Tình hình căng thẳng ở Biển Đông chủ yếu là do các yêu sách, đòi hỏi chủ quyền không thể chấp nhận được của Trung Quốc, điều này gây ảnh hưởng rất tiêu cực tới hòa bình, ổn định và an ninh tại khu vực này.
Giáo sư Vladimir Nikolayevich Kolotov, Giám đốc Viện Nghiên cứu Hồ Chí Minh thuộc Đại học Tổng hợp Saint Peterburg, cho rằng Trung Quốc đang đưa ra những đòi hỏi chủ quyền không thể chấp nhận được ở Biển Đông; nhấn mạnh tình hình ở Biển Đông hiện khá căng thẳng khi Trung Quốc đưa ra những đòi hỏi chủ quyền không thể chấp nhận được, ảnh hưởng rất tiêu cực tới hòa bình, ổn định và an ninh tại khu vực này. Theo Giáo sư Kolotov, cách hành xử của Trung Quốc nhìn chung có thể dẫn tới những hậu quả tức thì, cũng như về lâu dài. Việc một quốc gia muốn toàn quyền kiểm soát Biển Đông là điều khó có thể xảy ra. Điều này sẽ không được công nhận cả ở cấp độ khu vực và thế giới. Đó là hành động thiếu xây dựng bởi nó hủy hoại niềm tin và tạo ra những điều kiện để bên ngoài can dự vào khu vực này.
Liên quan tới những hành động của Trung Quốc ở bãi Tư Chính của Việt Nam thời gian qua, Giáo sư Kolotov đánh giá động thái này không bình thường. Đây là hành động cản trở hoạt động kinh tế bình thường vì đây là thềm lục địa của Việt Nam, vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam được quốc tế công nhận. Và việc một nước cản trở hoạt động của một công ty đã ký thỏa thuận hợp tác kinh tế chính thức với Việt Nam để hoạt động tại vùng biển này là điều kỳ lạ. Đồng thời cho rằng các bên cần phải ngồi lại và đàm phán với nhau. Có thể hiểu đây là cuộc đối thoại khó khăn vì xuất phát điểm các nước không giống nhau, song không còn cách nào khác. Liên quan tiến trình đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), Giáo sư Kolotov nhận định quá trình đàm phán sẽ không dễ dàng. Tuy nhiên, đó là một tiến trình cần phải được tiếp tục vì nó giúp giảm nguy cơ xung đột trên Biển Đông.
Ngoài ra, Giáo sư Kolotov cho biết, trong vòng 1 thập kỷ qua, khu vực Đông Nam Á đã nâng cao vị thế trên thế giới. Đông Nam Á trở thành một khu vực phát triển vì tại đây có hòa bình. Chính vì vậy, nếu xảy ra xung đột do tranh chấp lãnh thổ, nguồn đầu tư sẽ chảy khỏi khu vực này. Do đó, duy trì môi trường hòa bình, ổn định là điều hết sức quan trọng và cần phải tìm ra một giải pháp mà tất cả các bên đều cảm thấy hài lòng và chấp nhận được.
Việc Giáo sư Kolotov đưa ra những nhận định, đánh giá trên trong bối cảnh Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động khiêu khích, thăm dò trái phép trong vùng biển của một số nước ven Biển Đông. Hành động trên của Trung Quốc không chỉ vi phạm luật pháp quốc tế, mà còn bị đông đảo cộng đồng quốc tế chỉ trích, lên án.