Các công ty Trung Quốc đang nộp hàng loạt bằng sáng chế về công nghệ kết nối internet vạn vật, đặc biệt là trong lĩnh vực phần mềm ô tô.
Trong kỷ nguyên của các phương tiện kết nối internet, hàng loạt nhà sản xuất ô tô đang bị lôi kéo vào cuộc chiến sở hữu trí tuệ với một số tập đoàn viễn thông lớn nhất trong khu vực. Ẩn sau những xung đột đó là nỗi sợ hãi về sự thống trị ngày càng tăng của công ty Trung Quốc.
Các công ty Trung Quốc, dẫn đầu là Huawei, đã nộp vô số bằng sáng chế về công nghệ thiết yếu cho phép các sản phẩm, từ ô tô đến thiết bị di động, truy cập mạng 4G, 5G và Wi-Fi. Bất cứ thứ gì kết nối với internet đều phải có bằng sáng chế thiết yếu tiêu chuẩn (SEP) từ những người sáng tạo công nghệ.
Theo dữ liệu do Clarivate thu thập, các công ty Trung Quốc sở hữu 65% số hồ sơ SEP nộp cho cơ quan tiêu chuẩn ETSI vào năm ngoái, tăng từ 37% vào năm 2019. Ủy viên EU Thierry Breton tuần này lưu ý rằng kể từ năm 2014, thị phần SEP được nắm giữ trên toàn cầu của các công ty châu Âu giảm từ 22% xuống 15%, trong khi của các công ty Trung Quốc tăng gấp đôi.
“Tôi rất khuyến khích các công ty nộp bằng sáng chế… Các công ty Trung Quốc đang làm điều đó rất nhiều”, Thierry Breton, Ủy viên châu Âu về thị trường nội bộ, cho biết tuần trước.
Ông Breton đang đưa ra các đề xuất mới của Ủy ban châu Âu nhằm tăng tính minh bạch và giảm kiện tụng trong thị trường bằng sáng chế, một phần do lo ngại rằng khả năng cạnh tranh trong khối đang bị đe dọa. Theo đó, các công ty sẽ phải đăng ký bằng sáng chế của họ với Văn phòng Sở hữu Trí tuệ EU.
Sự quan tâm ngày càng tăng của Trung Quốc đối với SEP đã làm dấy lên mối lo ngại trong ngành công nghiệp ô tô, vốn đã phụ thuộc vào quốc gia lớn nhất châu Á để có các thành phần chính trong phần lớn chuỗi cung ứng của mình. Vấn đề càng phức tạp khi thương chiến Mỹ-Trung trở nên căng thẳng.
Huawei, công ty đã phải chịu các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và Châu Âu, đã nộp hàng nghìn đơn xin cấp bằng sáng chế vào năm 2020 và 2021.
Michael Schlögl, người đứng đầu bộ phận bằng sáng chế của nhà cung cấp ô tô Đức Continental cho biết: “Trong công nghệ 5G, người chiến thắng đã rõ ràng – đó là Huawei”.
Huawei đã đầu tư 21,8 tỷ USD vào nghiên cứu và phát triển năm 2021. Với việc nắm trong tay hàng nghìn sáng chế về công nghệ kết nối trên ô tô, họ có sức ảnh hưởng rất lớn trong ngành công nghiệp này. Khác với Ericsson và Nokia thường cấp phép cho đối tác thông qua cơ quan chung có tên Avanci, Huawei chọn cách ký thỏa thuận SEP song phương với ít nhất 13 nhà sản xuất ô tô, như với Audi và BMW.
Quyền sở hữu bằng sáng chế có thể trở thành một nguồn thu nhập tốt cho các công ty công nghệ viễn thông như Huawei, vốn đang mất dần hoạt động kinh doanh trên trường quốc tế khi nhiều nước phương Tây bắt đầu loại bỏ thiết bị của công ty này khỏi các mạng viễn thông.
Ông Schlögl cho biết các công ty Trung Quốc hiện đang ngày càng gần vị thế thống trị “không chỉ trong lĩnh vực ô tô mà còn cho toàn bộ Internet vạn vật”, Schlögl cho biết.
Christian Loyau, Giám đốc pháp lý và quản trị tại ETSI – cơ quan chịu trách nhiệm tiêu chuẩn hóa công nghệ truyền thông và CNTT ở châu Âu, cảnh báo rằng nếu các công ty Trung Quốc cảm thấy họ không được phép tham gia một cách công bằng vào các thị trường phương Tây, Bắc Kinh có thể quyết định “sử dụng bằng sáng chế của họ làm vũ khí” và hạn chế khả năng tiếp cận các công nghệ chủ chốt của phương Tây.
Giám đốc điều hành nhóm thiết bị viễn thông chỉ ra thực tế là số lượng bằng sáng chế được nộp không nhất thiết tương đương với chất lượng của chúng và Ericsson và Nokia vẫn chiếm ưu thế khi nói đến các bằng sáng chế chất lượng sinh lợi. Huawei đã tạo ra khoảng 1,3 tỉ USD từ việc cấp phép bằng sáng chế từ năm 2019 đến năm 2021. Trong khi đó Nokia đã tạo ra 1,5 tỉ Euro chỉ riêng trong năm 2021, trong khi Ericsson tạo ra khoảng 900 triệu Euro vào năm ngoái.
Tuy nhiên, những lo ngại về vai trò của các công ty Trung Quốc trong việc phát triển bằng sáng chế xuất hiện khi ngày càng có nhiều sản phẩm được kết nối, dẫn đến nhu cầu cấp phép truy cập không dây vào mạng 4G, 5G và cuối cùng là 6G.
Huawei chưa đề cập đến việc tính phí sáng chế cho một chiếc xe. Trong khi đó, Nokia và Ericsson định giá sáng chế kết nối tích hợp trên xe với giá của xe. Có nghĩa, xe giá trị càng lớn và càng nhiều chi tiết, chi phí bản quyền cho chúng càng tăng.
Anja Miedbrodt, cố vấn cấp cao về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ tại Mercedes-Benz, cho biết xung đột giữa hai ngành công nghiệp cũng có thể làm đảo lộn chuỗi cung ứng.
Cô cho biết, với những loại xe như Mercedes-Benz E-class yêu cầu hơn 3.700 bộ phận khác nhau từ hơn 340 nhà cung cấp, các nhà sản xuất ô tô không thể chịu trách nhiệm đảm bảo mỗi bộ phận đều tuân thủ theo bằng sáng chế – đồng thời nói thêm rằng việc yêu cầu điều này “sẽ thay đổi toàn ngành công nghiệp ô tô”.
Trong khi đó, một nhân vật thân cận với Nokia nói công ty chỉ tính 20 USD cho mỗi xe dùng sáng chế của hãng.
Tuy nhiên, ông Schlögl cho biết, chi phí 20 USD “nghe có vẻ không nhiều đối với người tiêu dùng, nhưng nhân số tiền này nhân lên hàng trăm tiêu chuẩn [cần thiết cho] công nghệ xe hơi sẽ là con số khổng lồ”, Schlögl cho biết thêm rằng “Nếu phí SEP về kết nối tiếp tục tăng, người tiêu dùng cuối cùng sẽ phải đối mặt với các hóa đơn khó có thể chấp nhận”.
T.P