Khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine, nhiều người cho rằng đây có thể là một tiền lệ để Trung Quốc có thể tiến đánh Đài Loan. Bắc Kinh đã từng tuyên bố trước sau cũng sẽ sát nhập Đài Loan kể cả bằng giải pháp quân sự.
Song nhiều nhà phân tích thế giới cho rằng bài học về sự trừng phạt của Mỹ và EU với Nga cũng có thể làm cho Trung Quốc không dám động binh với Đài Loan.
Nếu Trung Quốc đánh Đài Loan thì chắc chắn Mỹ và các nước đồng minh cũng sẽ ra đòn trừng phạt về kinh tế. Nếu kinh tế Trung Quốc rơi vào tình cảnh bị “phong tỏa” như Nga hiện nay thì sẽ gây xáo trộn nội bộ rất lớn.
Thứ nhất, tính đến năm 2021, Trung Quốc có GDP gấp 10 lần Nga, các ngân hàng Trung Quốc có tổng giá trị tài sản gấp 30 lần so với các ngân hàng của Nga, và đầu tư trực tiếp từ nước ngoài vào Trung Quốc nhiều gấp 6 lần so với Nga.
Thứ hai, mức độ kiểm soát của phương Tây với hệ thống tài chính toàn cầu quan trọng đến mức gần như không thể thay thế. So với Nga, nền kinh tế Trung Quốc hội nhập nhiều hơn và phụ thuộc nhiều hơn vào các hệ thống trên. Kinh tế Trung Quốc dễ bị tổn thương hơn nếu bị áp đặt các biện pháp trừng phạt tương tự.
Thứ ba, Trung Quốc đang gặp khó khăn là sự phụ thuộc vào các thị trường và công nghệ của phương Tây để phát triển, nếu bị trừng phạt thì Trung Quốc sẽ không thể duy trì được sự tăng trưởng cần thiết cho một quỹ đạo tăng trưởng kinh tế xã hội ổn định.
Thứ tư, trước năm 1970 Trung Quốc có thể tách biệt khỏi phương Tây, đời sống của nhân dân Trung Quốc hoàn toàn phụ thuộc vào hàng hóa do Trung Quốc tự sản xuất, rất khó khăn và buộc phải chịu đựng. Nhưng ngày nay người dân Trung Quốc, nhất là tầng lớp trung lưu đang được hưởng những sản phẩm của các nước tiên tiến do nền kinh tế liên kết với toàn thế giới. Nếu bị cấm vận, người dân Trung Quốc khó có thể chấp nhận sự khan hiếm hàng hóa của các nước.
Để có thể ứng phó với các thách thức nêu trên, Bắc Kinh đã đưa ra nhiều giải pháp như củng cố nền kinh tế và thúc đẩy nhanh quá trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ. Trung Quốc cũng đang mở rộng hệ thống thông tin thanh toán CIPS do nước này phát triển nhằm giảm bớt sự phụ thuộc và SWIFT. Nhiều doanh nhân Trung Quốc đại lục lẫn Hồng Kông đang tìm cách bán bớt tài sản ở phương Tây chuyển sang các nước Đông Nam Á.
Đây thực sự là một thách thức rất lớn nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan.
H.L