay Trung Quốc.
Bản báo cáo của Thượng viện Mỹ công bố trong bối cảnh nghi ngờ của Washington đối với sự minh bạch của Bắc Kinh trong vấn đề bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đang ngày càng tăng. Đây cũng là một trong những nội dung nhạy cảm và mất nhiều thời gian đàm phán trong tiến trình xuống thang cuộc chiến thương mại giữa Mỹ – Trung.
Cho đến nay, Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington vẫn chưa có bình luận về những cáo buộc của Thượng viện Mỹ.