Năm 2021, 2022 và 2023 kinh tế Trung Quốc sụt giảm do các nguyên nhân cả trong nước và quốc tế. Ở trong nước dịch Covid -19 Trung Quốc thực hiện việc cách ly triệt để nên sản xuất và thương mại bị đình trệ. Ở nước ngoài, Mỹ tiếp tục chính sách đánh thuế cao hàng hóa Trung Quốc, hạn chế đầu tư, quan hệ thương mại với Trung Quốc. Đặc biệt là khi cuộc chiến ở Ukraina bùng nổ, Trung Quốc đã hỗ trợ Nga trước đòn trừng phạt của Mỹ và EU. Hơn nữa, kinh tế EU cũng gặp nhiều khó khăn. Vì thế quan hệ kinh tế giữa Trung Quốc với Mỹ và EU sụt giảm trầm trọng.
Năm 2023 và đầu năm 2024 Trung Quốc đã tìm cách xoay trục kinh tế sang các nước Châu Á. Tổng đầu tư của Trung Quốc đạt gần 20 tỷ USD trên khắp châu Á- Thái Bình Dương năm 2023, tăng 37% so với năm 2022. Trong số này đầu tư vào lĩnh vực xây dựng chiếm khoảng 17 tỷ USD, tăng khoảng 14% so với năm 2022.
Sau nhiều năm phát triển nhanh chóng, nhu cầu nhà ở tăng cao, đô thị hóa phát triển rầm rộ ở khắp các tỉnh của Trung Quốc. Đầu tư vào bất động sản của Trung Quốc đã làm cho nhiều doanh nghiệp giàu lên rất nhanh và bất động sản cũng góp phần rất lớn vào tăng trưởng của Trung Quốc. Nhưng khi thị trường bất động sản đến mức dư thừa và kinh tế chậm phát triển nhu cầu về nhà ở giảm thì bất động sản lao dốc. Nhiều khu đô thị lớn, hiện đại nhưng không có người ở, được gọi là “thành phố ma”.
Trước thực trạng ấy, được sự hỗ trợ của nhà nước các doanh nghiệp Trung Quốc tìm mọi cách đầu tư ra nước ngoài. Chính vì thế năm 2023 đầu tư về xây dựng của doanh nghiệp Trung Quốc ra các khu vực châu Á, đặc biệt là Đông Nam Á tăng nhanh.
Trong lĩnh vực giao thông, nhất là giao thông đường sắt tốc độ cao của Trung Quốc ra nước ngoài cũng thu được nhiều kết quả. Cho đến hiện nay Trung Quốc là nước có hệ thống đường sắt cao tốc dài nhất thế giới và chất lượng cũng ở vào top tốt nhất thế giới. Chính vì thế nhiều nước không ngần ngại cho Trung Quốc đầu tư. Chỉ tính riêng các nước láng giềng, Trung Quốc đã đầu tư và hoàn thành tuyến đường sắt nối từ Vân Nam đến Viên Chăn và kéo dài sang Thái Lan. Trung Quốc cũng đang chuẩn bị đầu tư xây dựng tuyến đường sắt ở Việt Nam từ Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng- Quảng Bình.
Ngoài lĩnh vực xây dựng, giao thông năm 2023 Trung Quốc còn đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực năng lượng và khai mỏ. Trong đó, các doanh nghiệp Trung Quốc đặc biệt chú ý đến các tài nguyên liên quan đến quá trình chuyển đổi xanh như xe lithium và vật liệu pin niken cho xe điện ở Indonesia, Hàn Quốc, Việt Nam và Bangladesh. Tổng mức đầu tư ở lĩnh vực này đạt khoảng 5,3 tỷ USD.
Trung Quốc cũng đang mở rộng đầu tư sản xuất ô tô tại Thái Lan, Việt Nam và Malaysia.
Tuy nhiên, năm 2023 các quốc gia như Philippines, Mông Cổ, Myanmar Papua New Guinea, Tajikistan và Thổ Nhĩ Kỳ đã không tiếp nhận dự án đầu tư hoặc xây dựng mới nào của Trung Quốc dù trước đó họ có quan hệ mật thiết.
H.L