Dự án Kết nối Đại Male do Ấn Độ xây dựng là sự đối chọi trực tiếp với sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc ở đảo quốc Maldives.
Trung Quốc và Ấn Độ đang đối đầu trên nhiều “mặt trận”. Hình ảnh minh họa: GRI.
Đại dự án đầy tham vọng
Ấn Độ vừa cam kết xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng và đầu tư vào quốc gia Maldives nhằm đối chọi lại sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc. Ấn Độ có kế hoạch hỗ trợ xây dựng dự án dân sự lớn nhất của quần đảo Ấn Độ Dương này – dự án sẽ kết nối thủ đô Male của Maldives với 3 đảo lân cận là Villingili, Gulhifahu, và Thilafushi bằng một cây cầu và đường đắp cao dài 6,7km.
Dự án trên hứa hẹn thay đổi căn bản nền kinh tế Maldives cũng như diện mạo quanh thủ đô Male thông qua sự kết nối lớn hơn. Kế hoạch này nằm trong cam kết của Ấn Độ đầu tư 100 triệu USD để phát triển sự kết nối giữa Male và vùng xung quanh.
Ấn Độ cũng sẽ cung cấp một hạn mức tín dụng 400 triệu USD cho đảo quốc Maldives. Một khu công nghiệp mới sẽ được xây dựng trên đảo Thilafushi, và một hải cảng sẽ được xây trên hai đảo còn lại với trợ giúp của Ấn Độ.
Maldives xem xét lại các dự án của Trung Quốc
Sau khi Tổng thống Ibrahim Mohamed Solih lên nắm quyền vào tháng 11/2018, quần đảo Maldives đã tìm cách xem xét lại một số dự án BRI của Trung Quốc được người tiền nhiệm Abdulla Yameen khởi xướng.
Trong các dự án của Trung Quốc, lớn nhất và dễ thấy nhất là cây cầu Hữu nghị Maldives-Trung Quốc dài 1,4km, kết nối Male với các đảo Hulhule và Hulhumale ở phía đông.
Quần đảo Maldives, cùng với các nước châu Á khác bao gồm Malaysia, Pakistan, Sri Lanka, và Myanmar, đã bày tỏ quan ngại về các điều khoản tài chính trong các dự án sáng kiến Vành đai và Con đường, lo sợ điều mà nhiều người gọi là “bẫy nợ”.
Có thể cảm nhận rõ sự bất an của Ấn Độ khi chính quyền của ông Yameen ưa thích Trung Quốc và các công ty Trung Quốc, đồng thời mở cửa các biển của mình cho tàu ngầm và tàu mặt nước của hải quân Trung Quốc. Maldives có yêu sách chủ quyền đối với những vùng biển lớn ở giữa Thái Bình Dương do đảo quốc này có tới 1.200 đảo trải rộng trên một vùng rộng lớn.
Trong khi đó, Ấn Độ là láng giềng lớn nhất và gần nhất của Maldives. Các đảo cực bắc của Maldives cách cực nam của Ấn Độ chỉ khoảng 500km.
Ấn Độ lo ngại bị Trung Quốc bao vây và sự gia tăng hiện diện của Trung Quốc ở các nước hàng xóm, bao gồm Pakistan, Nepal, Myanmar, Bangladesh – sự hiện diện này được hỗ trợ bởi các cảng và cơ sở hạ tầng mà Bắc Kinh giúp các nước này xây dựng.
Ấn Độ đang nỗ lực lấy lòng một số nước láng giềng của mình, bao gồm Maldives, thông qua chính sách “Láng giềng trước tiên” của Thủ tướng Narenda Modi. Và đến lượt mình, Tổng thống Maldives Solih đang đáp lại bằng chính sách “Ấn Độ trước tiên” của riêng ông.
Triển vọng cho Maldives từ sự hỗ trợ lớn của Ấn Độ
Dự án Kết nối Đại Male (GMCP) là một lời hứa lớn được Solih đưa ra trong chiến dịch tranh cử của mình. Dự án góp phần bổ sung cơ sở hạ tầng cho cảng Gulhifalhu mới, đang được xây bằng hạn mức tín dụng 800 triệu USD do Ấn Độ cung cấp.
Những người cổ xúy cho dự án trên nói rằng nó có tiềm năng tạo ra việc làm, thúc đẩy du lịch, và trở thành một trung tâm đô thị kiến tạo tăng trưởng một khi 4 đảo chính quanh thủ đô Male hay bị tắc nghẽn giao thông được kết nối với nhau.
Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar và người đồng cấp Maldives Abdulla Shahid nhất trí về dự án đầu tư này sau một cuộc họp trực tuyến vào ngày 13/8/2020.
Đảo quốc Maldives – phụ thuộc nhiều vào du lịch để có được tăng trưởng kinh tế, hiện gặp vài khó khăn lớn về tài chính sau thời kỳ phong tỏa để ngăn ngừa sự lây lan của đại dịch Covid-19. Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, nền kinh tế Maldives có thể bị suy giảm đi từ 11-14%.
Ấn Độ đã cung cấp gói hỗ trợ trao đổi ngoại tệ trị giá 400 triệu USD cho Maldives để giúp nước này khắc phục tình trạng thiếu ngoại tệ và tăng trưởng sụt giảm. Năm nay (2020), đảo quốc này đối mặt với tình trạng thiếu hụt ngân sách là 395 triệu USD.
Maldives và Ấn Độ cũng có một kế hoạch tăng cường đi lại bằng đường hàng không giữa 2 nước sau khi các hành khách đáp ứng các yêu cầu bảo đảm an toàn phòng dịch Covid-19. Chuyến bay đầu tiên trong thỏa thuận này dự kiến diễn ra vào ngày 18/8 tới đây.
Trong một động thái song phương khác, hai quốc gia này sẽ khởi động một dịch vụ “phà hàng hóa trực tiếp” nhằm thúc đẩy thương mại và cung cấp cho Maldives các mặt hàng đã trở nên khan hiếm do Covid-19.