Giới chức Trung Quốc cho biết, hải quân nước này vừa tiến hành diễn tập hộ tống qua vùng biển quanh quần đảo Trường Sa của Việt Nam sau khi hoàn tất chiến dịch huấn luyện chống hải tặc ở khu vực vịnh Aden ngoài khơi Somalia.
Báo Quân đội Trung Quốc – PLA Daily, đưa tin đội tàu gồm tàu khu trục Taiyuan và Jingzhou đã thực hiện bài tập cứu tàu bị hải tặc tấn công và phối hợp hoạt động chống hải tặc ở khu vực quần đảo Trường Sa, đi qua eo biển Miyako và kênh Bashi. Được biết, đội tàu hộ tống số 35 vào Biển Đông sau khi kết thúc chuyến diễn tập chống cướp biển trên vịnh Aden vào cuối tháng 4. Đội tàu này gồm 690 quân nhân và 2 trực thăng hỗ trợ cho 2 tàu Taiyuan và Jingzhou. Theo sĩ quan hải quân Trung Quốc, đội tàu Trung Quốc tập trung vào các bài tập chiến đấu để nâng cao khả năng phản ứng trên biển và trên không.
Không chỉ diễn tập chống cướp biển, PLA Daily (04/5) cho biết, các máy bay chống ngầm thuộc Chiến khu miền Nam của quân đội Trung Quốc đã tiến hành sứ mệnh tuần tra và chống ngầm trên khu vực Biển Đông. Tờ Hoàn Cầu thời báo (5/5) đưa tin một phi công lái J-15, máy bay hoạt động trên tàu sân bay, gần đây đã tham gia cuộc tập trận được tổ chức từ cảng hải quân ở tỉnh Hải Nam (Trung Quốc), tàu chiến và một máy bay chống tàu ngầm thực hiện giám sát ở Biển Đông, nhưng không nói rõ thời gian và địa điểm. Trước đó, Cục Hải sự Hải Nam Trung Quốc (30/4) thông báo, từ 5-7/5, Trung Quốc tiến hành diễn tập quân sự trong khu vực xác định bởi tọa độ 19-37.87N/110-57.07E, yêu cầu tàu thuyền cấm qua lại khu vực trên.
Chuyên gia quân sự Wei Dongxu (05/5) cho biết, Mỹ đang điều động các máy bay trinh sát tới chuỗi đảo thứ nhất để thu thập thông tin tình báo về Trung Quốc. Do đó, theo ông Wei, để ngăn chặn Mỹ, Trung Quốc sẽ cho tăng cường thêm hoạt động và đưa ra các phản ứng. Thậm chí, Trung Quốc có thể điều động chiến đấu cơ để xua đuổi máy bay Mỹ hoặc dùng các biện pháp chiến tranh điện tử nhằm làm gián đoạn hoạt động của máy bay quân sự Mỹ. Còn theo ông Song Zhongping, chuyên gia bình luận quân sự tại Hong Kong, hải tặc đang nhân cơ hội dịch Covid-19 hoành hành để tấn công các tàu thuyền, do đó năng lực hỗ trợ của các hạm đội hộ tống càng cần được nâng cao. Hạm đội hộ tống của hải quân Trung Quốc cần tăng cường năng lực đối phó trước mối đe dọa nhằm vào các tàu được chính phủ Trung Quốc tài trợ. Điều này đồng nghĩa với việc hải đội của hải quân Trung Quốc sẽ còn tiếp tục đẩy mạnh chương trình huấn luyện.
Chuyên gia Collin Koh (Trường Quốc tế học S. Rajaratnam thuộc ĐH Công nghệ Nanyang, Singapore) nhận định cuộc diễn tập của Trung Quốc ở Trường Sa và việc họ nhắc đến đại dịch COVID-19 có vẻ hàm ý nói đến các hoạt động của Mỹ trên Biển Đông và đây là lần đầu tiên tàu khu trục Taiyuan và Jingzhou tham gia nhiệm vụ này. Do đó, đây là cơ hội để các tàu đó tiếp xúc với huấn luyện trên các vùng biển xa đến vùng Vịnh. Tuy nhiên, điểm khác biệt duy nhất lần này là việc điều tàu ra Biển Đông, khiến cuộc diễn tập ở Trường Sa có ý nghĩa mới. Bắc Kinh rõ ràng có ý định phô trương cơ bắp nhân dịp thực hiện triển khai tàu nhằm củng cố yêu sách của mình trước điều họ coi là sự can dự của Mỹ vào khu vực. Trong khi đó, chuyên gia Carl Schuster, một cựu thuyền trưởng hải quân Mỹ nhận định Trung Quốc sẽ tận dụng những thách thức từ dịch Covid-19 mà Mỹ đang phải đối mặt để tăng cường vị thế ở Biển Đông bằng sự xuất hiện ở hiện tại và tương lai trong khu vực, giữa lúc Mỹ đang bị tê liệt. Ngoài ra, giới phân tích cũng cho rằng, thông qua những cuộc tập trận gần đây, quân đội Trung Quốc muốn nhấn mạnh dù ở bất cứ thời điểm nào, lực lượng này cũng có đủ năng lực để bảo vệ những tuyên bố chủ quyền đơn phương trên Biển Đông.
Cuộc tập trận của Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh thời gian gần đây, Mỹ liên tiếp điều chiến hạm tới Biển Đông thực hiện sứ mệnh tuần tra nhằm đảm bảo tự do hàng hải trong khu vực. Cụ thể, hồi tuần trước, hải quân Mỹ cho hay, tàu tuần dương tên lửa dẫn đường USS Bunker Hill đã “thực hiện hoạt động tự do hàng hải qua khu vực quần đảo Trường Sa và hành động này phù hợp với luật pháp quốc tế”. Ngoài ra, tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Barry cũng đã tiến hành sứ mệnh tuần tra đảm bảo tự do hàng hải gần quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền của Việt Nam).
Đây có thể được xem là hoạt động mới nhất của Trung Quốc vi phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Trường Sa. Hôm 18/4, Trung Quốc ngang ngược lập cái gọi là “quận Tây Sa” và “quận Nam Sa” để kiểm soát quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa. Đến ngày 19/4, Bộ Dân chính Trung Quốc ngang nhiên công bố cái gọi là “danh xưng tiêu chuẩn” cho 80 thực thể trên Biển Đông; phần lớn nằm trong quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa. Trước những hoạt động phi pháp của Trung Quốc, Việt Nam nhiều lần tuyên bố có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền của mình đối với 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Lập trường nhất quán của Việt Nam là phản đối mạnh mẽ việc thành lập cái gọi là “thành phố Tam Sa” và các hành vi có liên quan vì đã vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam, không có giá trị và không được công nhận, không có lợi cho quan hệ hữu nghị giữa các quốc gia và gây thêm phức tạp tình hình Biển Đông, khu vực và thê giới. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam, huỷ bỏ các quyết định sai trái liên quan đến những việc làm đó, và không có những việc làm tương tự trong tương lai. Mọi hành vi xâm phạm đến chủ quyền của Việt Nam đối với 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng biển của mình đều vô giá trị, không được công nhận. Việt Nam kiên quyết phản đối các hành vi trên.