“Nói một đằng, làm một nẻo” là đánh giá của dư luận lâu nay đối với Trung Quốc. Tuy nhiên, những động thái quân sự trên Biển Đông vừa qua đang cho thấy, Bắc Kinh nói thật, làm thật.
Những việc “nói một đằng, làm một nẻo’ của Trung Quốc thì dư luận và cộng đồng quốc tế chứng kiến nhiều tới mức thành quen. Và bằng vào những gì diễn ra trong thực tế, cách hành xử kiểu đạo đức giả của Bắc Kinh đang ngày một nhiều hơn, nhất là trên Biển Đông.
Tại sao lại trên Biển Đông?
Vì Biển Đông là nơi từ nhiều năm nay, Trung Quốc đơn phương tuyên bố chủ quyền với yêu sách “đường 9 đoạn”. Yêu sách này nổi tiếng đến mức thành tai tiếng. Tai tiếng đến mức, nó bị dư luận quốc tế phẫn nộ gọi nhái thành “đường lưỡi bò”. Tới nay, có lẽ chẳng ai có thể tìm ra được một ngôn từ khả dĩ hơn nhằm đặc tả tính tham lam của Trung Quốc – nguyên nhân khiến khu vực giàu có hải sản và năng lượng này trở nên phức tạp, luôn có nguy cơ trở thành một lò lửa chiến tranh.
Và điều đặc biệt, liên quan Biển Đông, Bắc Kinh lâu nay luôn như kẻ hai mặt. Một mặt ra vẻ nhân từ, thiện chí, trách nhiệm, mong muốn nơi này yên bình; nhưng mặt khác, lại luôn trừng mắt, nhe nanh răn đe các bên phản đối cái lưỡi bò la liếm của họ…
Đến động thái vừa qua, dường như Bắc Kinh chẳng cần giữ mặt nạ hiền lành, trách nhiệm giả tạo lâu nay đó nữa. Khi lò lửa chiến tranh tại Ukraine phát nổ, dư luận, vốn quá quen với hành xử của Bắc Kinh, đã có những khuyến cáo Trung Quốc có thể lợi dụng sự chú tâm của cộng đồng quốc tế vào cuộc xung đột Nga – Ukraine để ra tay ở phía phía Đông.
Cảnh báo còn chưa dứt lời, điều đó đã xảy ra. Chẳng cần đấu khẩu trở lại, Bắc Kinh trả lời luôn bằng một hành động quân sự quy mô lớn: tổ chức cuộc tập trận quân sự kéo dài tới hơn 10 ngày, từ 4 tới 15/3, trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền; cấm tàu thuyền đi vào khu vực tập trận. Thậm chí, điểm gần nhất của cuộc tập trận chỉ cách thành phố Huế của Việt Nam chưa đầy 60km. Cuộc tập trận quy mô và dài hơn tới 7 ngày so với cuộc tập trận bắn đạn thật của họ cách đó nhõn 2 tuần, không chỉ khiến dư luận Việt Nam dậy sóng, mà còn làm bà Thái Anh Văn – tài nữ xứ Đài, đã lo lắng, lại càng lo lắng cảnh giác hơn.
Các nhà nghiên cứu quốc tế, một lần nữa, buộc phải hệ thống lại những gì Trung Quốc đã làm trong thời gian gần đây. Con số thống kê khiến nhiều người giật mình: Trung Quốc, khi công khai, lúc lặng lẽ, đã tăng cường các hoạt động thăm dò biển sâu bất hợp pháp ở khu vực Nam Biển Đông vào EEZ của các nước láng giềng. Việc làm này của Trung Quốc nhằm mục đích gì, nếu không là hướng tới mục tiêu áp đặt cái “lưỡi bò” tham lam và khai thác, sở hữu các nguồn tài nguyên giàu có, phong phú?
Báo cáo của tổ chức Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á, trụ sở tại Washington, mới đây cho biết: Trung Quốc có đội tàu thăm dò và giám sát lớn nhất và hoạt động tích cực nhất ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Phần lớn các cuộc khảo sát như vậy, dù trên danh nghĩa nghiên cứu khoa học hay thăm dò dầu khí, nhưng không được phép của (quốc gia chủ quyền), là các hoạt động bất hợp pháp theo luật pháp quốc tế – điều mà chính Trung Quốc cũng từng tuyên bố.
Tại sao Trung Quốc lại thúc đẩy, tăng cường các hoạt động đó vào thời điểm này?
Bà Thái Anh Văn đã đúng. Và dư luận cũng chẳng sai. Cả thế giới đang bị hút vào cuộc chiến tranh Ukraine, Trung Quốc tinh như cáo, coi đây là thời cơ lớn. Và Bắc Kinh đã ráo riết làm mọi cách để tranh thủ tạo lợi thế trên thực địa, từ đó, toan tính những lợi ích khác trong các vấn đề liên quan, trong đó có việc đàm phán Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).
Có lẽ vì thế, tuần trước ngoại trưởng Trung Quốc, ông Vương Nghị, thêm một lần nữa, đã mạnh miệng tuyên bố “Trung Quốc luôn tin tưởng vào triển vọng đạt được của COC…”?
T.V