Ngày càng có nhiều tiếng nói và hành động mạnh mẽ để đáp trả những hành vi dùng sức mạnh để hăm dọa và bắt nạt của Trung Quốc ở Biển Đông nhằm khẳng định tự do hàng hải, hàng không và nhất là an ninh và ổn định ở vùng biển chiến lược quan trọng với cả khu vực và thế giới này.
Khẳng định quyền tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông phải tuân thủ luật pháp quốc tế
Trong phát biểu mới nhất ngày 4-5, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Mark Esper cho biết, các lực lượng của Mỹ hiện vẫn tiếp tục theo dõi sát sao mọi hành vi không tuân thủ luật pháp quốc tế ở Biển Đông của các đơn vị trên biển và trên không thuộc quân đội Trung Quốc (PLA). Ông chủ Lầu Năm góc một lần nữa cáo buộc, Trung Quốc lợi dụng tình hình đại dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona gây ra (Covid-19) để thúc đẩy lợi ích phi pháp của nước này ở Biển Đông.
Giải thích cho hoạt động của các lực lượng Mỹ ở Biển Đông, Bộ trưởng Mark Esper nêu rõ, Trung Quốc đang tuyên bố chủ quyền đối với các vùng lãnh thổ hoặc không gian vốn không thuộc về họ. Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra tuyên bố bày tỏ quan ngại về thông tin xung quanh “hành động khiêu khích” của Trung Quốc nhắm vào các hoạt động dầu khí của các quốc gia khu vực trên Biển Đông.
Người đứng đầu Lầu Năm góc không cho biết rõ các hoạt động của lực lượng Mỹ tiến hành “theo dõi sát sao các hành vi không tuân thủ luật pháp quốc tế” ở Biển Đông của Trung Quốc. Tuy nhiên, trước đó, lực lượng Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Mỹ đã triển khai nhiều hoạt động như Washington khẳng định là nằm trong khuôn khổ của việc “thực thi quyền tự do hàng hải” (FONOPS) ở Biển Đông mà họ đã thực hiện theo Chiến lược Quốc phòng được ban hành năm 2018.
Theo Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, từ ngày 29-4 vừa qua, tàu tuần dương trang bị tên lửa dẫn đường USS Bunker Hill của Mỹ đã tuần tra ở vùng biển thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, nơi có những thực thể và đá ngầm bị Trung Quốc cưỡng chiếm và bồi đắp, cải tạo phi pháp thành những đảo nổi nhân tạo. Cùng thời gian này, tàu khu trục USS Barry của Mỹ cũng hoạt động trong vùng biển quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đang bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép.
Giới chức Mỹ cho rằng các tuyên bố chủ quyền phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông tạo ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với tự do trên biển, bao gồm tự do hàng hải và hàng không cũng như quyền tự do đi lại của mọi loại tàu thuyền ở đây. Việc hai tàu chiến của Mỹ được triển khai ở Biển Đông là nhằm hỗ trợ các chiến dịch duy trì an ninh và ổn định trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.