Ngân hàng Nhà nước (NHNN) muốn quản chặt hơn tình trạng sở hữu chéo và lạm quyền cấp tín dụng cho một nhóm cổ đông tại ngân hàng đồng thời sẽ siết chặt hơn giới hạn về cho vay và tỷ lệ sở hữu cổ phần của một hoặc một nhóm cổ đông tại ngân hàng.
Nội dung này nằm trong Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) do NHNN chủ trì soạn thảo và đang được lấy ý kiến rộng rãi.
Theo đó, dư nợ cấp tín dụng tối đa đối với một khách hàng dự kiến giảm từ mức 15% như hiện hành xuống còn 10%, tính trên vốn tự có ngân hàng thương mại. Tổng dư nợ cấp tín dụng đối với một khách hàng và người có liên quan không được vượt quá 15% vốn tự có của ngân hàng thương mại (quy định hiện hành là 25%).
Tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với một khách hàng không được vượt quá 25% vốn tự có của tổ chức tín dụng phi ngân hàng; tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với một khách hàng và người có liên quan không được vượt quá 50% vốn tự có của tổ chức tín dụng phi ngân hàng.
Bên cạnh đó, Dự thảo cũng quy định một cổ đông là cá nhân không được được sở hữu vượt quá 3% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng (hiện nay là 5%), tỷ lệ sở hữu đối với cổ đông là tổ chức không quá 10% (quy định hiện tại là 15%). Cổ đông và người có liên quan của cổ đông đó không được sở hữu cổ phần vượt quá 15% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng, giảm so với quy định hiện hành là 20%.
Dự thảo còn quy định chi nhánh ngân hàng nước ngoài không được cấp tín dụng đối với những tổ chức, cá nhân là thành viên hội đồng quản trị (HĐQT), thành viên ban kiểm soát, tổng giám đốc (giám đốc), phó tổng giám đốc (phó giám đốc) và các chức danh tương đương của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, pháp nhân là cổ đông có người đại diện phần vốn góp là thành viên HĐQT, thành viên ban kiểm soát của tổ chức tín dụng là công ty cổ phần, pháp nhân là thành viên góp vốn, chủ sở hữu của tổ chức tín dụng là công ty trách nhiệm hữu hạn; cha, mẹ, vợ, chồng, con của thành viên HĐQT, thành viên ban kiểm soát, tổng giám đốc (giám đốc), phó tổng giám đốc (phó giám đốc) và các chức danh tương đương.
Ngoài ra, Dự thảo cũng quy định, công ty con, công ty liên kết của cùng một công ty kiểm soát không được góp vốn, mua cổ phần của nhau. Công ty con, công ty liên kết của một tổ chức tín dụng không được góp vốn, mua cổ phần của chính tổ chức tín dụng đó. Tổ chức tín dụng đang là công ty con, công ty liên kết của công ty kiểm soát không được góp vốn, mua cổ phần của công ty kiểm soát đó.
Những quy định trên của Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) cho thấy NHNN muốn quản chặt hơn tình trạng sở hữu chéo và lạm quyền cấp tín dụng cho một nhóm cổ đông tại ngân hàng, đồng thời sẽ siết chặt hơn giới hạn về cho vay và tỷ lệ sở hữu cổ phần của một hoặc một nhóm cổ đông tại ngân hàng.
Theo NHNN, nếu được thông qua, dự thảo nàysẽ giúp tăng cơ hội sở hữu cổ phần tại ngân hàng của các nhà đầu tư tổ chức, cá nhân. Đặc biệt, sẽ hạn chế được tình trạng sở hữu chéo, chống thao túng, hạn chế việc chi phối và thâu tóm ngân hàng. Các quy định này cũng sẽ chống lạm quyền cấp tín dụng và gia tăng cơ hội tiếp cận vốn ngân hàng cho người dân.
Trước những bất cập trên thị trường trái phiếu trong thời gian gần đây, nhiều người lo ngại tình trạng sở hữu chéo, doanh nghiệp sân sau trong các ngân hàng thương mại cổ phần chưa được xử lý dứt điểm, nguy cơ bất ổn hoạt động dù chủ trương này đã có và thực hiện nhiều năm.
Về vấn đề này, trong một hội nghị giữa các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp bất động sản hồi đầu tháng 2, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng yêu cầu các tổ chức tín dụng tăng cường kiểm tra việc cấp tín dụng đối với các doanh nghiệp, tập đoàn, dự án sân sau. Theo Thống đốc, nếu tín dụng tập trung vào các doanh nghiệp là sân sau với mức độ tập trung lớn sẽ rất rủi ro” và yêu cầu “các ngân hàng cần phải quan tâm lưu ý việc này.
T.P