Sau khi một cảnh sát thành phố New York gốc Tây Tạng bị bắt vì bị tình nghi làm gián điệp cho chính phủ Trung Quốc, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã gọi Lãnh sự quán Trung Quốc tại New York là ổ gián điệp chủ yếu và dự kiến sẽ có thêm nhiều điệp viên và nhà ngoại giao bị bắt.
Vụ cảnh sát Angwang người gốc Tây Tạng bị bắt đã gây nên cơn sóng gió ngoại giao mới giữa Mỹ – Trung
Phía Trung Quốc đã phản ứng quyết liệt về phát biểu này.
Sở Cảnh sát New York (NYPD) cho biết, Baimadajie Angwang, sinh ra ở Tây Tạng, bị cáo buộc mật báo cho Trung Quốc về các hoạt động của công dân Trung Quốc và theo dõi các nguồn tin tình báo tiềm năng trong cộng đồng người Tây Tạng ở New York. Được nhập tịch Mỹ, Angwang làm việc tại Phòng Các vấn đề Cộng đồng của NYPD; sau khi bị bắt vào thứ Hai (21/9), nếu bị kết tội, ông ta sẽ phải đối mặt với 55 năm tù.
Theo công tố viên, Angwang cũng thuộc ngạch dự bị Lục quân Mỹ và là một chuyên gia về các vấn đề dân sự. Ông được cho là có liên hệ với hai quan chức của Lãnh sự quán Trung Quốc tại New York.
Ngoài việc báo cáo về tình hình của người Tây Tạng ở New York, Angwang còn bị cáo buộc đã hỗ trợ lãnh sự quán tiếp cận với các nhân viên NYPD bằng cách được mời tham dự các sự kiện chính thức.
Các tài liệu của tòa án nói Aungwang đã nói với các quan chức Trung Quốc, ông ta hy vọng sẽ được thăng chức trong NYPD, để có thể hỗ trợ Trung Quốc và “đem vinh quang về cho đất nước”. Ông ta cũng bị cáo buộc tham gia gian lận viễn thông, khai báo gian dối và cản trở các thủ tục chính thức.
Các tài liệu của tòa án nói rằng Angwang đã nhận được “một số khoản tiền lớn từ CHND Trung Hoa”.
Ông Alan E. Kohler, trợ lý giám đốc bộ phận phản gián của FBI nói, Aungwang “đại diện cho một thế lực nước ngoài, tức Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”, phản bội cộng đồng của anh ta cũng như sự tin tưởng của NYPD, “loại hành vi này hoàn toàn không thể dung thứ”. Ông nói: “Vụ việc này nhắc nhở một lần nữa rằng Trung Quốc là mối đe dọa phản gián lớn nhất của Mỹ. FBI và các đối tác sẽ tích cực điều tra và ngăn chặn các hoạt động này ở đất nước chúng ta”.
Giám đốc cảnh sát thành phố New York Dermot F Shea nói trong một tuyên bố: “Như đã nêu trong bản khởi tố liên bang, Aungwang đã vi phạm tất cả những lời thề mà ông ta đã thực hiện ở đất nước này; một lời thề với nước Mỹ, một với quân đội và cái còn lại với NYPD”.
Theo trang tin Hồng Kông Đông Phương ngày 25/9, ông Pompeo hôm 23/9 đã nói với New York Post, hoạt động của các nhà ngoại giao Trung Quốc “đã vượt qua ranh giới ngoại giao thông thường và giống với các điệp viên hơn”. Các lãnh sự quán Trung Quốc ở San Francisco và thành phố New York bị Mỹ coi là điểm nóng của hoạt động gián điệp để đánh cắp bí mật thương mại từ Thung lũng Silicon của California và thu thập thông tin về người Duy Ngô Nhĩ và những người bất đồng chính kiến Trung Quốc ở New York.
Ông Pompeo nói, các hoạt động gián điệp của Trung Quốc ở New York có khả năng kéo dài đến trụ sở Liên hợp quốc ở Manhattan. Nhà Trắng đang rất chú ý đến số lượng các nhà ngoại giao Trung Quốc làm việc tại Mỹ.
Khi được hỏi liệu có các trường hợp khác giống như Aungwang không, ông Pompeo nói: “Chắc chắn có! Những gì bạn đã thấy không chỉ là trường hợp cá biệt của cảnh sát New York tuần trước. Bộ Tư pháp đang khởi tố nhiều vụ án. Tôi tin tưởng rằng họ sẽ tiếp tục theo dõi. Tôi cũng dự kiến có nhiều (vụ án khác) sẽ xảy ra”.
Phía Trung Quốc phủ nhận cáo buộc Aungwang là gián điệp của họ và Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại New York hiện vẫn chưa phản hồi về phát biểu của Pompeo.
Cũng theo Đông Phương, trong bài phát biểu của mình tại Wisconsin vào hôm thứ Tư (23/9), Ngoại trưởng Mike Pompeo đã cảnh báo các chính trị gia Mỹ ở tất cả các cấp cần hết sức cảnh giác với việc các nhà ngoại giao Trung Quốc lôi kéo họ tham gia vào các hoạt động tuyên truyền và gián điệp của Bắc Kinh. Ông cũng nói chính phủ Mỹ đang kiểm tra hai tổ chức có quan hệ với Ban Mặt trận Thống nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc để xác định xem họ có cố gắng gây ảnh hưởng đến các nhà trường, tổ chức kinh doanh và chính trị gia Mỹ hay không.
Ông Pompeo chỉ thẳng tên hai tổ chức này là “U.S.-China Friendship Association” (Hiệp hội hữu nghị Mỹ-Trung) và “China Council for the Promotion of Peaceful Reunification” (Hội xúc tiến hòa bình thống nhất Trung Quốc) và nói: “Xin hãy chú ý khi các nhà ngoại giao Trung Quốc tiếp cận bạn, rất có thể không phải trên tinh thần hợp tác hoặc hữu nghị”. Ông cũng cảnh báo rằng “các hoạt động gián điệp và gây ảnh hưởng” của Trung Quốc sẽ được thực hiện tới cấp thành phố; chính phủ liên bang không thể giám sát từng người một, đề nghị các nhân viên địa phương và nghị sỹ, nhân viên chính quyền các bang không phân biệt đảng phái hãy đồng tâm hiệp lực nâng cao cảnh giác”.
Ông Pompeo cũng kêu gọi các nhà lập pháp Wisconsin tăng cường bảo vệ sở hữu trí tuệ và sàng lọc đầu tư, đồng thời khuyến khích các doanh nhân bỏ qua mối đe dọa từ Trung Quốc khi giao dịch với Đài Loan. Ông Pompeo cũng nói rằng chính quyền Trump đang xem xét sử dụng thuật ngữ gì để mô tả những gì đang xảy ra ở Tân Cương…
Theo trang tin Đa Chiều, tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao Trung Quốc chiều ngày 24/9, ông Uông Văn Bân, người phát ngôn Bộ Ngoại giao đã gọi ông Mike Pompeo “mắc chứng điên cuồng chống Trung Quốc”.
Ông Uông Văn Bân đã phê phán “một số chính trị gia Mỹ bị mắc chứng điên cuồng chống Trung Quốc” và cáo buộc phát biểu của ông Pompeo là “phớt lờ sự thật và dối trá”; nói: “Trung Quốc kiên quyết phản đối và kêu gọi hãy từ bỏ tư duy chiến tranh Lạnh và thiên kiến ý thức hệ, tôn trọng sự thật, chấm dứt nhào nặn các luận điệu hoang đường về Trung Quốc, ngừng việc gây nhiễu phá hoại sự trao đổi và hợp tác bình thường Trung-Mỹ”.
Ông Uông Văn Bân một lần nữa nhấn mạnh, “Trung Quốc không hứng thú và chưa bao giờ can thiệp vào công việc nội bộ của Mỹ. Đại sứ quán, các lãnh sự quán Trung Quốc tại Mỹ và các tổ chức nhân dân khác nhau luôn hoạt động phù hợp với luật pháp quốc tế và các thỏa thuận song phương giữa Trung Quốc và Mỹ. Các hoạt động tương tác với chính quyền các cấp tại Mỹ đều nhằm thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau, trao đổi và hợp tác giữa hai nước, minh bạch rõ ràng, không thể dị nghị”.