Nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị bỏ quy định thu hồi đất cho dự án đô thị, nhà ở thương mại vì đây là hoạt động kinh tế đơn thuần, việc nhà nước đứng ra thu hồi đất có thể gây khiếu kiện.
Đề xuất không thu hồi đất phát triển kinh tế – xã hội
Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường vừa có báo cáo tổng hợp ý kiến thảo luận tổ về dự án luật Đất đai sửa đổi với gần 100 trang gửi đại biểu Quốc hội.
Tổng thư ký Quốc hội cho hay, trong phiên thảo luận tại tổ hôm 3.11, đã có 228 lượt đại biểu tại 19 tổ góp ý cho dự án luật. Không khí thảo luận sôi nổi, nhiều ý kiến tâm huyết, thẳng thắn, trí tuệ, trách nhiệm.
Liên quan quy định thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, 15 ý kiến đề nghị rà soát các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Theo đó, cần có khái niệm, điều kiện, tiêu chí cụ thể để đảm bảo tính minh bạch, tránh lạm dụng, thu hồi đất tràn lan, bảo đảm phù hợp với Nghị quyết số 18 T.Ư khóa XIII về đất đai, Hiến pháp; đồng thời bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp cho người có đất thu hồi.
Có ý kiến đề nghị quy định rõ trong luật việc thu hồi đất chỉ ưu tiên cho mục đích quốc phòng, an ninh; không thu hồi đất cho mục đích phát triển kinh tế – xã hội, trừ những dự án đặc biệt quan trọng do Quốc hội quyết định.
Nhiều ý kiến cũng không đồng tình với đề xuất nhà nước thu hồi đất cho các dự án nhà ở thương mại, dự án đô thị mà Chính phủ mới bổ sung vào dự thảo luật Đất đai sửa đổi lần này.
Có 10 ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị cân nhắc bỏ nội dung quy định về thu hồi đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại.
Các ý kiến này cho rằng, đây là hoạt động kinh tế đơn thuần do chủ đầu tư là các doanh nghiệp bất động sản thực hiện. Việc nhà nước tham gia vào quá trình thu hồi đất để chuyển giao cho các chủ đầu tư thực hiện dự án có thể làm phát sinh tranh chấp, khiếu kiện của người sử dụng đất.
Các ý kiến này đề nghị cần quy định theo hướng chủ đầu tư phải thực hiện việc thỏa thuận với người sử dụng đất theo hình thức nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất hoặc nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án nếu diện tích đất đó phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
Nhà nước tham gia nếu một bộ phận không thỏa thuận được
Có 2 ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị cân nhắc trường hợp thu hồi đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở nhằm tạo quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất.
Theo đó, đại biểu đề nghị nên thực hiện theo cơ chế tự thỏa thuận, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 18 T.Ư khóa XIII, bảo đảm quyền lợi của người dân, nhà nước và doanh nghiệp.
Với trường hợp này, có 2 ý kiến đề nghị nếu một phần hộ dân không đồng tình với việc thỏa thuận thì nhà nước phải can thiệp vì nếu không doanh nghiệp không thể thực hiện được các dự án đô thị. Quy định phải đảm bảo quyền lợi của nhà nước, người dân nhưng cũng phải đảm bảo phát triển đô thị.
Có ý kiến đề nghị cụ thể hơn là bổ sung quy định thu hồi đất đối với phần diện tích đất chủ đầu tư và người sử dụng đất không thỏa thuận được. Trong đó, nhà nước cùng với chủ đầu tư thực hiện đối thoại với người sử dụng đất chưa thỏa thuận được, trường hợp đối thoại không đạt kết quả thì nhà nước thực hiện thu hồi đất.
Đối với đề xuất nhà nước thu hồi đất cho dự án đô thị, nhiều ý kiến đại biểu đề nghị phải làm rõ khái niệm “dự án đô thị” vì đây là khái niệm mới.
Trong khi đó, trong pháp luật chuyên ngành về xây dựng và đô thị không có khái niệm này mà chỉ có “dự án xây dựng khu đô thị”.
Có đại biểu cũng đề nghị rà soát các trường hợp “dự án đô thị”, “dự án khu dân cư nông thôn”, “dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở”, “dự án cải tạo xây dựng khu chung cư cũ” để xác định đó có phải là trường hợp để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng hay không.
Có 5 ý kiến cho rằng quy định thu hồi đất để tạo quỹ đất theo hướng tuyến giao thông (cho các dự án hạ tầng giao thông – phóng viên) chưa được cụ thể, chưa rõ nguyên tắc, chưa quy định phạm vi; đề nghị cân nhắc, xem xét.
Liên quan tới quy định thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, có ý kiến đề nghị làm rõ để tránh áp dụng pháp luật không rõ ràng.
Đồng thời, đề nghị cân nhắc thu hồi đất vì mục tiêu quốc phòng, an ninh đối với các trường hợp làm công trình văn hóa, thể thao, làm nhà nghỉ dưỡng, nhà khách.
Luật Đất đai sửa đổi sẽ được Quốc hội dành cả ngày để thảo luận tại hội trường vào ngày 14.11 tới.
T.P