Nói là làm. Trong tình hình gia tăng căng thẳng ở Biển Đông, Mỹ lại tỏ ra cứng rắn hơn bao giờ hết đối với Trung Quốc, đến mức chính quyền Bắc Kinh phải tuyên bố “sẵn sàng cho cuộc chiến tiềm tàng”.
Trung tuần tháng 9, các tàu chiến lớn nhất của Mỹ cùng với 100 máy bay và 11.000 binh sĩ đang diễn tập bảo vệ hòn đảo Guam quan trọng ở Thái Bình Dương. Cuộc diễn tập quy mô lớn, phối hợp hải, lục, không quân này nằm trong khuôn khổ tập trận Lá chắn dũng cảm (Valiant Shield).
Theo thông tin chính thức từ phía Mỹ, tàu sân bay USS Ronald Regan, tàu đổ bộ tấn công hiện đại USS America sẽ tham gia cùng các tàu đổ bộ USS New Orleans và USS Germantown trong các đợt diễn tập. Kịch bản tập trung vào các cơ sở hải quân và không quân chính của đảo Guam.
Cuộc tập trận dự kiến diễn ra trong 10 ngày, kết thúc vào 25/9. Về khu vực diễn tập có thể kéo dài qua quần đảo Mariana, với sự tham dự của các binh chủng không quân, lục quân, lính thủy đánh bộ và hải quân.
Chuẩn đô đốc Michael Boyle, người đứng đầu bộ phận tác chiến Hạm đội Thái Bình Dương, cho hay, các binh chủng Mỹ kết hợp các khái niệm tác chiến như hiệp đồng tấn công trên các mặt trận trong môi trường huấn luyện cường độ cao để tăng cường sức chiến đấu chung. Ông này tuyên bố không úp mở rằng: “Điều tối quan trọng là chúng ta phải chứng minh cho các quốc gia đối tác và đồng minh thấy được cam kết mạnh mẽ của Mỹ về một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và cởi mở”.
Từ lâu, người ta biết đến lợi thế quân sự của đảo Guam khi nó nằm ngay ngoài tầm bắn của các tên lửa. Nó có thể giữ vai trò quan trọng so với các căn cứ khác của Mỹ như ở Nhật Bản.
Trước sự ngông nghênh của Washington, Thời báo Hoàn cầu, thuộc Nhân dân nhật báo, tiếng nói chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đăng bài xã luận kêu gọi người dân chuẩn bị cho một cuộc chiến đấu. Hôm 11/9, Hồ Tích Tiến, Tổng biên tập Thời báo Hoàn Cầu đích thân tung ra bài xã luận, khẩn thiết kêu gọi Trung Quốc phải sẵn sàng, không để bị động, bất ngờ trước âm mưu của Mỹ và những “kẻ ăn theo”.
Ông Hồ giọng lưỡi trơn tuồn tuột: “Người Trung Quốc không muốn chiến tranh, nhưng chúng ta có tranh chấp lãnh thổ với một số nước láng giềng được Mỹ khuyến khích đối đầu với Trung Quốc. Một số quốc gia này tin rằng sự hỗ trợ của Mỹ mang lại cho họ cơ hội chiến lược và đã đối xử với Trung Quốc một cách thô bỉ, thái quá”.
Dường như chưa đủ mạnh, ông Tổng Hồ bồi thêm: “Khi Trung Quốc càng ít muốn chiến tranh thì tình thế tiến thoái lưỡng nan nêu trên càng trở nên nổi bật. Do đó, xã hội Trung Quốc phải có can đảm thực sự để tham gia một cách bình tĩnh vào một cuộc chiến nhằm bảo vệ các lợi ích mà Trung Quốc coi là “cốt lõi”, và sẵn sàng chịu đựng cái giá phải trả”.
Cây muốn lặng gió chẳng đừng. Không phải bỗng nhiên Mỹ giở trò đưa “lá chắn thép” ra biển. Ấy là cách ăn miếng trả miếng. Ngươi cố tình chọc que vào mắt ta thì ta không thể đứng im đợi…mù. Bởi mấy tháng qua, Quân đội Trung Quốc đã liên tục tổ chức một loạt các cuộc tập trận tại các vùng biển bao quanh nước này, từ vùng eo biển Đài Loan xuống đến Biển Đông. Mới đây, Đài Loan cáo buộc các máy bay chiến đấu của Trung Quốc vi phạm không phận và sự hiện diện bất thường của các tàu dân quân ở gần hòn đảo này.
Bắc Kinh thậm chí còn đe dọa tập trận bắn đạn thật ngay gần đảo Guam ở miền Tây Thái Bình Dương. Việc tập trận bắn tên lửa gần đảo Guam sẽ là một hành vi cực kỳ khiêu khích đối với Mỹ. Bởi vì hòn đảo ở phía Đông Philippines này là nơi Mỹ đặt hai căn cứ quân sự trọng yếu: căn cứ không quân Andersen ở phía Bắc và căn cứ hải quân Guam ở phía Nam.
Có nhà bình luận quốc tế bàn rộng ra rằng: Việt Nam ở đâu và sẽ hành động ra sao trong những cuộc tập trận giữa hai “con hổ”? Câu trả lời: đúng là đang có tâm lý lo ngại về việc bị Mỹ sẽ bán đứng Việt Nam, bởi lợi ích quốc gia của Mỹ không giống với Việt Nam.
Thế nhưng, Chính quyền Hà Nội cho rằng, Mỹ có lợi ích quốc gia không nhỏ trong việc ngăn cản Trung Quốc thực hiện bá quyền trên Biển Đông. Mỹ không rỗi hơi mà làm việc bao đồng. Thế nên Việt Nam tìm mọi cách khôn khéo ủng hộ Mỹ, vì lợi ích của mình mà đối trọng với Trung Quốc ở Biển Đông.
Việt Nam cũng khéo léo phối hợp với Trung Quốc trên cơ sở “hợp tác và đấu tranh”, cũng như phối hợp với các cường quốc khác, như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ, Nga. Tất cả những điều đó Hà Nội cố làm để… giữ khoảng cách an toàn.
Dù khôn khéo đu dây trên sóng dữ nhưng Hà Nội cũng đã bị cả Mỹ và Trung Quốc đề phòng. Cho nên cuộc tập trận mang tên Lá chắn dũng cảm của Mỹ rõ ra là một sự đe dọa, sẵn sàng thiêu cháy Trung Quốc. Mỹ rất cần tiếng nói ủng hộ của các nước trong khu vực. Nhưng Hà Nội vẫn giữ thái độ im lặng, hoặc nói lập lờ nước đôi, ẩn mình chờ thời. Đấy là cái khó của kẻ yếu lại luôn mong muốn tìm đến sự cân bằng.