Những ngày này, kinh tế Trung Quốc phải tiếp nhận một loạt tin xấu: thị trường bất động sản lao dốc, khủng hoảng năng lượng, niềm tin tiêu dùng yếu đi trong khi chi phí nguyên vật liệu tăng cao. Các dữ liệu được Chính phủ nước này công bố vào đầu tuần sau sẽ cho thấy cụ thể tình hình xấu đến đâu.
Các chuyên gia kinh tế tham gia khảo sát của Bloomberg dự báo GDP Trung Quốc sẽ tăng trưởng 5% trong quý III, giảm mạnh so với mức 7,9% của quý II. Các chỉ số theo tháng như sản lượng công nghiệp và đầu tư cũng sẽ yếu đi trong tháng 9. Doanh số bán lẻ có thể tăng nhẹ vì Trung Quốc đã kiểm soát được dịch bệnh.
Những tháng gần đây, triển vọng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã xấu đi đáng kể do những bất ổn trên thị trường bất động sản và cuộc khủng hoảng thiếu điện buộc nhiều nhà máy phải cắt giảm sản lượng hoặc thậm chí đóng cửa hoàn toàn. Do đó nhiều chuyên gia kinh tế đã hạ mạnh dự báo tăng trưởng của kinh tế Trung Quốc năm 2021. Nomura đưa ra con số 7,7%, với những tác động lan tỏa ra toàn bộ kinh tế thế giới.
Theo Liu Peiqian, chuyên gia kinh tế trưởng tại Natwest Markets, bức tranh càng ảm đạm hơn khi mà giờ đây chính phủ Trung Quốc sẽ ưu tiên các mục tiêu cải cách dài hạn hơn là tập trung vào những mục tiêu tăng trưởng ngắn hạn.
Lĩnh vực bất động sản
Để giảm rủi ro tài chính, Bắc Kinh đã mạnh tay siết chặt các chính sách ghìm cương thị trường bất động sản, khiến hoạt động xây dựng sụt giảm rất mạnh và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng thanh khoản tại tập đoàn China Evergrande.
Tháng 9, tổng doanh số của 100 nhà phát triển top đầu đã giảm 36% so với cùng kỳ năm ngoái dù thông thường đây là mùa cao điểm trong năm. Điều này gây ra những tác động lan tỏa đến toàn bộ nền kinh tế. Goldman Sachs ước tính lĩnh vực bất động sản và các ngành liên quan đóng góp tới gần 1/4 GDP Trung Quốc.
Với dòng tiền cạn kiệt, các công ty bất động sản khó có thể triển khai các dự án đầu tư mới. Tăng trưởng đầu tư bất động sản trong 9 tháng đầu năm 2021 được dự báo giảm xuống còn 9,5% so với cùng kỳ năm ngoái, so với mức 10,9% của tháng 8.
Khủng hoảng thiếu điện
Trên khắp cả nước, nhiều nhà máy đã buộc phải ngừng sản xuất trong nửa cuối tháng 9 vì thiếu điện trầm trọng. Kết quả là chỉ số PMI của Trung Quốc đã giảm xuống ngưỡng 50 điểm lần đầu tiên kể từ khi bùng dịch. Tuy nhiên, số liệu về xuất khẩu khá khỏe mạnh và tình trạng thiếu điện đã được giải tỏa phần nào, do đó cuộc khủng hoảng năng lượng sẽ tác động trái chiều lên hoạt động sản xuất công nghiệp.
Theo nhóm chuyên gia phân tích của Goldman Sachs, lượng điện mà các ngành công nghiệp thứ cấp tiêu thụ đã tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái, cho thấy hoạt động công nghiệp vẫn khỏe mạnh bất chấp tình trạng thiếu điện. Tuy nhiên đây là dữ liệu có độ biến động cao và có thể không phản ánh chính xác các xu hướng trên thực tế.
Các chuyên gia tham gia khảo sát của Bloomberg dự báo tháng 9 sản lượng công nghiệp của Trung Quốc sẽ tăng trưởng 3,9% so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương với tốc độ của thời điểm tháng 4/2020.
Người tiêu dùng thận trọng
Trung Quốc vừa phải đối phó với đợt bùng dịch lớn nhất kể từ đầu dịch, trong đó biến thể delta đã lây lan từ giữa tháng 7. Nước này đã nhanh chóng dập dịch thành công, nhưng chính chiến lược zero Covid nghiêm ngặt đã khiến tiêu dùng bị ảnh hưởng khá nặng.
Từ cuối tháng 8 các địa phương mới bắt đầu nới lỏng các biện pháp chống dịch, do đó doanh số bán lẻ có thể cải thiện trong tháng 9. Chuyên gia dự báo doanh số bán lẻ tháng 9 sẽ tăng trưởng khoảng 3,5%, so với mức 2,5% của tháng trước.
Xuất khẩu bùng nổ
Tăng trưởng mạnh trong tháng 9, xuất khẩu bất ngờ trở thành một trong những điểm sáng hiếm hoi của kinh tế Trung Quốc. Nhu cầu đối với hàng Trung Quốc của các nền kinh tế phát triển vẫn rất mạnh, một phần bởi các nước xuất khẩu ở Đông Nam Á bị biến chủng Delta ảnh hưởng nặng nề. Nhiều người mua cũng đang cố gắng tích trữ hàng cho mùa mua sắm cuối năm khi mà chuỗi cung ứng toàn cầu đang có quá nhiều vấn đề như hiện nay.
Thặng dư thương mại tăng là một trong những lý do giải thích tại sao đồng nhân dân tệ tiếp tục tăng giá mạnh trong năm 2021 bất chấp triển vọng tăng trưởng xấu đi.