Sau khi Liên Xô tan rã, Ukraine trở thành một nước độc lập. Nội tình Ukraine chia làm hai phe. Một phe đại diện cho phía đông muốn duy trì quan hệ thân thiện với nước Nga vì qua tính lịch sử và những quyền lợi hiện tại của cả hai nước cả về chính trị, kinh tế và an ninh. Một phe đại diện cho phía tây muốn tách hẳn khỏi Nga và ngả về EU, muốn gia nhập NATO, coi đây là chỗ dựa cả về chính trị, kinh tế và an ninh.
Suốt một thời gian dài mâu thuẫn giữa hai phe đã chia cắt Ukraine và diễn ra nhiều xung đột, nhiều vùng đòi ly khai, và nhiều người dân đã phải chết vì những cuộc xung đột đó.
Ở bên ngoài, Mỹ và NATO muốn Ukraine gia nhập EU và NATO sau khi họ lôi kéo được nhiều nước vốn là xã hội chủ nghĩa vào EU và NATO. Tên lửa cửa NATO đã đặt ở Ba Lan uy hiếp trực tiếp đến nước Nga. Còn Nga chỉ muốn Ukraine là nước trung lập không gia nhập EU và NATO, không để tên lửa của NATO có thể đặt tại Ukraine, uy hiếp trực tiếp đến an ninh của nước Nga.
Năm 2014, cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger đã có bài trên Washington Post với nhiều phân tích chính xác về tình hình của Ukraine và quyết tâm của cả hai phía Nga và NATO về vấn đế này. Kissinger cho rằng: Vấn đề Ukraine thường được đặt ra như một cuộc thách đố: Liệu Ukraine tham gia vào phương Đông hay phương Tây. Nhưng nếu Ukraine muốn tồn tại và phát triển, thì nước này không được là tiều đồn của bên nào chống lại bên kia – nó phải hoạt động như một cầu nối giữa hai bên.
Cũng vào thời điểm đó ông Grefer Gysi, chủ tịch Đảng Cánh tả Đức cũng đã mạnh mẽ lên án sự can thiệp vào vấn đề ở Ukraine của cả Liên minh châu Âu và Nga. Ông phải thốt lên là: Một sự thật đáng buồn, hiện tại không có bất cứ một nhân vật chính trị nào có thể đại diện cho cả hai phần của đất nước Ukraine.
Khi phải thân phương Tây thắng thế với sự lãnh đạo của đương kim tổng thống Ukraine Zelensky thì cuộc xung đột ở Ukraine càng trân trọng. Và, khi Nga lên tiếng ủng hộ các vùng ly khai khỏi Ukraine thì cuộc đối đầu quân sự trực tiếp đã diễn ra. Thế giới chứng kiến tình trạng căng thẳng gia tăng một cách nghiêm trọng giữa Ukraine và Nga, giữa Mỹ, EU, NATO và Nga.
Trước đây Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates đã đánh giá việc kết nạp một cách vội vàng các Đông Âu vào NATO là một sai lầm lớn và cố gắng của phương Tây nhằm mời Ukraine vào NATO là một sự khiêu khích nghiêm trọng.
Vừa qua một vị đại tướng của Ấn Độ đã đưa ra việc hóa giải cho xung đột ở Ukraine là Mỹ, NATO và chính Ukraine phải khẳng định Ukraine sẽ không gia nhập NATO, đừng để nhân dân Ukraine phải lâm vào sự chết chóc, nghèo đói do tự biến Ukraine thành nơi tranh chấp, thành chiến trường.
H.L