Do ảnh hưởng của dịch Covid các cửa khẩu đóng cửa gây ảnh hưởng nặng nề đến việc giao thương buôn bán khiến nguyên liệu đầu vào của sản xuất nông nghiệp thi nhau tăng giá khiến giá thành sản xuất của Việt Nam bị đội giá lên cao.
Thời gian qua giá phân bón tăng quá cao.
Phụ thuộc nhập khẩu, giá tăng liên tục
Thời gian qua, nhiều loại nguyên liệu phục vụ sản xuất như; phân bón, thuốc trừ sâu, thức ăn chăn nuôi…so với thời điểm tháng 1/2021 giá phân bón tăng rất cao có loại tăng đến 83%, theo thông tin Thứ trưởng Bộ NN PTNT Trần Thanh Nam cho biết tại cuộc họp trực tuyến về tình hình sản xuất tiêu thụ lúa gạo tại đồng bằng sông Cửu Long.
Nhiều ý kiến cho rằng nguyên nhân chính là do ViệtNam bị phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Bởi không chủ động được nguồn nguyên liệu nên nguyên liệu đầu vào của ngành nông nghiệp dễ bị tác động bởi ngoại cảnh. Rất nhiều cuộc họp đã diễn ra, điển hình là Hội nghị trực tuyến về đề xuất giải pháp bình ổn thị trường phân bón do Bộ Công thương- Bộ NN PTNT đồng tổ chức ngày 11/8 với sự tham gia của các cơ quan trực thuộc Bộ NN PTNT, Bộ Công Thương, đại diện 13 Sở Công thương thuộc khu vực ĐBSCL, đại diện Tập đoàn Hóa chất Việt Nam và doanh nghiệp kinh doanh phân bón, hóa chất.
Ông Lê Hưng Quốc, nguyên Cục trưởng Cục Trồng trọt khẳng định; Cuộc họp đã cho thấy tinh thần trách nhiệm của các bộ, song không ít người hoài nghi về hiệu quả của những cuộc họp ấy.
Trong lịch sử ngành nông nghiệp của Việt Nam trong mấy chục năm qua, ông Hưng cho rằng, mục tiêu của ngành là thay đổi, phát triển theo mỗi thời kỳ và từng giai đoạn khác nhau.
Ở thời kỳ trước, Việt Nam còn khó khăn đói kém, lương thực phải nhập khẩu nên mục tiêu là đảm bảo an ninh lương thực, xóa đói giảm nghèo. Vì vậy, người dân cố gắng thâm canh tăng vụ, bón nhiều phân, phun nhiều thuốc để đạt sản lượng, năng xuất cao, nhờ vậy mà Việt Nam không chỉ đạt được mục tiêu mà còn dư thừa để xuất khẩu.
Đến giai đoạn sau, mục tiêu ngành nông nghiệp Việt Nam hướng tới sự phát triển bền vững, tăng chất lượng, đảm bảo an toàn, sạch sẽ…
Đối với vật tư nông nghiệp ông Quốc cho rằng chúng ta cần nhìn nhận rõ thực tế. Ngày trước, Việt Nam chưa có phân hóa học, phải lấy lá cây làm phân xanh, nuôi bèo, trông cây… cho vào chuồng lợn để làm phân chuồng, nhưng không đáp ứng được yêu cầu thâm canh. Sau đó phải dùng phân hóa học, nhưng do còn nghèo, Việt Nam nhờ Trung Quốc hỗ trợ Đạm Hà Bắc, nhưng lượng đạm không đủ, sau này cùng với sự tham gia của ngành dầu khí vào sản xuất phân bón, Việt Nam đã bớt đi nỗi lo thiếu đạm. Bên cạnh đó, nhờ có mỏ apatit nên Việt Nam đã sản xuất được phân lân. Do Việt Nam không có mỏ kali nên phải sử dụng mỏ apatit của Lào nhưng cũng không đáng kể.
Trong việc nhập khẩu phân bón của Việt Nam ông Quốc cho rằng đó là chuyện bình thường do sự điều tiết của thị trường bởi mỗi người có một thế mạnh ai mạnh gì thì sản xuất, còn những gì yếu kém, không cạnh tranh được thì nhập, quan trọng nhất là không để nhập siêu.
Trước tình hình phân bón tăng cao, thiệt thòi nhất là người nông dân, nhưng cũng không nên quá bi quan bởi cái cũng có cái xấu và cái tốt.
Chuyện này không có gì đáng ngại, nhà nước khó mà can thiệp được bởi ngân sách có hạn cách tốt nhất là để thị trường điều chỉnh. Khi mà thức ăn chăn nuôi, giá phân bón, thuốc trừ sâu tăng cao thì người nông dân sẽ tự điều chỉnh như; giảm lượng thức ăn công nghiệp, phân bón, thuốc trừ sâu thậm chí người chăn nuôi còn tự tìm cách chế biến thức ăn chăn nuôi.
Nếu giảm bớt 40-50% lượng phân bón, thức ăn công nghiệp cũng không có vấn đề gì, có thể chất lượng săn phẩm còn sạch hơn, tốt hơn. Một số doanh nghiệp nếu không nâng cao chất lượng sản phẩm, cải tiến công nghệ, không giảm giá thì đóng cửa vì không chịu được, nhà nước cũng không thể tha doanh nghiệp làm những việc đó.
Chuỗi cung ứng bị đứt gãy, chuyển đổi cơ cấu cây trồng ngành nông nghiệp làm gì?
Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 gây ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế, gây trì trệ hoạt động sản xuất kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp, làm đứt gãy chuỗi cung ứng, kênh phân phối, tiêu thụ sản phẩm …không biết ngành nông nghiệp sẽ làm gì để giải quyết tình trạng này.
Ông Quốc cho rằng; để điều khiển được thì phải có sức mạnh, mà vấn đề này e rằng rất khó vì ngành không có thực lực, mà lại không thể áp đặt duy ý chí. Chuỗi nông sản phải do doanh nghiệp đứng ra làm, doanh nghiệp tập hợp thương lái, điều khiển hợp tác xã… còn Nhà nước phải lo đất đai, sửa luật, cho vay vốn, thế chấp, tín dụng lãi suất thấp, giảm thuế…
Việc tiêu thụ lúa gạo ở DBSCL, ông Quốc cho rằng không chờ đến khi tư lệnh ngành đề nghị tính phương án giảm diện tích trồng lúa, thay vào các cây trồng khác cho hiệu quả thì người dân từ lâu đã làm việc này. Vì vậy, thay vì trồng lúa 3 vụ/ năm, người dân chuyển sang cấy 1,2 vụ hoặc luân canh với hoa màu, thủy sản, tăng các nhóm giống lúa, chất lượng cao hơn sức chịu đựng tốt hơn với hạn mặn.
Thị trường sẽ quyết định sự chuyển đổi, người dân biết cái gì hiệu quả, cái gì không. Cơ quan nhà nước chỉ nên làm những việc đúng chuyên môn bắt đúng bệnh, dùng đúng thuốc, tránh những cuộc họp mà không giải quyết được vấn đề.