Việc quản lý tàu cá, nâng cao nhận thức cho thuyền trưởng vẫn là vấn đề cốt lõi của các địa phương để chấm dứt tình trạng khai thác IUU.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc chấm dứt tình trạng tàu cá khai thác bất hợp pháp trước ngày 31/3/2023, các bộ, ngành, các lực lượng chức năng, các địa phương đã và đang tích cực vào cuộc và triển khai quyết liệt kế hoạch hành động 180 ngày quyết tâm gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU), tiến tới chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá xâm phạm vùng biển nước ngoài khai thác trái phép.
Mới đây, Đoàn công tác của Bộ tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam cùng đại diện 7 tỉnh Tây Nam Bộ đã kiểm tra, giám sát, nắm tình hình thực hiện chống khai thác (IUU) khu vực biển giáp ranh Việt Nam – Thái Lan – Malaysia.
Tại khu vực biển giáp ranh Việt Nam – Thái Lan – Malaysia những ngày cuối tháng 2, gió mùa, biển động, song những cán bộ chiến sĩ, thuyền viên trên các con tàu của lực lượng Cảnh sát biển và kiểm ngư Việt Nam vẫn kiên cường trước sóng gió, căng mình dọc đường phân định KC tuyên truyền cho bà con đang khai thác hải sản ở khu vực này.
Đã có mặt tại thực địa hơn 50 ngày, cán bộ thuyền viên tàu KN267, Chi đội Kiểm ngư số 2 tổ chức trực canh quan sát, quản lý chặt chẽ khu vực biển được phân công, tăng cường tuần tra, kiểm soát ngư trường.
Anh Nguyễn Khắc Bình, Thuyền trưởng tàu KN267 cho biết, so với trước đây, hiện đa phần bà con có ý thức, chấp hành tốt các quy định đánh bắt hải sản, phối hợp tốt với lực lượng kiểm ngư. Tuy nhiên vẫn còn một số tàu cá cố tình đi vào khu vực chồng lấn để đánh bắt hải sản, tàu KN267 và các tàu khác đã cơ động, tiếp cận kiểm tra và tuyên truyền cho bà con ngư dân hiểu rõ việc vi phạm khai thác IUU cùng những hệ lụy để bà con chấp hành tốt hơn.
“Quá trình tuần tra kiểm soát, chúng tôi liên tục thực hiện các biện pháp tuyên truyền như trực tiếp lên tàu bà con khi điều kiện thời tiết tốt. Lúc sóng gió, tuyên truyền qua bộ đàm, phát thanh để bà con nắm vững khu vực biển giáp ranh, chồng lấn”, anh Nguyễn Khắc Bình cho biết.
Trực tiếp đến kiểm tra các tàu của lực lượng Cảnh sát biển, kiểm ngư… thực hiện nhiệm vụ trên biển, sang các tàu cá của ngư dân đang khai thác ở vùng biển giáp ranh, đoàn công tác ghi nhận và biểu dương những kết quả mà cán bộ, chiến sĩ, thuyền viên trên các tàu đã đạt được cũng như ý thức chấp hành pháp luật và các quy định khai thác của bà con thời gian qua.
Ông Nguyễn Trung Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh đánh giá, qua kiểm tra thực tế, ban đầu đã có được kết quả nhất định. Mặc dù chưa phát hiện tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài song vẫn còn hiện tượng tàu cá tắt thiết bị giám sát hành trình. Vì thế việc quản lý tàu cá, nâng cao nhận thức cho thuyền trưởng vẫn là vấn đề cốt lõi của các địa phương để chấm dứt tình trạng khai thác IUU.
“Với những tàu cá tắt thiết bị giám sát hành trình, địa phương sẽ có các giải pháp tiếp tục tuyên truyền cho bà con. Đồng thời động viên, nhắc nhở bà con thực hiện đúng quy định khai thác, chống IUU. Địa phương sẽ cùng với cả nước quyết tâm gỡ thẻ vàng của EC trong thời gian sớm nhất”, ông Nguyễn Trung Hoàng cho biết.
Trước thực trạng vẫn còn một số tàu cá tắt thiết bị giám sát hành trình, lợi dụng điều kiện thời tiết đêm tối, sóng to gió lớn để khai thác ở vùng biển chồng lấn, ông Lê Văn Sử, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cho biết, việc quản lý tàu cá là một câu chuyện lâu dài. Quản lý phương tiện nghề cá ngay trong đất liền đã khó, khi phương tiện đi ra biển mênh mông thì việc quản lý càng khó khăn hơn.
Mặc dù 5 năm qua các địa phương đã rất nỗ lực, song để tháo gỡ thẻ vàng thì việc thực hiện các giải pháp theo khuyến nghị của EC cần quyết liệt hơn nữa. Cả hệ thống chính trị đã vào cuộc, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp trong 180 ngày, ban đầu đã mang lại hiệu quả rõ nét. Tuy nhiên để duy trì được thành quả này, bên cạnh sự chung tay của các cấp, các ngành, các địa phương, ý thức của bà con ngư dân thì lực lượng Cảnh sát biển, kiểm ngư vẫn đóng vai trò nòng cốt trong việc quản lý các tàu cá hoạt động trên biển, đặc biệt là khu vực biển giáp ranh.
“Đa phần ngư dân đã thay đổi tốt nhưng còn một bộ phận người dân chưa thay đổi được nhận thức vì nhiều lý do khác nhau, họ còn cố tình sai phạm thì đòi hỏi phải có một lực lượng chấp pháp đủ mạnh ở trên biển. Thời gian qua hoạt động của lực lượng Cảnh sát biển, kiểm ngư trên biển vẫn là lực lượng nòng cốt. Cùng với đó là sự phối hợp của chính quyền các địa phương ven biển cũng đang làm rất tốt nhiệm vụ này”, ông Lê Văn Sử nêu rõ.
Theo Trung tướng Bùi Quốc Oai, Chính ủy Cảnh sát biển Việt Nam, qua công tác kiểm tra, thực hiện nhiệm vụ phòng chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU), biên đội tàu Cảnh sát biển đã duy trì nghiêm túc hệ thống gác, tổ chức trực canh quan sát nắm chắc tình hình trên biển, phối hợp với các tàu kiểm ngư thực hiện tốt yêu cầu nhiệm vụ và triển khai bằng những chương trình, kế hoạch rất cụ thể. Quá trình kiểm tra, đoàn công tác đã ghi nhận nhiều nỗ lực, cố gắng của các lực lượng, chưa phát hiện tàu cá vi phạm khai thác IUU. Các thành viên của đoàn công tác đã nắm rõ tình hình trên biển để rút ra được những vấn đề cho địa phương, cần phải tập trung làm gì trong thời gian tới.
Trung tướng Bùi Quốc Oai cho biết: “Qua kiểm tra đợt này, ý thức chấp hành luật pháp nói chung và chấp hành các quy định về chống khai thác IUU của bà con ngư dân đã được nâng lên rõ rệt. Qua nắm tình hình báo cáo từ các tàu trực tại hiện trường thấy rằng tỷ lệ vi phạm IUU với trước khi triển khai kế hoạch trong điểm đã giảm rõ rệt. Các hành vi, các nghi vấn về việc vi phạm thì cũng đã được kiểm soát rất chặt chẽ. Kết quả này là nỗ lực từ tất cả các cấp, từ địa phương đến các cơ quan, lực lượng chức năng đồng loạt vào cuộc”.
Trong bối cảnh tình hình khai thác thủy sản trái phép, không báo cáo và không theo quy định (IUU) trên biển diễn biến phức tạp, lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam cùng lực lượng kiểm ngư đã đẩy mạnh tuần tra, kiểm tra kiểm soát, tuyên truyền các chính sách, pháp luật có liên quan, nâng cao ý thức cho ngư dân nhằm ngăn chặn, đẩy lùi hoạt động này.
Trên các vùng biển của Tổ quốc và các khu vực biển giáp ranh, các lực lượng chức năng luôn duy trì bảo đảm và bố trí các tàu trực thường xuyên, kịp thời phát hiện, ngăn chặn tàu cá có dấu hiệu sang vùng biển nước ngoài đánh bắt hải sản trái phép, giải quyết kịp thời các tranh chấp và bảo vệ ngư dân hành nghề trên biển. Kiên quyết xử lý nghiêm đối với các tàu cá và thuyền trưởng cố tình vi phạm, có hành vi đưa tàu cá ra vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép nhằm sớm gỡ thẻ vàng của EC đối với hải sản khai thác của nước ta, xây dựng nghề cá bền vững, có trách nhiệm.
T.P