3 nước châu Âu gồm Pháp, Đức và Anh ngày 16/9 đã gửi công hàm lên Liên hợp quốc (LHQ) nhằm phản đối các yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông.
Tàu USS McCampbell của Mỹ và tàu HMS Argyll của Anh trong một cuộc tập trận chung trên Biển Đông năm 2019.
Cụ thể, trong công hàm, Anh, Pháp và Đức (còn gọi là Nhóm E3) nhấn mạnh rằng Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển (UNCLOS) 1982 đã đặt ra “khuôn khổ pháp lý cho tất cả hoạt động trên biển và trên đại dương”, đồng thời cho rằng Công ước này cần được duy trì một cách toàn vẹn. Hiện cả Anh, Pháp, Đức đều là thành viên của UNCLOS.
Cũng trong công hàm, nhóm E3 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng quyền tự do đi lại không gây hại, tự do hàng hải và hàng không được quy định trong UNCLOS, trong đó có Biển Đông.
Pháp, Anh và Đức bác bỏ nỗ lực của Trung Quốc nhằm độc chiếm hầu hết Biển Đông qua các tuyên bố phi pháp về đường cơ sở thẳng và vùng nội thủy giữa các nhóm đảo, đá mà Trung Quốc chiếm đóng phi pháp ở Biển Đông.
Nhóm 3E nhấn mạnh các hoạt động bồi đắp hoặc những hình thức biến đổi nhân tạo khác không thể thay đổi việc phân loại một thực thể theo UNCLOS.
Công hàm cũng nhấn mạnh, các yêu sách chủ quyền dựa trên cái mà Trung Quốc gọi là “quyền lịch sử” ở Biển Đông trái với luật pháp quốc tế cũng như các quy định của UNCLOS, đồng thời đã bị bác bỏ trong phán quyết ngày 12/7/2016 của Tòa trọng tài quốc tế.
Công hàm Nhóm 3E nêu rõ, tất cả các tranh chấp hàng hải ở Biển Đông cần được đưa ra và giải quyết một cách hòa bình, phù hợp với quy định của UNCLOS cũng như các biện pháp, thủ tục giải quyết tranh chấp nêu trong Công ước.
“Với tư cách là các quốc gia thành viên UNCLOS, Pháp, Đức và Anh sẽ tiếp tục tuân thủ và khẳng định các quyền và tự do theo quy định của UNCLOS, góp phần thúc đẩy hợp tác trong khu vực dựa trên công ước”, Nhóm 3E nêu rõ ở cuối công hàm.
Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 13/7 đã có tuyên bố chính thức về lập trường của Mỹ ở Biển Đông. Trong tuyên bố, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompe nêu rõ: “Các yêu sách của Bắc Kinh đối với các nguồn tài nguyên ngoài khơi ở hầu hết Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp, cũng như chiến dịch bắt nạt của Trung Quốc nhằm kiểm soát chúng. Thế giới không cho phép Bắc Kinh coi Biển Đông như đế chế hàng hải của riêng họ”.
Malaysia ngày 29/7 cũng đã gửi công hàm lên LHQ bác bỏ tuyên bố của Trung Quốc về “quyền lịch sử, quyền chủ quyền và quyền tài phán” liên quan đến các khu vực hàng hải ở Biển Đông, được bao quanh bởi cái mà Bắc Kinh gọi là “đường 9 đoạn”.
Trong công hàm số 20/026 gửi lên LHQ ngày 23/7, Australia nhấn mạnh nước này nhận thấy “không có cơ sở pháp lý” cho các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông, bao gồm cả những yêu sách liên quan tới các công trình đảo nhân tạo trên các bãi cạn nhỏ hoặc bãi đá ngầm.