Hai di sản ‘Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng’ và ‘Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943)’ được Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương của UNESCO công nhận là Di sản tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Vào lúc 10h30 (giờ Việt Nam) ngày 26/11 tại Kỳ họp thứ 9 diễn ra ở Hàn Quốc, Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương của UNESCO đã thông qua hai hồ sơ Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng và Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943) là Di sản tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Kỳ họp lần này được tổ chức dưới hình thức trực tuyến và trực tiếp, gồm 116 đại biểu đến từ 20/28 quốc gia thành viên tham dự. Đoàn Việt Nam có đại diện của Ủy ban UNESCO Việt Nam, Ủy ban quốc gia Chương trình Ký ức thế giới của Việt Nam, Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), Thành phố Đà Nẵng và tỉnh Hà Tĩnh tham dự.
Sau ba ngày làm việc liên tục, Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương của UNESCO đã thông qua 12/13 hồ sơ ghi vào Danh mục Di sản tư liệu châu Á – Thái Bình Dương.
Di sản tư liệu châu Á – Thái Bình Dương của Việt Nam được ghi danh năm 2022 gồm Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng và Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943).
Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng là kho tàng di sản tư liệu quý giá bằng chữ Hán và chữ Nôm, với số lượng lớn, gồm 78 bia ma nhai (trong đó có 76 bia chữ Hán và 2 bia chữ Nôm).
Bia ma nhai thể hiện rõ tính giao thoa, hòa điệu về kinh tế, văn hóa, xã hội giữa các quốc gia như Nhật Bản – Trung Hoa – Việt Nam tại Việt Nam từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX. Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn là tài liệu gốc duy nhất được vua Minh Mạng ngự bút và cho khắc lên các vách núi, hang động. Sự kiện này được ghi chép lại trong các tài liệu lịch sử như Đại Nam Nhất Thống chí, Đại Nam Thực lục, Đại Nam dư địa chí ước biên…
Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943) là bộ sưu tập độc bản được viết bằng tay gồm 26 sắc phong gốc do các vua triều Lê, Nguyễn ban tặng, 19 tờ văn bằng và 3 bức trướng bằng lụa viết bằng chữ Hán và chữ Nôm từ năm 1689 đến năm 1943.
Với giá trị nguyên gốc, độc bản, các văn bản có nguồn gốc rõ ràng và các sự kiện liên quan… từng làm nguồn tư liệu để biên soạn sách. Vì vậy nhiều thông tin có thể kiểm chứng, đối chiếu qua các tài liệu chính sử của Việt Nam như Đại Việt sử ký tục biên, Khâm định Việt sử thông giám cương mục, cũng như qua các sách khảo cứu như Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú, Nghệ An ký của Bùi Dương Lịch.
Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là tư liệu quý hiếm về văn hóa và giáo dục của một làng quê ở miền Trung Việt Nam. Đây là các tư liệu gốc giúp nghiên cứu quan hệ xã hội, lịch sử phát triển của làng thời xưa, đặc biệt trong giai đoạn từ cuối thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XX.
T.P