Bất chấp những chỉ trích từ Tổng thống Trump và những nhà lãnh đạo quốc tế, Bắc Kinh hầu như chưa phải chịu trách nhiệm về việc làm bùng phát dịch Covid. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc vợ chồng ông Trump nhiễm virus Vũ Hán có thể sẽ đảo ngược chuyện này.
Bà Emily de La Bruyere, chuyên gia về các chính sách Trung Quốc tại Quỹ Bảo vệ các nền dân chủ (FDD), hệ quả của việc vợ chồng Tổng thống Trump nhiễm Covid-19 là rất lớn và khó dự đoán. “Điều cần thực hiện là làm rõ hơn mức độ của việc Trung Quốc xử lý Covid không đúng cách đã tàn phá trật tự toàn cầu và hệ thống trong nước của Mỹ”.
Ông Dean Cheng, thành viên nghiên cứu cấp cao tại Quỹ Di sản, cho rằng trong khi một số quốc gia châu Âu và châu Phi kêu gọi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) mở cuộc điều tra về sự bùng phát và lây lan của virus Vũ Hán, thì chính quyền Trung Quốc đã tác động để chuyển hướng thành khảo sát về phản ứng toàn cầu, thay vì tập trung vào những thất bại trong xử lý đại dịch của Bắc Kinh.
“Không quốc gia nào quy trách nhiệm cho [chính quyền] Trung Quốc. Mỹ và châu Âu có lên tiếng – nhưng những phát ngôn đó không đi kèm hành động”, de La Bruyere cho biết. Bà nói thêm, thay vì chịu trách nhiệm, Bắc Kinh lại tận dụng cơ hội đó, thiết lập các tiêu chuẩn quốc tế, tăng cường ảnh hưởng lên các tổ chức quốc tế. “Không ai mở cuộc điều tra cần thiết để truy ra virus này có nguồn gốc từ đâu và như thế nào ở Trung Quốc để đảm bảo rằng điều tương tự không xảy ra trong tương lai”.
Một số nghị sĩ Mỹ, chủ yếu là thành viên của đảng Cộng hoà, đã đệ trình những dự luật buộc chính quyền Trung Quốc phải chịu trách nhiệm vì đã gây ra đại dịch cho thế giới. Tuy nhiên, các chuyên gia chính sách đối ngoại nhận định, các câu hỏi quan trọng xoay quanh nCov, nguồn gốc và động thái của chính quyền Trung Quốc trong dịch bệnh nêu ra những vấn đề mới.
“Quyết định bưng bít thông tin của Bắc Kinh ngay cả với người dân của họ cần được xem xét. Tương tự, thật vô lý khi tin vào số liệu thống kê về dịch bệnh của Trung Quốc cho thấy chưa bao giờ có hơn 40.000 trường hợp nhiễm bệnh trong khi Trung Quốc là một quốc gia có dân số gấp 4 lần Mỹ”. ông Cheng nói. “Thực tế là các nhà lãnh đạo lớn, trong đó có cả Donald Trump và Thủ tướng Vương quốc Anh Boris Johnson, đã bị nhiễm Covid-19 và điều này nhấn mạnh rằng không ai, dù là quan chức cấp cao hay người dân thường, không gặp nguy hiểm từ căn bệnh này. Với việc xử lý yếu kém trong giai đoạn đầu dịch bệnh bùng phát, khiến nó lan nhanh chóng ra ngoài đất nước, chính phủ Trung Quốc cần phải chịu trách nhiệm vì điều này”.
Ông David Matas, luật sư nhân quyền quốc tế Canada, nói với Fox News rằng: “Sự quy trách nhiệm và ngăn chặn [dịch bệnh] là hai vấn đề riêng biệt. Ngược lại, một khía cạnh quan trọng của việc ngăn chặn là quy trách nhiệm. Nếu như việc che đậy, phủ nhận, bịt miệng người tố giác và tung tin sai sự thật không phải trả giá, thì họ sẽ tiếp tục làm như vậy”.
Ông Matas phát biểu thêm: “Các hệ thống chính phủ, lập pháp và luật pháp cần phải quy trách nhiệm về sự lây lan của Covid-19 không chỉ cho chính quyền Trung Quốc, nhưng trước hết là phải quy cho chính quyền này. Chẩn đoán mắc bệnh gần đây [của Trump] cho thấy việc này rõ ràng hơn”.
Vị luật sư Canada cũng khẳng định về mặt luật pháp, việc truy tố không nên có tính chọn lọc. Ông cho rằng, chính quyền Trung Quốc không phải là thủ phạm duy nhất trong việc che giấu thông tin về dịch Covid-19.
Một số nhà phân tích cho rằng việc Tổng thống Trump nhiễm Covid-19 sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa về trách nhiệm liên quan đến việc đại dịch này bắt đầu ở đâu, tại sao và như thế nào.
“Mỹ nên tiếp tục dẫn dắt cộng đồng quốc tế trong việc thúc ép Bắc Kinh giải thích đầy đủ về những gì đã xảy ra và tại sao lại xảy ra”, ông Cheng nói thêm. “Không chỉ để đảm bảo việc phải chịu trách nhiệm mà còn để tránh các đại dịch tương tự xảy ra trong tương lai”.