Trong hai năm qua, về cơ bản các nước đã thực hiện theo đúng nội dung Tuyên bố các bên ở Biển Đông (DOC), trong đó khẳng định cam kết với các mục tiêu và các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợpquốc, Công ước Liên hợpquốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS), Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác khu vực Đông Nam Á (TAC)và những nguyên tắc được thừa nhận phổ biến khác của luật pháp quốc tế được coi là quy tắc căn bản điều chỉnh mối quan hệ giữa nhà nước với nhà nước. Đây được coi là một trong những biện pháp hiệu quả, thiết thực nhất để duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác ở Biển Đông trước khi có COC.
Tại Hội nghị các quan chức cao cấp (SOM) ASEAN-Trung Quốc về thực hiện DOC lần thứ 15 (27/6/2018), tại Hồ Nam (Trung Quốc), các bên đã trao đổi về tình hình thực hiện DOC, tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của việc tuân thủ đầy đủ và hiệu quả văn kiện này đối với việc duy trì đối thoại hợp tác vì hòa bình và ổn định ở Biển Đông, bên cạnh đó là sự cần thiết phải tiếp tục thúc đẩy và mở rộng các biện pháp xây dựng lòng tin trong khuôn khổ thực hiện DOC, kể cả trên thực địa lẫn trong triển khai các hoạt động hợp tác, coi đây là những đóng góp thực chất của cả hai bên cho khu vực, tạo môi trường thuận lợi cho đàm phán Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC). Các nước cũng kêu gọi các bên kiềm chế, không có các hoạt động làm phức tạp tình hình trên thực địa, tạo môi trường thuận lợi cho đàm phán COC và nhất trí COC cần có hiệu lực thực thi, có tính ràng buộc về pháp lý và là công cụ điều chỉnh hành vi của các bên trên Biển Đông, có các nội dung phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS 1982, đóng góp thực chất cho việc xây dựng khu vực hòa bình, ổn định, hoạt động dựa trên luật lệ.
Tại Hội nghị quan chức cao cấp ASEAN – Trung Quốc về thực hiện DOC lần thứ 17 (17-18/5/2019) tại Hàng Châu, Trung Quốc, các bên đã trao đổi về tình hình Biển Đông, kiểm điểm thực hiện DOC và tiếp tục đàm phán về COC, cũng như kiểm điểm thực hiện DOC. Nhiều nước nêu rõ tình hình Biển Đông phức tạp là hệ lụy của những diễn biến vừa qua trên thực địa, làm gia tăng căng thẳng, gây xói mòn lòng tin, tạo nguy cơ cho hòa bình, ổn định trên Biển Đông. Trước tình hình đó, các nước tái khẳng định tầm quan trọng của bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; đồng thời cũng cam kết thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, nhất là tự kiềm chế, đi đôi với hợp tác xây dựng lòng tin. Các nước nhất trí với đề xuất của Việt Nam tổ chức hội thảo trong khuôn khổ DOC về đối xử công bằng, nhân đạo với ngư dân. Hội nghị ghi nhận công việc của Nhóm Công tác chung, hoan nghênh tiến triển trong đàm phán giữa ASEAN và Trung Quốc về COC, cho rằng tiến trình này đang được triển khai đúng lộ trình, hướng tới hoàn tất vòng rà soát đầu tiên trước thềm Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN – Trung Quốc (8/2019). Các nước cũng nhất trí cần duy trì nhịp độ đàm phán, phát huy tinh thần trách nhiệm phấn đấu xây dựng COC thực chất, hiệu lực, phù hợp với luật pháp quốc tế. Trong quá trình này, các bên cần kiềm chế, nỗ lực duy trì môi trường thuận lợi cho quá trình xây dựng COC.
Tại Hội nghị Quan chức cao cấp ASEAN – Trung Quốc về thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (SOM- DOC) lần thứ 18 được tổ chức tại thành phố Đà Lạt của Việt Nam (15/10), các nước tham gia đã trao đổi về tình hình Biển Đông, kiểm điểm thực hiện SOM – DOC và tiếp tục đàm phán về COC, đánh giá cao công tác tổ chức của nước chủ nhà và nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc họp lần này đối với quá trình thực hiện mục tiêu tiêu chung về việc đưa ra một kết luận SOM -DOC sớm nhất có thể, cũng như xây dựng niềm tin chung trong việc duy trì ổn định và hòa bình khu vực. Trong khi đó, đại diện phái đoàn phía Trung Quốc cho biết sẽ nỗ lực cùng các nước vì sự thành công của phiên họp.
Nhìn chung, các nước đều tôn trọng, thực hiện nghiêm túc DOC và quy định của luật pháp quốc tế, sẵn sàng tiếp tục các cuộc đối thoại và tham vấn về những vấn đề liên quan. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn là nước vi phạm nhiều nhất DOC khi tiến hành các hoạt động quân sự hóa, mở rộng đảo nhân tạo ở Biển Đông, tiến hành các hoạt động đơn phương gây phức tạp tình hình và xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của các nước.