Hoa Kỳ đã hạ gục tướng quân hàng đầu của Iran, Qassem Soleimani, cũng như chỉ huy dân quân Shiite của Iraq, Abu Mahdi al-Muhandis, hôm thứ Năm (2/1), trong một cuộc tấn công bên ngoài sân bay quốc tế Baghdad (trước đây là sân bay quốc tế Saddam). Đó là một cuộc tấn công làm rung chuyển Trung Đông. Sau đây là nhận định của một số chuyên gia qua bài viết của Anna Ahronheim trên JPost.
Được coi là một thiên tài quân sự, Soleimani được bổ nhiệm làm chỉ huy của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) vào năm 1997. Cho đến vài năm trước, ông ta gần như vô hình trước mắt công chúng. Nhưng trong vài năm qua, ông ta đã trở nên nổi tiếng quốc tế, như một người đàn ông đứng sau những khát vọng khu vực của Iran và cuộc nội chiến ở Syria. Ông ta nằm trong danh sách kẻ đầu sỏ, giống như một con mèo với chín mạng, sống sót sau nhiều vụ ám sát. Nhưng số mạng của ông ta đã điểm vào đầu năm mới 2020.
Và bây giờ, toàn bộ khu vực đang chứng kiến sự trả đũa của Iran đối với cuộc tấn công đã hạ gục nhà quân sự hàng đầu của chế độ Hồi giáo Iran.
Theo Philip Smyth, đồng minh Soref tại Viện Chính sách Cận Đông của Washington, Iran có thể “rất dễ dàng” đánh trả những gì họ coi là các liên minh khu vực của Mỹ, bao gồm cả Nhà nước Israel và Ả Rập Saudi. “Có một số phương án cho phản ứng của Iran về vụ ám sát Solemani, bao gồm cả việc chưa làm gì trong thời gian này để duy trì mức độ bất ngờ cho bất cứ điều gì họ sẽ làm trong tương lai,” Smyth nói. “Trước đây họ đã từng làm như vậy. Tôi cho rằng người Iran sẽ đáp trả theo thời gian biểu của riêng họ. Họ là những người biết kiên nhẫn.”
Behnam Ben Taleblu, một thành viên cao cấp tại Quỹ Quốc phòng Dân chủ, đã lặp lại những cảm nhận của Smyth. Ông nói với tờ JPost rằng Iran đã “thể hiện sự hiểu biết về vòng xoáy leo thang và được Israel đánh giá cao trong cuộc xung đột ở Syria.”
Về Ả Rập Saudi, Smyth nói, “Ả Rập rất dễ có thể bị tấn công bởi lực lượng Iran hoặc các lực lượng được Iran hậu thuẫn.”
Các mục tiêu trả đũa cũng có thể bao gồm các nhà ngoại giao và những người phương Tây khác ở Trung Đông, đặc biệt là Iraq hoặc Tehran. “Họ có thể cố gắng thống trị các bộ máy khủng bố quốc tế bằng cách sử dụng Hezbollah và một loạt các diễn viên khác, bao gồm cả IRGC,” Smyth cảnh báo. “Tất cả những điều này đều có thể xảy ra.”
Và ngay cả khi Israel không phải là đối tượng trả thù trực tiếp, ông Taleblu cảnh báo, “các bộ máy an ninh của Iran sẽ tìm cách tiếp tục chính sách khoét một hành lang đến Địa Trung Hải.”
Theo Anna Ahronheim, hai tướng thiệt mạng trong cuộc tấn công hôm thứ Sáu là không thể thay thế.
Mất một nhân vật như Soleimani, Smyth nói, “làm suy giảm các yếu tố sức mạnh nhất định mà ông ta có”, nhưng “Muhandis còn khó thay thế được hơn nhiều so với Soleimani.” Là một người Iraq, ông ta là “hình mẫu của những gì người Iran đang cố gắng phát triển theo cách để có một liên minh,” ông nói.
Ông lưu ý rằng sẽ rất thú vị khi xem ai là người sẽ thay thế Muhandis và những gì diễn ra trong cấu trúc chỉ huy cấp thấp và cấp trung. “Có thể có rất nhiều thay đổi,” ông Smyth nói. “Chúng tôi đã thấy điều này với Hezbollah, khi các chỉ huy lớn tuổi bị giết và lớp trẻ ít có ý thức hệ len lỏi vào các nhóm lãnh đạo – và điều này có thể dẫn đến sự xuống cấp lâu hơn của các lực lượng này.” Mặc dù có nhiều người có thể lấp đầy khoảng trống, “nhưng rất khó thay thế các chỉ huy cũ, những người có nền tảng kiến thức và lòng trung thành của lính”, Smyth kết luận.