Trong buổi họp khẩn cấp tại Bắc Kinh thứ Sáu tuần trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói về yêu cầu phải kiềm chế virus corona và thiết lập một hệ thống phòng ngừa dịch bệnh tương tự trong tương lai. Đáng chú ý, ông Tập nói rằng phải có một hệ thống kiểm soát rủi ro an ninh sinh học quốc gia để bảo vệ sức khỏe của người dân, bởi vì an toàn phòng thí nghiệm là vấn đề an ninh quốc gia.
Ông Tập không thực sự thừa nhận virus corona chủng mới (nCoV) đang tàn phá Trung Quốc và bùng phát ở nhiều nước khác bắt nguồn từ phòng thí nghiệm sinh học của Trung Quốc. Nhưng vào ngay ngày hôm sau, đã có dấu hiệu manh nha nổi lên ám chỉ rằng đây chính là điều đã xảy ra. Bộ Khoa Học và Công nghệ Trung Quốc vừa đưa ra một chỉ thị mới với nội dung: “Hướng dẫn tăng cường kiểm soát an ninh sinh học tại các phòng thí nghiệm vi sinh học chuyên xử lý những virus phức tạp như virus corona chủng mới”.
Bạn thử đọc lại lần nữa xem. Nghe có vẻ như Trung Quốc đang gặp vấn đề bảo quản các mầm bệnh nguy hiểm trong các ống nghiệm của mình thì phải? Và có bao nhiêu phòng thí nghiệm vi sinh học ở Trung Quốc mà xử lý những virus phức tạp như corona chủng mới?
Hóa ra ở cả Trung Quốc rộng lớn chỉ có một phòng. Và nó lại nằm ở chính Vũ Hán, tình cờ là trung tâm của dịch bệnh viêm phổi COVID-19.
Đúng vậy. Phòng thí nghiệm vi sinh học cấp độ 4 duy nhất của Trung Quốc được trang bị để nghiên cứu các loại virus corona chết người, được gọi là Phòng Thí nghiệm An toàn Sinh học Quốc gia, nằm tại Viện Virus học Vũ Hán.
Còn dấu hiệu gì nữa? Chuyên gia hàng đầu của Quân Giải phóng Nhân Dân Trung Quốc về chiến tranh sinh học, Thiếu Tướng Chen Wei, đã được cử đi Vũ Hán vào ngay tháng 1 để giúp nỗ lực chống dịch.
Theo trang PLA Daily, Tướng Chen đã nghiên cứu các chủng corona kể từ khi dịch SARS bùng phát hồi năm 2003, cũng như virus Ebola và bệnh than. Đây cũng không phải là chuyến đi đầu tiên của bà tới Viện Virus học Vũ Hán, bởi vì đây là một trong 2 nơi duy nhất có phòng thí nghiệm vũ khí sinh học của TQ.
Liệu rằng đây có phải là dấu hiệu cho thấy virus corona chủng mới, nay được đặt tên chính thức là SARS-CoV-2, có thể đã “trốn thoát” khỏi chính phòng thí nghiệm này và Tướng Chen được điều đi để bắt thần đèn nhốt lại vào trong chai, phải không? Có vẻ vậy.
Và nhớ rằng có một sự thật ít biết: Các nhà nghiên cứu Trung Quốc có thói quen bán động vật trong phòng thí nghiệm cho những người bán thịt động vật hoang dã sau khi đã làm thí nghiệm xong.
Bạn không nghe sai đâu. Thay vì xử lý đúng luật là hỏa thiêu mẫu vật sau khi làm thí nghiệm, họ bán các con động vật này cho người ta làm thịt, và đôi khi kiếm được rất nhiều tiền từ nó. Một nhà nghiên cứu ở Bắc Kinh, nay đang ngồi tù, đã kiếm được tới 1 triệu USD bằng việc bán khỉ và chuột cho các chợ động vật sống.
Ngoài ra, chính Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng đang thổi bùng nghi ngờ về nguồn gốc của virus SARS-CoV-2 sau một loạt các phát ngôn bào chữa khập khiễng trong khi ngày càng nhiều người chết và bị nhiễm bệnh.
Đầu tiên Bắc Kinh đổ tội cho chợ hải sản Vũ Hán, cách không xa Viện Virus học cùng thành phố, mặc dù hồ sơ cho thấy những người đầu tiên bị nhiễm chủng virus corona mới này chưa từng đặt chân tới chợ này. Bắc Kinh gọi tên nhiều loại động vật, từ rắn, dơi tới con tê tê làm nguồn gốc gây bệnh.
Điều này rất khó tin. Khu chợ hải sản không bán dơi và tê tê – một loài sắp tuyệt chủng do vẩy và thịt của nó rất có giá trị, còn rắn thì không mang virus corona.
Các bằng chứng chỉ ra rằng Viện Virus học Vũ Hán đã thực hiện nghiên cứu SARS-CoV-2. Virus này có thể đã bị lọt ra ngoài bởi một nhân viên nhiễm bệnh, hoặc bị lây nhiễm chéo lên người khi một người nào đó ăn thịt động vật bị tuồn ra từ trong phòng thí nghiệm này mà không hay biết. Dù theo hướng nào, rõ ràng là chính quyền Bắc Kinh đang chật vật để sửa chữa lại các vấn đề nghiêm trọng trong cách mà các phòng thí nghiệm của họ xử lý nguồn gốc bệnh dịch chết người.
Có lẽ nào chính Trung Quốc đã giải phóng virus lên người dân của mình? Còn quá sớm để biết có bao nhiêu người ở Trung Quốc và ở các nước khác sẽ phải trả cái giá tối hậu cho sai lầm của một quốc gia trong việc quản lý các phòng thí nghiệm siêu vi của mình, nhưng tổn thất nhân mạng sẽ rất cao.
Nhưng đừng lo. Tập Cận Bình đã đảm bảo với chúng ta rằng, ông ta sẽ kiểm soát được rủi ro an ninh sinh học “để bảo vệ sức khỏe nhân dân” và các chuyên gia vũ khí sinh học của quân đội Trung Quốc đang làm nhiệm vụ.
Thật khó tin người dân Trung Quốc sẽ thấy an lòng khi nghe những lời này. Và cả chúng ta cũng vậy.
Trần Minh biên dịch theo bài viết của tác giả Steven W.Mosher đăng trên tờ New York Post.
Ông Mosher hiện là chủ tịch Viện nghiên cứu dân số Mỹ và tác giả của cuốn sách: “Kẻ bắt nạt Châu Á: Tại sao Trung Hoa Mộng đe dọa trật tự Thế giới”.