Tham nhũng trở lại trong danh sách vấn đề người Việt quan ngại nhất năm 2022, nhưng số người đánh giá nền kinh tế “tốt” cũng tăng so với năm 2021.
Tham nhũng là một trong những vấn đề được nêu ra trong báo cáo Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) 2022, vừa công bố sáng 12-4 tại Hà Nội. Tổng cộng 16.117 người dân từ 63 tỉnh/thành được lựa chọn phỏng vấn để đưa ra các kết quả này.
Trung ương chống tham nhũng mạnh, địa phương chưa tốt
Chia sẻ tại lễ công bố, bà Ramla Khalidi – trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) tại Việt Nam – cho biết quy mô mẫu hơn 16.000 người là lớn nhất kể từ năm 2009 đến nay.
Báo cáo PAPI năm 2022 đưa tham nhũng trở lại nhóm năm quan ngại lớn nhất, cùng với đói nghèo, tăng trưởng kinh tế, việc làm và chất lượng đường sá.
Tỉ lệ người được hỏi cho rằng tham nhũng là vấn đề hệ trọng cần Nhà nước tập trung giải quyết tăng 4,8% so với năm 2021.
Người dân cũng cho biết họ chưa cảm nhận rõ nét công tác chống tham nhũng ở cấp địa phương được như chính quyền trung ương. Báo cáo nhận định đây là một xu hướng “đáng quan ngại”.
Trả lời Tuổi Trẻ Online về vấn đề trên, TS Đặng Hoàng Giang – phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu phát triển hỗ trợ cộng đồng (CECODES) – cho biết kết quả được đưa ra khi nhóm nghiên cứu hỏi người dân về các tham nhũng vặt liên quan đến bệnh viện, trường học, làm giấy tờ.
“Dù chưa có sự liên kết với các đại án như Việt Á, ‘chuyến bay giải cứu’, tôi hy vọng trong tương lai tác động từ các đại án này sẽ khiến chính quyền địa phương phải cẩn trọng hơn, hành xử đúng hơn, không nhũng nhiễu người dân”, ông Giang nói.
Mức độ “chịu đựng” của người dân khá cao
PAPI năm 2022 đánh giá mức độ “chịu đựng” việc bị vòi vĩnh của người dân khá cao. Người dân chỉ sẵn sàng tố giác hành vi nhũng nhiễu khi số tiền bị vòi vĩnh lên tới khoảng 23 triệu đến 43 triệu đồng.
Đáng chú ý, người dân ở một số tỉnh nghèo (Quảng Bình, Sóc Trăng và Bắc Kạn) lại có xu hướng chịu đựng “chung chi” nhiều hơn. Số tiền bị vòi vĩnh dẫn tới việc tố giác tăng hơn 15 triệu đồng so với năm 2021.
Tỉ lệ phải chi “lót tay” của người dân khi làm các thủ tục hành chính xin cấp mới hoặc cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất dao động từ 40% đến 90% ở 35 tỉnh/thành, giảm từ 43 tỉnh/thành của năm 2021.
Hiện trạng “chung chi” phổ biến ở các tỉnh còn nghèo như Đắk Lắk, Quảng Trị và Sơn La.
Bên cạnh đó, việc công khai, minh bạch trong thông tin về đất đai vẫn còn hạn chế. Có tới 70% số người được hỏi không biết giá đất trên thị trường hoặc giá đất chính thức do địa phương ban hành. Họ cho biết chỉ biết đến bảng giá này khi gia đình bị thu hồi đất.
Báo cáo khuyến nghị Việt Nam tiếp tục ưu tiên phòng, chống tham nhũng không chỉ ở cấp quốc gia mà còn phải làm mạnh ở cấp địa phương.
PAPI 2022 cũng chỉ ra một số điểm sáng. Có tới 66,1% số người được hỏi đánh giá nền kinh tế quốc gia “tốt” vào năm 2022 – tăng 19,4 điểm phần trăm so với một năm trước đó.
Cũng ở câu hỏi này, tỉ lệ người dân đánh giá điều kiện kinh tế của đất nước “kém” giảm 13,7 điểm phần trăm xuống còn 6,1% năm 2022.
Ở cấp hộ gia đình, tỉ lệ người dân cho rằng điều kiện kinh tế hộ của mình “kém” giảm từ 15,3% năm 2021 xuống còn 11,4% năm 2022.
Hà Nội lên nhóm đầu, Đà Nẵng tụt hạng
Báo cáo PAPI 2022 cũng trình bày kết quả cấp tỉnh ở tám chỉ số nội dung. So với kết quả PAPI năm 2021, 33 tỉnh/thành có mức độ cải thiện đáng kể ở chỉ số “Tham gia của người dân ở cấp cơ sở”.
18 tỉnh/thành có mức độ cải thiện đáng kể ở chỉ số “Công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương” và 30 tỉnh/thành có mức độ cải thiện đáng kể ở chỉ số “Quản trị điện tử”.
Tuy nhiên, 29 tỉnh/thành giảm sút đáng kể ở chỉ số “Quản trị môi trường”, 18 tỉnh/thành giảm sút đáng kể ở chỉ số “Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công” và 18 tỉnh/thành giảm sút đáng kể ở chỉ số “Cung ứng dịch vụ công”.
Hà Nội có sự cải thiện đáng kể, lên nhóm đầu bảng. Trong khi đó, sau nhiều năm liên tiếp đứng ở các nhóm đầu, Đà Nẵng lại tụt hạng trong năm 2022.
Tỉnh Quảng Ninh đứng đầu trong bảng xếp hạng PAPI 2022 với chỉ số tổng hợp đạt 47,8763/100, trong khi tỉnh Cao Bằng đứng cuối cùng với 38,8037. Hà Nội đứng thứ 12 trong bảng xếp hạng này, với chỉ số tổng hợp đạt 43,9049.
“Có thể nói Hà Nội trỗi dậy, Đà Nẵng tụt hậu, TP.HCM chưa bao giờ lên nhóm thứ nhất”, TS Giang nhận xét.
Trong báo cáo PAPI 2022, TP.HCM nằm ở mức trung bình – thấp với 41,0204 điểm.
T.P