Chính phủ Mỹ đã ban hành quy định mới về chính sách trợ cấp cho xe ô tô điện được nhiều người coi là nhắm vào Trung Quốc.
Các quy định mới này dựa trên “Đạo luật giảm lạm phát” và nêu chi tiết xe điện đủ điều kiện nhận mức ưu đãi thuế lên tới 7.500 USD, liên quan đến “các thực thể nước ngoài cần quan tâm” (FEOC). Hãng AFP cho biết đây là nỗ lực của Washington để giảm sự phụ thuộc của ngành công nghiệp xe điện vào Trung Quốc.
Theo thông tin do Bộ Tài chính Mỹ công bố, bắt đầu từ năm 2024, các xe sử dụng năng lượng mới đủ điều kiện được miễn trừ thuế phải không được chứa các bộ phận pin do “có liên quan các thực thể nước ngoài” sản xuất hoặc lắp ráp. Từ năm 2025, xe phải không có chứa “khoáng chất quan trọng được khai thác, gia công hoặc tái chế bởi các thực thể này”. Quy định mới sẽ có một khoảng thời gian lấy ý kiến công chúng trước khi được hoàn thiện.
Ngày 2/12, AP đưa tin, Mỹ định nghĩa “FEOC là bất kỳ công ty nào do Triều Tiên, Trung Quốc, Nga hoặc Iran sở hữu, kiểm soát hoặc quản lý, nhưng mục tiêu chính rõ ràng là Trung Quốc”. Trung Quốc từ lâu đã thống trị hoạt động sản xuất và chế biến các khoáng sản quan trọng trên toàn cầu như lithium và than chì dùng trong pin xe điện.
Theo Wall Street Journal, chính quyền Tổng thống Joe Biden đang nỗ lực để giúp ngành công nghiệp xe điện của Mỹ thoát khỏi sự phụ thuộc vào Trung Quốc, nhưng dường như vẫn để lại một số dư địa cho sự hợp tác giữa các công ty Mỹ và các đối tác Trung Quốc. Mặc dù nguồn nguyên liệu pin được loại trừ khỏi Trung Quốc càng nhiều càng tốt, các quy định mới có thể cho phép công ty hai nước hợp tác trong lĩnh vực khác, chẳng hạn như cấp phép công nghệ. Quyết định này có thể mang lại thở phào nhẹ nhõm cho một số nhà sản xuất ô tô vốn đã có mối quan hệ với các công ty pin hàng đầu của Trung Quốc.
Rủi ro cho các nhà sản xuất ô tô
Sam Abusamid, nhà phân tích tại công ty tư vấn năng lượng Guidehouse Insights của Mỹ, nói với AP rằng nhiều xe điện hiện được miễn giảm thuế sẽ không còn đủ điều kiện khi các quy định mới có hiệu lực vào năm tới.
Theo Politico, các quy định mới có thể làm giảm số lượng xe điện đủ điều kiện được giảm thuế, điều này sẽ cản trở ý định ban đầu của ngành ô tô Mỹ là chuyển từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng mới. Chỉ có chưa đến 20% tất cả các mẫu xe năng lượng mới tại thị trường Mỹ đủ điều kiện nhận trợ cấp.
Nhiều đại lý ô tô ở Mỹ cho biết, người tiêu dùng Mỹ hiện nay sẽ không tham gia thị trường xe điện vì thiếu cơ sở hạ tầng hỗ trợ và giá mua xe điện cao hơn xe xăng từ 20% đến 30%.
Eli Hinckley, một đối tác tại công ty luật năng lượng quốc tế Baker Botts, nhận định: “Nếu muốn mua tất cả các linh kiện cần thiết để sản xuất một chiếc ô tô điện mà loại bỏ Trung Quốc, sẽ không chỉ gặp thách thức trong tìm nguồn cung; mà còn có thể làm cho sản phẩm đắt hơn. Đó là kết quả của nhiều năm xây dựng chuỗi cung ứng”.
Kể từ khi Quốc hội Mỹ thông qua Đạo luật Giảm lạm phát vào năm ngoái, đầu tư vào chuỗi cung ứng xe điện đã tăng vọt. Tuy nhiên, việc chậm đi vào sản xuất và nhu cầu chậm lại đã khiến các công ty ô tô của Mỹ bao gồm Ford, General Motors và Tesla phải hoãn kế hoạch xây dựng nhà máy tại Mỹ.
John Bozzella, chủ tịch và giám đốc điều hành của Liên minh đổi mới ô tô, một nhóm thương mại công nghiệp đại diện cho các nhà sản xuất ô tô lớn của Mỹ, cho rằng việc chuyển đổi sang xe điện đòi hỏi phải chuyển đổi hoàn toàn cơ sở công nghiệp của Mỹ. “Đó là một nhiệm vụ gian nan, không dễ dàng thực hiện”, ông nói.
Ông Phó Dư Vũ, Chủ tịch danh dự của Hiệp hội kỹ sư ô tô Trung Quốc, ngày 3/12 nói với phóng viên Thời báo Hoàn cầu, việc Mỹ ngăn chặn Trung Quốc trong lĩnh vực EV là nhằm loại Trung Quốc khỏi chuỗi công nghiệp và nâng cao khả năng chế tạo EV trong nước Mỹ.
Tuy nhiên, Trung Quốc đang dẫn đầu thế giới về chuỗi công nghiệp, chính sách công nghiệp và quy mô thị trường trong lĩnh vực xe năng lượng mới. Nỗ lực của Mỹ nhằm ngăn chặn EV của Trung Quốc bằng chính sách sẽ không thành công.
“Việc chính phủ Mỹ muốn loại trừ một cách cứng rắn chuỗi công nghiệp của Trung Quốc sẽ gây tổn hại cho các công ty xe năng lượng mới của Mỹ và các quốc gia khác. Chính sách này có thể vấp phải sự phản đối của các công ty trong những lần sửa đổi hoặc triển khai tiếp theo trong tương lai”, ông nói.
T.P