Đạo đức xã hội Trung Quốc ngày càng suy giảm và tỷ lệ tội phạm dưới 14 tuổi đã tăng gần gấp đôi trong 10 năm qua.
Tòa án Nhân dân Trung cấp Hàng Châu, Trung Quốc
Dự thảo luật hình sự của Trung Quốc dự định hạ độ tuổi tối thiểu chịu trách nhiệm hình sự đối với tội giết người có tính chất hiểm ác từ 14 xuống 12 tuổi. Về vấn đề này, một số luật sư Trung Quốc bày tỏ sự ủng hộ, trong khi những người khác cho rằng điều trị các triệu chứng không chữa được căn nguyên.
Theo báo cáo của phương tiện truyền thông Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), vào thứ Ba (13/10), dự thảo sửa đổi lần thứ hai “Luật Hình sự” của ĐCSTQ đã được trình lên Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc để xem xét. Liên quan đến việc hạ thấp độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo luật định, người từ 12 đến 14 tuổi phạm tội “cố ý giết người hoặc cố ý gây thương tích dẫn đến chết người” mà có “tình tiết tăng nặng” thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo phê chuẩn cao nhất của Viện kiểm sát tối cao.
Trước đây, Bộ luật Hình sự quy định độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm đó là từ 14 đến 16 tuổi. Người đủ 16 tuổi phải chịu hoàn toàn trách nhiệm hình sự.
Theo một bài báo trước đây của “Nhật báo Bắc Kinh”, tỷ lệ phạm tội của trẻ vị thành niên dưới 14 tuổi trong tổng số tội phạm ở Trung Quốc đã tăng từ 12,3% trong năm 2009 lên 20,11% vào năm 2017.
Luật sư Mạc Thiếu Bình ở Bắc Kinh nói với Đài Á Châu Tự Do rằng, độ tuổi nhận thức của người Trung Quốc hiện nay sớm hơn và sự phát triển thể chất của họ cũng sớm hơn, ngoài ra, trong những năm gần đây, số tội phạm dưới 14 tuổi gia tăng đáng kể, do đó, cần phải hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Luật sư Trung Quốc Vương Á Trung cũng đồng ý và chỉ ra rằng tội phạm vị thành niên là sự thất bại của giáo dục gia đình và giáo dục nhà trường. Nếu không có các phương pháp điều chỉnh xã hội khác, luật pháp sẽ trở thành tuyến phòng thủ cuối cùng.
Tuy nhiên, một luật sư giấu tên khác không ủng hộ việc giảm tuổi chịu trách nhiệm hình sự để giải quyết các vấn đề xã hội. Ông cho rằng chiến lược này về cơ bản giải quyết các triệu chứng chứ không phải nguyên nhân gốc rễ. Tình trạng phạm pháp của thanh niên Trung Quốc hiện nay do nhiều yếu tố gây ra, bao gồm yếu tố xã hội, yếu tố gia đình và việc chính phủ sửa đổi luật hình sự không thể giải quyết được vấn đề cơ bản.
Ông nói rằng trong các sửa đổi đối với điều khoản về độ tuổi phạm tội, cách diễn đạt mơ hồ về cái gọi là “tình tiết tăng nặng” là không phù hợp. Trong tương lai, sẽ có một số vụ giết người và phạm tội hình sự ở lứa tuổi 12, và một số vụ giết người 13 hoặc 14 tuổi. Nhưng họ có thể không phải chịu trách nhiệm hình sự, vì các “điều khoản” liên quan nằm trong tay quyền lực nhà nước, sẽ gây ra tham nhũng trong tư pháp.
Vào ngày 20/10/2019, một cậu bé 13 tuổi ở Đại Liên đã cố gắng cưỡng hiếp, giết chết một bé gái 10 tuổi rồi ném xác vào bụi rậm. Công an chỉ thực hiện việc tạm giữ, giáo dục đối với người phạm tội trong thời hạn 3 năm. Vấn đề này đã làm dấy lên sự chú ý của công chúng.
Một số người đề nghị đưa ra hệ thống “tuổi bổ sung đặc biệt” như ở các quốc gia Anh và Hoa Kỳ, có nghĩa là trong một vụ giết người có yếu tố trẻ vị thành niên, nếu có bằng chứng cho thấy trẻ vị thành niên có đặc điểm chịu trách nhiệm hình sự tại thời điểm phạm tội, ngay cả khi trẻ vị thành niên chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo luật định đề nghị, vẫn có thể được tiến hành theo tiêu chuẩn của người lớn.