Báo cáo của một tổ chức nghiên cứu chính sách có trụ sở tại Washington cho biết Việt Nam đã xây dựng hệ thống phòng thủ ở quần đảo Trường Sa trong hai năm qua để “đảm bảo có thể giáng đòn vào các cơ sở của Trung Quốc” tại quần đảo tranh chấp này.
Các hệ thống phòng thủ bờ biển và phòng không đã được lắp đặt trên hầu hết các căn cứ của Việt Nam ở Trường Sa, với những nâng cấp đáng kể nhất được thực hiện tại Đá Tây (West Reef) và Đảo Sinh Tồn (Sin Cowe Island), theo báo cáo của Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược (CSIS).
Báo cáo cho biết các công trình xây dựng gần đây nhấn mạnh những nỗ lực của Việt Nam nhằm giúp cho các cơ sở của Việt Nam trong khu vực có thể chống chọi được trước Trung Quốc, và để đảm bảo các căn cứ của Trung Quốc cũng nằm trong phạm vi hỏa lực của Việt Nam.
Cả hai nước đều tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa ở Biển Đông, chồng lấn với các tuyên bố chủ quyền của Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan – và cả hai đều chiếm các tiền đồn ở đó. Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông và căng thẳng đã leo thang do sự quyết đoán ngày càng tăng của họ trong khu vực, vốn đã trở thành một điểm nóng xung đột tiềm tàng với Hoa Kỳ.
Theo báo cáo, những nâng cấp gần đây tại Đá Tây và Đảo Sinh Tồn “giống với mô hình đã được chứng minh ở các tiền đồn khác của Việt Nam ở Trường Sa”.
“Các công trình phòng thủ ven biển – gồm các ụ bê tông thường được kết nối với boongke – được xây dựng ở khắp các tiền đồn lớn hơn của Việt Nam,” báo cáo cho biết.
Trong hai năm qua, các tháp ăng-ten và các tòa nhà hành chính cũng đã được xây dựng trên khu đất rộng 28,3 ha tại Đá Tây, vốn được bồi đắp từ năm 2013 đến năm 2016, theo báo cáo.
Báo cáo cũng cho biết một loạt các công trình phòng thủ cũng đã được xây dựng trên 10,5 ha đất dọc bờ biển phía bắc Đảo Sinh Tồn, một dự án bắt đầu vào năm 2019. Hình ảnh vệ tinh cho thấy các công việc chính đã được hoàn thành vào cuối năm ngoái.
Theo báo cáo, Việt Nam cũng đã xây dựng các công trình gần đây tại Đảo Phan Vinh (Pearson Reef) và Đảo Nam Yết (Namyit Island), nơi Việt Nam lắp đặt thêm các vòm chứa radar và một số tòa nhà hành chính.
Các tòa nhà hành chính cũng được xây dựng tại Đảo Sinh Tồn Đông (Grierson Reef) và Đảo Trường Sa Đông (Central Reef).
Ngoài ra, các hệ thống vũ khí mới hơn và có tầm bắn xa hơn đã được lắp đặt trên các tiền đồn của Việt Nam tại Trường Sa, bao gồm cả các hệ thống phóng rocket mua từ Israel.
“Kích thước nhỏ của các hệ thống này sẽ giúp chúng dễ dàng được triển khai và che giấu nhanh chóng. Chúng cũng yêu cầu các cơ sở hạ tầng hỗ trợ tối thiểu và có thể được bắn […] từ bất cứ bề mặt tương đối cứng và bằng phẳng nào,” báo cáo cho biết. “Điều đó có nghĩa là chúng có thể dễ dàng có mặt tại mỗi thực thể hoặc tất cả 10 thực thể lớn nhất của Việt Nam”.
Căng thẳng đã ngày càng gia tăng giữa Việt Nam và Trung Quốc trên Biển Đông, nơi các tranh chấp lãnh thổ kéo dài giữa hai nước thỉnh thoảng chứng kiến sự đối đầu, với hai trận hải chiến ngắn vào năm 1974 và 1988. Gần đây nhất, Hà Nội đã lên tiếng phản đối Bắc Kinh vào tháng Tư khi một tàu cá Việt Nam bị chìm do bị tàu Hải cảnh Trung Quốc đâm gần quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp. Việt Nam cho rằng Trung Quốc đã đâm vào tàu cá, trong khi Trung Quốc cho biết tàu cá này đã bất ngờ đổi hướng và va chạm với tàu hải cảnh Trung Quốc.