Một quan chức Lầu Năm Góc-Mỹ đã hạ cánh, chuẩn bị đi thăm thú một nước khác. Đó là chuyện bình thường. Nhưng nó trở nên không bình thường khi bị chính phủ một nước thứ ba ầm ầm phản đối.
Cái tin cựu Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, người bị Trung Quốc trừng phạt khi ông rời nhiệm sở vào cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Trump hồi năm 2021, sẽ thăm Đài Loan vào tuần tới lập tức được chính quyền Bắc Kinh đặc biệt chú ý và tuyên bố ồn ào, không chấp nhận chuyến thăm này. Nhất là khi ông Pompeo sẽ được nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn tiếp.
Thông báo chính thức của Bộ Ngoại giao Đài Loan cho hay, ông Pompeo và phu nhân sẽ đến thăm Đài Loan từ ngày 2 đến 5/3. Trong chuyến thăm ông Pompeo sẽ gặp Ngoại trưởng Ngô Chiêu Tiếp và sẽ phát biểu về một số vấn đề tại một viện nghiên cứu.
Chính cái quả tù mù “một số vấn đề” đã làm cho Trung Nam Hải nổi giận. Một kẻ đã bị Trung Quốc trừng phạt, nay bỗng nhiên đường hoàng đến Hòn đảo thuộc chủ quyền Đại lục thì chẳng quá bằng họ xem thường và thách thức mình sao?
Hồi đầu tháng1/2021, sau khi rời nhiệm sở, Pompeo thông báo sẽ gia nhập Viện Hudson. Động thái này được cho là nhằm dọn đường cho chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ vào năm 2024, và cũng giúp ông giữ mối liên hệ với đảng Cộng hòa.
Việc tham gia một viện nghiên cứu nổi tiếng như Hudson sẽ cho phép cựu Ngoại trưởng Mỹ có mặt trong các cuộc thảo luận chính sách. Hudson tự giới thiệu là một diễn đàn nơi các thành viên lưỡng đảng có thể tự do tranh luận về các quan điểm, tuy nhiên Viện này gắn kết với đảng Cộng hòa nhiều hơn.
Tại cuộc phỏng vấn trên Fox News, cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo đưa ra nhận định, Trung Quốc đang tìm kiếm sự “mềm mỏng” trong quan điểm của chính quyền Biden, hòng lật ngược hàng loạt chính sách mà cựu Tổng thống Donald Trump đã đề ra. Ông Pompeo nói: “Không còn nghi ngờ gì về tham vọng của Trung Quốc. Bắc Kinh sẽ thách thức chính quyền Biden để xem liệu họ có tìm ra con đường phía trước, tiếp tục gây áp lực lên người dân Đài Loan hay không. Tôi hy vọng chính quyền Biden sẽ làm được những gì mà một số chính quyền Mỹ trước đây đã làm”,
Về quan hệ với Đài Loan, ông Pompeo bầy tỏ thái độ tin cậy, hợp tác với hòn đảo này: “Tôi nghĩ rằng, chúng tôi đã làm theo một cách rất độc đáo, thực hiện các cam kết đối với Đài Loan. Chúng tôi cũng đã cam kết làm những điều đúng đắn với người dân Mỹ. Đó là cách bạn đặt nước Mỹ lên trên hết và là điều mà Trung Quốc sẽ hiểu rõ nhất”.
Trở lại chuyến thăm vào đầu tháng 3, chuyến thăm của Pompeo cho thấy sự ủng hộ “chắc chắn” của lưỡng đảng Hoa Kỳ đối với Đài Loan và mối quan hệ gần gũi giữa Đài Loan và Hoa Kỳ. Trước đây, chính quyền Donald Trump đã ủng hộ mạnh mẽ Đài Loan, mặc dù hai nước không có quan hệ ngoại giao chính thức. Washington đã có những thương vụ bán vũ khí rất lớn cho Đài Loan. Các quan chức hàng đầu của Lầu Năm Góc cũng đã có dịp đến Đài Bắc.
Lý do mà Trung Quốc áp đặt các biện pháp trừng phạt lên ông Pompeo là: “một kẻ dối trá và lừa đảo”. Không phải chỉ có Pompeo mà còn có 27 quan chức hàng đầu khác của chính quyền Trump, khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức hồi tháng 1 năm 2021.
Phản ứng về chuyến thăm sắp tới của Pompeo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân tuyên bố: Ông Pompeo đã bị Trung Quốc trừng phạt do “các hành động chống Trung Quốc”. Đài Loan chỉ “bị thiêu cháy” mà thôi nếu họ cố gắng kêu gọi Mỹ ủng hộ cho họ độc lập.
Phát ngôn của ông Uông được đưa trong bối cảnh Trung Quốc đã tăng cường áp lực quân sự và ngoại giao đối với Đài Loan trong hai năm qua, nhằm tìm cách buộc hòn đảo này chấp nhận họ là lãnh thổ của Trung Quốc.
Còn chính phủ Đài Loan thì dứt khoát: Họ muốn hòa bình, nhưng sẽ kiên quyết tự bảo vệ nếu bị tấn công. Chỉ có người dân Đài Loan mới có quyền quyết định tương lai của họ.
Chuyện đâu có đó. Bắc Kinh liệu có lo xa quá hay không? Và Đài Loan sẽ “bị thiêu cháy” như thế nào? Xưa nay nhà cầm quyền Trung Quốc thường khuyên các nước khác đừng có làm quá vấn đề lên, đừng nhúng mũi vào công việc của hàng xóm. Thế nhưng chính là các quan chức của Trung Nam Hải lại đang “làm quá” như thế! Rõ là “chân mình thì lấm bê bê/Lại đem cầm đuốc đi rê chân người”.
H.Đ