Lâu nay, người ta thường nhắc tới tham vọng độc chiếm Biển Đông của Trung Quốc. Tuy nhiên với những gì diễn ra trong thời gian qua có thể thấy rằng tham vọng của Trung Quốc là không có điểm dừng, nhất là với mục tiêu “Giấc mộng Trung Hoa” mà ông Tập Cận Bình, Chủ tịch Trung Quốc đưa ra.
Sau hơn 30 năm “dấu mình chờ thời” theo chủ trương mà ông Đặng Tiểu Bình đề ra khi phát động công cuộc cải cách mở cửa ở Trung Quốc, đến thời kỳ ông Tập Cận Bình lên nắm “ngai vàng” ở Bắc Kinh thì dường như Trung Quốc đã bước ra khỏi thời kỳ “dấu mình chờ thời” để tìm kiếm ảnh hưởng ở mức độ toàn cầu. Mà biểu hiện rõ nhất là những hoạt động mở rộng phạm vi ảnh hưởng của Trung Quốc trên các đại dương
Trong một báo cáo thường niên dưới tiêu để “Phát triển quân sự và an ninh liên quan đến Trung Quốc” được Bộ Quốc phòng Mỹ công bố, Lầu Năm góc đã chỉ ra rằng, Quân đội giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) đã tiến hành nhiều hoạt động quân sự bên trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của các quốc gia trên 2 đại dương Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương trong thời gian qua. Đây được xem là bằng chứng xác thực để “bóc trần” điều mà nhiều người cho rằng là “tiêu chuẩn kép” của Trung Quốc trên biển quốc tế.
Báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ đã cho thấy sự thay đổi đáng chú ý trong chiến lược tăng cường các lực lượng cùng với sự hiện đại hóa thông qua những hoạt động xa bờ của hải quân Trung Quốc từ năm 2014 tới năm 2017. Theo đó, hải quân Trung Quốc không chỉ hoạt động “quanh quẩn” tại các vùng biển gần bờ mà tăng mạnh ở các vùng Biển Đông và biển Hoa Đông, thậm chí vươn xa tới Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
Sau khi biến các cấu trúc chiếm đóng phi pháp thuộc quần đảo Trường Sa thành các cơ sở quân sự vững chắc ở Biển Đông, Trung Quốc phái các tàu hải quân “mò” tới tận các vùng EEZ của Australia và Mỹ ở Thái Bình Dương để theo dõi các cuộc tập trận. Đặc biệt, trong năm 2017, Trung Quốc lần đầu tiên cử đội tàu chiến hùng hậu thực hiện chuyến đi vượt đại dương tới căn cứ quân sự mà Bắc Kinh mới thiết lập ở Djibouti, nơi rất gần một căn cứ quân sự lớn của Mỹ tại khu vực châu Âu nằm bên bờ Ấn Độ Dương.
Các hoạt động xa bờ, viễn dương của hải quân Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh vươn lên trở thành cường quốc kinh tế lớn thứ hai thế giới và tập trung đầu tư mạnh mẽ để phát triển, hiện đại hóa lực lượng hải quân. Thông qua sáng kiến “Vành đai, con đường” Trung Quốc từng bước chiếm lĩnh các cảng biển lớn dưới hình thức “bẫy nợ” ở các khu vực trọng điểm để mở rộng ảnh hưởng.
Giới quan sát nhận định việc Trung Quốc thiết lập căn cứ quân sự ở Djibouti, đánh dấu mốc vươn tầm toàn cầu lần đầu tiên trong lịch sử của quân đội Trung Quốc, tạo sự thay đổi chiến lược phát triển mang tính bước ngoặt của Bắc Kinh, giã từ chiến lược “giấu mình chờ thời” để chuyển sang thời kỳ mới được mô tả là sự khẳng định vai trò cường quốc toàn cầu của Trung Quốc, đóng “vai trò dẫn dắt trong các vấn đề toàn cầu”.
Các chuyên gia nghiên cứu quốc tế cho rằng Trung Quốc đang thực hiện “tiêu chuẩn kép” trên biển quốc tế. Trong khi Trung Quốc thường xuyên “lớn tiếng” phản đối các hoạt động quân sự và hàng hải của Mỹ cũng như các quốc gia khác làm phức tạp tình hình thì giới cầm quyền Bắc Kinh lại ráo riết tiến hành quân sự hóa và bồi đắp trái phép các thực thể mà họ cưỡng chiếm rồi chiếm đóng trái pháp luật trên Biển Đông. Bắc Kinh phớt lờ mọi sự lên án và chỉ trích của các quốc gia trong khu vực cũng như quốc tế, tự nhận đây là các vùng biển của họ để rồi hăm dọa, đe nẹt tàu thuyền nước ngoài đi qua khu vực này.
Giới cầm quyền Bắc Kinh tự tin vào sức mạnh cường quốc hàng đầu thế giới và cho rằng, Trung Quốc nay không cần phải “giấu mình chờ thời” nữa mà đủ sức mạnh tranh đoạt lợi ích, thực hiện các tham vọng tầm toàn cầu.
Một số nhà phân tích nhận định thực hiện âm mưu độc chiếm Biển Đông chỉ mới là bước khởi đầu cho một tham vọng không có giới hạn mang tính toàn cầu trong chiến lược cường quốc biển của Trung Quốc khi khống chế được Biển Đông Trung Quốc sẽ thuận lợi vươn ra các đại dương khác.
Điều này cũng lý giải vì sao thời gian qua Trung Quốc ngày càng leo thang hung hăng ở Biển Đông để sớm thực hiện được tham vọng cường quốc biển.