Hội nghề cá Việt Nam vừa ra văn bản yêu cầu Trung Quốc chấm dứt hành động mà họ gọi là “ngang ngược và vô nhân đạo” nhằm vào ngư dân Việt Nam.
“Đây là hành động lặp lại của Trung Quốc ở vùng đảo Hoàng Sa, là lần thứ hai từ đầu năm tới giờ”, tiến sĩ Nguyễn Việt Thắng, Chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam, cho biết trong cuộc trao đổi với BBC News Tiếng Việt hôm 16/6.
“Đây đều là những hành động ngang ngược, vô nhân đạo. Lần trước là đâm chìm tàu, bắt ngư dân và ngăn tàu cá khác đến cứu. Lần này cũng húc tàu ngư dân Việt Nam, vớt ngư dân lên tàu và cướp bóc tài sản”, ông nói.
Trước đó, báo chí trong nước đưa tin 16 ngư dân cùng nhiều vật dụng trên tàu cá QNg 96416 TS của Quảng Ngãi đã rơi xuống biển sau khi bị tàu Trung Quốc chèn ép hôm 10/6.
Tàu Trung Quốc đã làm gì?
Theo mô tả trên website Bộ Ngoại giao ngày 14/6, “tàu cá QNg 96416 TS bị một tàu sắt mang số hiệu 4006 và một ca nô của Trung Quốc áp sát gây ra sóng lớn, khiến 16 ngư dân cùng nhiều vật dụng trên tàu cá Việt Nam rơi xuống biển; tàu bị nước tràn vào, có nguy cơ chìm”.
Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết một số người từ tàu Trung Quốc đã lên tàu cá Việt Nam để bơm nước ra ngoài và đưa các ngư dân trở lại tàu.
“Trước khi rời đi, phía Trung Quốc dùng vũ lực ép thuyền trưởng tàu cá điểm chỉ vào một số giấy tờ bằng tiếng nước ngoài, lấy đi số lượng lớn hải sản, ngư cụ và trang thiết bị”, thông báo của Bộ Ngoại giao nêu rõ.
Bộ Ngoại giao Việt Nam và nhiều tờ báo sử dụng khái niệm “áp sát” để mô tả hành vi của tàu Trung Quốc. Điều này gợi nên hình dung là tàu Trung Quốc chưa “va chạm vật lý” với tàu Việt Nam.
Tuy nhiên, báo Tuổi Trẻ ngày 14/6 dẫn lời ngư dân Nguyễn Lộc (42 tuổi) ở huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi trình báo việc bị tàu Trung Quốc rượt đuổi, khống chế, đánh và lấy hải sản, ngư cụ…
Theo thuyền trưởng Lộc, cũng là chủ tàu, khoảng 10 giờ sáng 10/6, khi tàu của ông đang đánh bắt hải sản ở khu vực biển cách đảo Linh Côn khoảng 8 hải lý về hướng tây nam thì bị tàu sắt Trung Quốc số hiệu 4006 cùng một xuồng máy truy đuổi.
Tàu 4006 tông nhiều lần khiến tàu cá QNg 96416 hư hỏng, lật nghiêng. Ngay sau đó, tàu sắt Trung Quốc hãm lái, còn tàu cá của thuyền trưởng Lộc ở trạng thái nửa nổi nửa chìm.
Lin Côn là một trong những đảo lớn nhất tại quần đảo Hoàng Sa, đối tượng tranh chấp giữa Việt Nam, Trung Quốc và Đài Loan.
‘Cần nghiêm trị’
Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết ngay trong ngày 10/6, Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao và Đại sứ quán Việt Nam tại Bắc Kinh “đã trao đổi với phía Trung Quốc khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, yêu cầu phía Trung Quốc điều tra, xác minh thông tin vụ việc và thông báo kết quả cho các cơ quan chức năng của Việt Nam để tiếp tục phối hợp giải quyết”.
“Chúng tôi yêu cầu các cơ quan chấp pháp Việt Nam yêu cầu phía Trung Quốc làm rõ nguyên nhân, lý do để truy cứu trách nhiệm con tàu gây ra hành động vô nhân đạo này và có sự bồi thường thỏa đáng”, ông Nguyễn Việt Thắng, người đồng thời là Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nói với BBC News Tiếng Việt.
“Bên cạnh đó, chúng tôi yêu cầu chấm dứt ngay những hành động này. Tuy nhiên, đây là hành động lặp lại nên yêu cầu Chính phủ phải mạnh mẽ hơn trong những văn bản đối với Trung Quốc.”
“Hội nghề cá Việt Nam đại diện cho quyền lợi chính đáng của ngư dân Việt Nam và yêu cầu các cơ quan chấp pháp của Việt Nam, đặc biệt là cục Kiểm ngư, cục Cảnh sát biển Việt Nam cũng như các cơ quan ngoại giao phải lên tiếng mạnh mẽ hơn, đồng thời, phải kiêm trị những kẻ gây ra hành động vô nhân đạo làm ảnh hưởng đến đời sống của ngư dân, ảnh hưởng đến hoạt động khai thác, hoạt động kinh tế của Việt Nam trên vùng biển Việt Nam và gián tiếp gây hoang mang cho người dân Việt Nam”, ông Thắng nói thêm.
Báo Vietnamnet ngày 14/6 đưa tin tàu cá QNg 96416TS và toàn bộ ngư dân trên tàu đã về tới cửa Sa Kỳ, tỉnh Quảng Ngãi an toàn vào hôm 12/6. Các ngư dân sau đó được đưa đi cách ly tại Trung tâm y tế Bình Sơn, Quảng Ngãi theo quy định phòng chống dịch Covid-19.
Hiện các cơ quan chức năng của Việt Nam đang tích cực thu thập và xác minh thông tin, làm rõ vụ việc và sẽ tiếp tục “có các biện pháp giao thiệp với phía Trung Quốc, kiên quyết bảo vệ chủ quyền cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của ngư dân Việt Nam”.
‘Tiếp tục hiện diện tại Hoàng Sa’
Báo Tuổi Trẻ trong bài viết “Tàu cá Việt Nam bị đâm ở Hoàng Sa, chính phủ Trung Quốc không thể vô can” hôm 15/6 cho rằng “dù cần thêm thời gian để điều tra làm rõ nhưng thông tin từ cơ quan chức năng đủ cơ sở để khẳng định hành vi của tàu Trung Quốc gây nguy hiểm cho ngư dân Việt Nam”.
Tờ báo của TP HCM đánh giá “hành vi này phải bị lên án bởi nó xâm phạm chủ quyền Việt Nam, vi phạm Công ước LHQ về Luật biển (UNCLOS) 1982 và Công ước về các quy định quốc tế về phòng ngừa đâm va trên biển năm 1972 (COLREGs) mà Trung Quốc là thành viên”.
Đây không phải là lần đầu tiên trong năm 2020 ngư dân Việt Nam tố cáo tàu Trung Quốc đâm chìm tàu của họ.
Gần đây nhất là vào ngày 2/4, tàu cá QNg 90617 TS hoạt động tại vùng biển của đảo Phú Lâm ở quần đảo Hoàng Sa cũng bị tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm. Bên cạnh sự phản đối từ phía Việt Nam, các vụ việc tàu cá bị đâm chìm cũng thu hút sự quan tâm từ cộng đồng quốc tế.
Sau vụ việc ngày 2/4, Bộ Quốc phòng Mỹ đã bày tỏ quan ngại và nêu rõ hành vi của Trung Quốc trái với tầm nhìn của Mỹ về một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở.
Bộ Ngoại giao Philippines cũng ra tuyên bố bày tỏ sự chia sẻ với Việt Nam và kêu gọi Trung Quốc hành động để củng cố lòng tin.
Vùng biển Hoàng Sa nằm trong khu vực mà Trung Quốc đang áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá.
Vào cuối tháng 4, Trung Quốc ban hành lệnh cấm đánh bắt cá bắt đầu có hiệu lực từ 12 giờ ngày 1/5 đến 12 giờ ngày 16/8. Phạm vi cấm đánh bắt trải dài từ vùng biển phía bắc Biển Đông đến 12 độ vĩ bắc, bao gồm cả một phần vịnh Bắc bộ và quần đảo Hoàng Sa.
Phía Việt Nam tuyên bố lệnh đánh bắt này là phi pháp.
“Việt Nam phản đối và kiên quyết bác bỏ quyết định đơn phương này của phía Trung Quốc. Quy chế này xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, vi phạm các quyền và lợi ích pháp lý của Việt Nam trên các vùng biển của mình, vi phạm luật pháp quốc tế…”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng tuyên bố.
“Hội nghề cá Việt Nam đại diện cho quyền lợi chính đáng của ngư dân Việt Nam và yêu cầu các cơ quan chấp pháp của Việt Nam, đặc biệt là cục Kiểm ngư, cục Cảnh sát biển Việt Nam cũng như các cơ quan ngoại giao phải lên tiếng mạnh mẽ hơn, đồng thời, phải kiêm trị những kẻ gây ra hành động vô nhân đạo làm ảnh hưởng đến đời sống của ngư dân, ảnh hưởng đến hoạt động khai thác, hoạt động kinh tế của Việt Nam trên vùng biển Việt Nam và gián tiếp gây hoang mang cho người dân Việt Nam”, ông Thắng nói thêm.
Báo Vietnamnet ngày 14/6 đưa tin tàu cá QNg 96416TS và toàn bộ ngư dân trên tàu đã về tới cửa Sa Kỳ, tỉnh Quảng Ngãi an toàn vào hôm 12/6. Các ngư dân sau đó được đưa đi cách ly tại Trung tâm y tế Bình Sơn, Quảng Ngãi theo quy định phòng chống dịch Covid-19.
Hiện các cơ quan chức năng của Việt Nam đang tích cực thu thập và xác minh thông tin, làm rõ vụ việc và sẽ tiếp tục “có các biện pháp giao thiệp với phía Trung Quốc, kiên quyết bảo vệ chủ quyền cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của ngư dân Việt Nam”.