Trong khuôn khổ phát triển chung của lực lượng hạt nhân chiến lược Nga, một số mẫu vũ khí mới đang được phát triển cho hải quân, hứa hẹn tác động tích cực đến khả năng tấn công, thay đổi vai trò của lực lượng này cũng như hiệu quả răn đe nói chung.
Phương tiện mang chuyên biệt
Cốt lõi của cấu phần hải quân thuộc “bộ ba hạt nhân” được tạo thành từ các phương tiện mang vũ khí chiến lược. Đặc biệt, các phương tiện mang đặc biệt đang được chế tạo cho một số loại vũ khí đầy hứa hẹn. Gần đây, kết quả và triển vọng của một số dự án đã được công khai. Theo TASS, ngày 25/12, Tổng giám đốc nhà máy Sevmash cho biết đã bắt đầu các cuộc thử nghiệm cấp nhà nước đối với tàu ngầm hạt nhân đặc biệt K-329 “Belgorod”. Có lý do để tin rằng cuối năm 2022, con tàu này sẽ gia nhập hạm đội và thực hiện nhiệm vụ trực chiến.
Tàu ngầm Belgorod ban đầu được đóng theo dự án tàu ngầm hạt nhân đa năng “949A”, nhưng quá trình chế tạo đã bị đình chỉ. Năm 2012, dự án Belgorod đã được tái khởi động, được điều chỉnh theo dự án đặc biệt mang mật danh 09852 và 4/2019, con tàu đã được hạ thủy. Các cuộc thử nghiệm tại nhà máy đã sớm bắt đầu và đến nay chiếc tàu ngầm hạt nhân đã được chuyển sang thử nghiệm cấp nhà nước.
K-329 Belgorod sẽ trở thành phương tiện mang đầu tiên của phương tiện tấn công dưới nước không người lái Poseidon. Tích hợp Poseidon, Belgorod sẽ có một vị trí đặc biệt trong cấu phần hải quân của lực lượng hạt nhân chiến lược và trong toàn bộ hệ thống răn đe. Ngoài ra, có thông tin về khả năng Belgorod sẽ được trang bị các loại phương tiện dưới nước nhằm mục đích do thám và các công việc khác. Phương tiện thứ hai mang Poseidons sẽ là tàu ngầm hạt nhân duy nhất của dự án đặc biệt 09851 – “Khabarovsk”.
Khabarovsk được khởi đóng vào tháng 7/2014, việc hạ thủy dự kiến diễn ra trong năm 2021. Đến giữa thập kỷ này, tàu ngầm Khabarovsk có thể gia nhập đội hình chiến đấu của hải quân. Các thông tin chi tiết khác chưa được tiết lộ. Một chiếc tàu ngầm đặc biệt khác là tàu theo dự án 09853 – “Ulyanovsk”, được đặt đóng vào năm 2017 và chậm nhất là năm 2027, sẽ được đưa vào trực chiến. Các chi tiết kỹ thuật vẫn được giữ bí mật, nhưng Ulyanovsk cũng được cho là có thể mang các Poseidon hoặc vũ khí mới hơn cùng loại.
Phương tiện không người lái hạt nhân
Song song với chế tạo các phương tiện mang là những công việc tiếp tục trên chính Poseidon. Trong những năm gần đây, các cuộc kiểm tra đối với các bộ phận và cụm riêng lẻ đã được thực hiện, đang chuẩn bị kiểm tra các sản phẩm thử nghiệm chính thức. Giữa tháng 1/2022, một cơ sở mới cho Hải quân với cơ sở hạ tầng cần thiết – căn cứ bảo quản, bảo dưỡng và chuẩn bị cũng như để chuyển các Poseidon sang các tàu ngầm, sẽ bắt đầu được xây dựng. Theo kế hoạch, các công việc tại cơ sở này sẽ hoàn thành vào mùa hè năm 2022.
Các cuộc thử nghiệm với Poseidon đã chính thức bắt đầu. Bằng chứng khả dĩ về điều này đã được nhà điều hành vệ tinh Maxar Technologies đưa ra vào tháng 8/2021 và sau đó được Covert Shores và USNI News công bố. Hình ảnh vệ tinh chụp cảng Severodvinsk, nơi tàu hải dương học “Akademik Aleksandrov” cập bến. Các chuyên gia nước ngoài cho rằng, vật thể thuôn dài ở đuôi tàu là nguyên mẫu Poseidon.
Điều này cho thấy, các cuộc thử nghiệm trên biển đã được thực hiện. Tuy nhiên, suy đoán trên không được chính thức xác nhận hoặc bác bỏ. Tình trạng hiện tại và triển vọng trước mắt của dự án Poseidon vẫn chưa được công bố nhưng công việc vẫn tiếp tục và đang dần chuyển sang các giai đoạn mới.
Tên lửa mới
Vài năm trước, sự phát triển của loại vũ khí chiến lược độc đáo cho hải quân có tên gọi là tổ hợp tên lửa bố trí dưới đáy với mã hiệu “Skif” đã được biết đến. Sau đó, nó gần như bị lãng quên, nhưng vài ngày gần đây nó lại trở thành chủ đề của truyền thông. Theo trang Gazeta.ru, hệ thống tên lửa Skif đang được nhắc đến trong bối cảnh tương tự phương tiện không người lái Poseidon. Tổ hợp Skif do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Quốc gia phát triển mang tên V.P. Makeev. Năm 2013, giai đoạn thiết kế đã hoàn thành, sau đó các cuộc thử nghiệm đã bắt đầu.
Ngay từ năm 2017, đã có thông tin cho rằng hệ thống tên lửa mới này “được đưa vào kho vũ khí của các lực lượng vũ trang”. Tuy nhiên, thông tin chi tiết không được đưa ra, tình trạng hiện tại của dự án và triển vọng thực tế của nó vẫn chưa được biết đến.
Theo thông tin từ những năm trước, dự án Skif dự kiến chế tạo một bệ phóng tự chủ đặc biệt. Một tàu ngầm phải đưa nó đến một khu vực nhất định và bố trí dưới đáy biển. Ở giai đoạn đầu, tên lửa tự phát ra tiếng ồn, bắt chước hoạt động của máy điện của tàu ngầm mẹ, nhằm đánh lừa đối phương và để tàu ngầm rời khỏi khu vực. Sau đó nó lặng lẽ chiếm lĩnh vị trí được giao. Đồng thời, nó có thể thay đổi địa điểm triển khai ngay cả trước khi sử dụng trong chiến đấu.
Việc trực chiến được thực hiện theo kiểu ngoại tuyến, việc phóng được thực hiện theo lệnh từ trung tâm điều khiển. Một số nguồn đưa tin rằng Skif có thể vừa làm nhiệm vụ tại một địa điểm nhất định, vừa có thể thay đổi vị trí một cách độc lập. Các nguồn tin cho biết, Skif sẽ được trang bị một tên lửa đạn đạo có tầm bắn ít nhất 300 km. Nó có khả năng nằm yên lặng dưới đáy biển hoặc đại dương trong một thời gian dài, và sau khi nhận được lệnh, ngay lập tức tấn công mục tiêu. Các chi tiết kỹ thuật khác vẫn chưa được tiết lộ, tuy nhiên, có thông tin rằng một số lợi thế cơ bản cho phép Skif thực hiện các nhiệm vụ chiến lược.
Xu hướng phát triển
Cấu phần hải quân có một vai trò và ý nghĩa đặc biệt trong khuôn khổ lực lượng hạt nhân chiến lược, do đó, Nga đã và đang nỗ lực bảo tồn, phát triển và hiện đại hóa nó. Các nội dung này được thực hiện theo hai hướng chính. Hướng đầu tiên cải tiến, phát triển thêm các phương tiện và lực lượng sẵn có; và hướng thứ hai – phát triển các khái niệm và mẫu vũ khí mới về cơ bản.
Hướng phát triển đầu tiên thể hiện ở việc không ngừng hiện đại hóa các tàu mang tên lửa săn ngầm chiến lược kiểu cũ và đóng mới. Quá trình tương tự cũng được quan sát trong lĩnh vực tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm. Hướng phát triển thứ hai đặt ra nhiều thách thức phức tạp hơn, nhưng ngành công nghiệp Nga đang có những thành công – phát triển và chế tạo các phương tiện không người lái dưới nước, cũng như các phương tiện đặc biệt để mang chúng.
Ít nhất, một hệ thống tên lửa trên biển (dưới nước) mới về cơ bản với các khả năng đặc biệt đã được phát triển. Các dự án phát triển mới khác nhau đang tiến triển thành công và sẽ cho kết quả trong tương lai gần. Các mẫu vũ khí lớp mới này có ảnh hưởng lớn đến khả năng của hải quân và vai trò của nó trong lực lượng hạt nhân, giúp đảm bảo an ninh quốc gia và duy trì hòa bình thế giới.
T.P