Đội tàu vỏ sắt Trung Quốc xuất hiện gần bãi Ba Đầu từ năm 2019 và liên tục hiện diện trong khu vực tới nay, theo trung tâm nghiên cứu Mỹ.
Báo cáo được Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Mỹ (CSIS) công bố ngày 21/4 cho biết dựa trên dữ liệu nhận dạng tự động, họ phát hiện 14 tàu vỏ sắt Trung Quốc lần đầu xuất hiện quanh bãi Ba Đầu từ đầu năm 2019 và gần như không thực hiện hoạt động đánh bắt nào. Bãi Ba Đầu nằm trong khu vực lãnh hải đảo Sinh Tồn Đông thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Philippines cũng tuyên bố chủ quyền với thực thể này.
“Hành vi của các tàu này trái với cách giải thích về hoạt động đánh bắt thương mại. Phần lớn tàu đó neo đậu trong khu vực suốt nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng, kết với nhau thành cụm lớn mà không tham gia hoạt động đánh bắt nào”, báo cáo của CSIS có đoạn.
Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc CSIS cho biết trong số 14 tàu Trung Quốc nói trên, 9 tàu thuộc đội tàu Việt Đài Ngư mang số hiệu từ 18000 đến 18999. Đội tàu Việt Đài Ngư có trụ sở tại thành phố Đài Sơn, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.
“9 tàu này phát sóng nhận diện tự động (AIS) vài lần từ bãi Ba Đầu”, báo cáo cho biết. “Việc các tàu này tham gia hoạt động của lực lượng dân quân biển được ghi nhận đầy đủ. AMTI lần đầu phát hiện các tàu này hoạt động ở cụm Sinh Tồn, trong đó gồm bãi Ba Đầu, từ đầu năm 2019”.
Một bức ảnh do cảnh sát biển Philippines chụp hôm 7/3 cho thấy nhóm 6 tàu vỏ sắt Trung Quốc đỗ cạnh nhau tại bãi Ba Đầu. AMTI cho biết chúng thuộc đội tàu Việt Mậu Tân Ngư, với số hiệu từ 42881 đến 42886.
“Tên của đội tàu này không xa lạ với Philippines. Hồi tháng 6/2010, tàu Việt Mậu Tân Ngư 42212 đã đâm chìm tàu cá F/B Gem-Ver 1 của Philippines trên Biển Đông”, báo cáo cho biết.
Tàu cá Trung Quốc hoạt động ở bãi Ba Đầu thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam tháng 9/2020. Ảnh: CSIS.
Ảnh vệ tinh của Planet Labs, được sử dụng trong báo cáo của CSIS, cho thấy lượng đáng kể tàu Trung Quốc tập hợp tại bãi Ba Đầu thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam ít nhất từ tháng 2/2020. “Số lượng tàu Trung Quốc tại bãi Ba Đầu biến động, song chưa bao giờ họ rút hết”, báo cáo cho biết.
Philippines khẳng định hơn 200 tàu vỏ sắt neo đậu tại bãi Ba Đầu tứ ngày 7/3 do “dân quân biển Trung Quốc” điều khiển. Trung Quốc sau đó phủ nhận và cho rằng đây chỉ là “tàu cá” đang neo đậu tránh thời tiết xấu.
Tuy nhiên, báo cáo của CSIS cho biết ở bãi Ba Đầu gần đây thời tiết tốt, bác bỏ cách giải thích của Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila rằng đội tàu phải đối mặt với một cơn bão.
Khu vực Biển Đông. Đồ họa: CSIS.
Sau khi nhiều nước lên tiếng bày tỏ lo ngại tình hình căng thẳng mới ở khu vực và phản đối động thái mang tính đe dọa của đội tàu Trung Quốc, phần lớn đội tàu này đã rời khỏi bãi Ba Đầu, tỏa ra các thực thể khác ở quần đảo Trường Sa, chỉ duy trì vài tàu neo đậu tại đây.
Việt Nam khẳng định hoạt động của các tàu Trung Quốc tại bãi Ba Đầu xâm phạm chủ quyền của Việt Nam, vi phạm luật pháp quốc tế và yêu cầu Trung Quốc chấm dứt vi phạm, tôn trọng chủ quyền của Việt Nam.