Sự cố khinh khí cầu gián điệp của Bắc Kinh không chỉ gây tác động lớn đến quan hệ Trung – Mỹ và tình hình quốc tế, mà còn ảnh hưởng đến tình hình chính trị của chế độ này. Ngày 13/2, Quân ủy Trung ương Trung Quốc đã ra văn bản yêu cầu đẩy mạnh học tập tư tưởng, hết thảy nghe theo mệnh lệnh của Chủ tịch Quân ủy Trung ương Tập Cận Bình. Động thái của quân đội Trung Quốc đang thu hút sự chú ý.
Cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc – Tân Hoa Xã ngày 13/2 đưa tin, được sự chấp thuận của Quân ủy Trung ương, Văn phòng Quân ủy Trung ương đã ban hành tài liệu “Kế hoạch học tập và giáo dục Chế độ trách nhiệm của Chủ tịch Quân ủy”.
‘Chế độ trách nhiệm của Chủ tịch Quân ủy’ tức là: mọi quyết sách của quân ủy sẽ do Chủ tịch Quân ủy ra quyết định và chịu trách nhiệm về hậu quả.
Văn bản yêu cầu các cấp học tập và đặt việc này vào “vị trí trọng yếu”, đồng thời tiến hành “kiểm tra, đánh giá hiệu quả”.
Tài liệu trên nêu rõ, để triển khai tốt, phải lấy “lòng trung thành về chính trị” làm nền tảng, hướng dẫn cán bộ, chiến sĩ toàn quân nhận thức sâu sắc ý nghĩa của “Hai xác định”, yêu cầu đạt đến “tuyệt đối trung thành, tuyệt đối thuần khiết, tuyệt đối đáng tin, hết thảy hành động đều tuân theo sự chỉ đạo của Ủy ban Trung ương Đảng, Quân ủy Trung ương và Chủ tịch Tập”.
“Hai xác lập” là khẩu hiệu chính trị do ông Tập đưa ra trong nhiệm kỳ trước, đó là:
1. “Xác lập địa vị cốt lõi của đồng chí Tập Cận Bình trong trung ương đảng và toàn đảng”;
2. “Xác lập địa vị chủ đạo của Tư tưởng Tập Cận Bình về Chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới”.
Kể từ đầu tháng này, sự kiện khinh khí cầu do thám của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) xâm phạm không phận nước Mỹ đã khiến cả thế giới kinh ngạc. Đây là nguyên nhân chính khiến Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hủy bỏ chuyến thăm Trung Quốc.
Hôm 9/2, Hạ viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu 419 – 0 và nhất trí thông qua nghị quyết lên án ĐCSTQ. Mỹ lên án chương trình giám sát khinh khí cầu của Trung Quốc là “sự vi phạm trắng trợn” chủ quyền của Hoa Kỳ. Đồng thời, nó cũng khiến quan hệ Mỹ – Trung vốn đã căng thẳng lại càng thêm tồi tệ.
Trước vấn đề này, nội bộ Bắc Kinh được cho là đang trở nên rối ren. Ban đầ, họ nói rằng khinh khí cầu đó là “khí cầu không người lái” dân sự “đi lạc vào không phận của Hoa Kỳ”. Bộ Quốc phòng Mỹ đã bác bỏ tuyên bố “khinh khí cầu dân sự” của Trung Quốc và chỉ rõ rằng nó thuộc hạm đội khinh khí cầu gián điệp có liên quan đến quân đội ĐCSTQ.
Kế đến vào ngày 13/2, Trung Quốc quay ra cáo buộc các khinh khí cầu tầm cao của Hoa Kỳ đã bay qua không phận Trung Quốc hơn chục lần kể từ năm ngoái mà không được phép. Động thái này dường như càng làm trầm trọng thêm tranh cãi ngoại giao gần đây về khinh khí cầu do thám giữa hai nước.
Bình luận: Nội bộ ĐCSTQ đấu đá, ‘đào hố’ cho ông Tập
Ngoại giới có quan điểm cho rằng, có thể ông Tập Cận Bình còn chưa hiểu rõ tình hình về sự cố khinh khí cầu, đây là chiêu “đào hố” thường được dùng trong cuộc đấu đá nội bộ của ĐCSTQ, không loại trừ khả năng có người trong quân đội muốn làm ông Tập rơi vào thế khó xử.
Câu hỏi đặt ra là, nếu ông Tập Cận Bình, người luôn tuyên bố là đầu tàu “đích thân chỉ huy, đích thân triển khai” nhưng lại không biết rằng quân đội Trung Quốc đã thả khinh khí cầu do thám sang Mỹ và công khai khiêu khích chủ quyền vùng trời của Mỹ, vậy rốt cuộc nội bộ ĐCSTQ đang xảy ra chuyện gì? Hoặc ít nhất ông Tập đã không đạt được “đảng chỉ huy nòng súng (quân đội)” 100%.
Nhà bình luận thời sự Trung Nguyên (Zhong Yuan) cho rằng, bất kể Tập Cận Bình có biết hay không, ông ta cũng phải xử lý sự cố khinh khí cầu này, hiện Hoa Kỳ vẫn đang đánh giá, phân tích và chưa có biện pháp đáp trả mang tính thực chất. “Tại thời điểm này, Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng mọi thứ đều nghe theo chỉ huy, có lẽ ông ấy lo lắng sẽ xảy ra xung đột, có lẽ ông ấy đang cố gắng hạn chế các sĩ quan quân đội ĐCSTQ để họ không hành động hấp tấp và xốc nổi”.
Ngày 7/2, người phát ngôn Lầu Năm Góc Pat Ryder cho biết: “Ngày 4/2, sau khi có hành động bắn hạ khinh khí cầu do thám Trung Quốc, Bộ Quốc phòng Mỹ đã ngay lập tức gửi yêu cầu, hy vọng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa có một cuộc điện đàm bí mật, nhưng đã bị quân đội Trung Quốc từ chối”.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc tối 9/2 ra thông báo, giải thích rằng nước này không trả lời điện thoại của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ là vì “cách tiếp cận vô trách nhiệm và sai lầm nghiêm trọng của Mỹ đã không tạo ra bầu không khí thích hợp cho đối thoại và giao lưu giữa quân đội hai nước”.
Nhà bình luận thời sự Vương Hách (Wang He) viết bài phân tích rằng, theo lẽ thường, khi một số cuộc khủng hoảng mới nổi và làm căng thẳng giữa hai nước leo thang, quân đội hai nước càng cần liên lạc qua điện thoại hoặc video để tránh phán đoán sai. Nếu các nhà lãnh đạo quân sự hàng đầu của cả hai bên không có cách nào giao tiếp và giải quyết vấn đề nhanh chóng, một cuộc đối đầu nhỏ do hiểu lầm, báo cáo sai hoặc do va chạm ngoài ý muốn sẽ có thể biến thành một sự thù địch lớn hơn.
Hãng thông tấn Kyodo News của Nhật Bản dẫn nguồn tin từ nội bộ ĐCSTQ vào ngày 9/2 cho biết, chiếc khinh khí cầu do thám của ĐCSTQ bay qua lục địa Hoa Kỳ và bị quân đội Hoa Kỳ bắn hạ là thuộc thẩm quyền và được vận hành bởi Lực lượng Chi viện Chiến lược trong quân đội Trung Quốc – đơn vị chịu trách nhiệm về không gian và chiến tranh mạng Internet.
Nguồn tin trên cũng nói rằng, quân đội Trung Quốc đã không thông báo cho Bộ Ngoại giao nước này về việc khinh khí cầu xâm nhập Hoa Kỳ, sau đó giới lãnh đạo cao nhất của ĐCSTQ đã ra lệnh cải thiện liên lạc giữa các ban bộ.
T.P