Các chuyên gia của Đức cho rằng, nếu Nga tấn công lực lượng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại Ukraine, hành động đó chưa đủ điều kiện để liên minh này kích hoạt phòng thủ chung.
“Điều khoản phòng thủ tập thể số 5 của NATO sẽ không được kích hoạt trong trường hợp Nga tấn công vào quân đội của bất kỳ quốc gia thành viên nào được triển khai tới Ukraine”, báo DPA dẫn nhận định của một nhóm chuyên gia quốc hội Đức ngày 29/3.
Điều 5 phản ánh nguyên tắc phòng thủ tập thể của 31 thành viên NATO. Theo đó, bất kỳ cuộc tấn công vũ trang nào vào một hay nhiều thành viên của NATO đều bị coi là tấn công vào toàn bộ liên minh.
“Nếu quân đội của một quốc gia thành viên NATO tham gia phòng vệ tập thể theo Điều 51, Hiến chương Liên Hợp Quốc vì lợi ích của Ukraine trong cuộc xung đột với Nga và bị Nga tấn công, điều này không vi phạm Điều 5”, DPA trích dẫn lập luận của các chuyên gia.
Theo tài liệu chưa được công bố, Điều 5 của Hiệp ước NATO chỉ có thể được kích hoạt trong trường hợp các quốc gia thành viên của khối bị tấn công trên chính lãnh thổ nước họ.
Tài liệu nêu rõ: “Việc Pháp đưa lực lượng quân sự mặt đất tới Ukraine sẽ dựa trên quyền tự vệ tập thể theo Điều 51 của Hiến chương Liên hợp quốc. Điều này được luật pháp quốc tế cho phép” .
Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý thêm việc một quốc gia thành viên triển khai lực lượng quân sự tới Ukraine sẽ chỉ là hành động mang tính đơn lẻ chứ không tự động kéo theo toàn bộ khối liên minh tham gia vào cuộc xung đột.
Báo cáo viết: “Một quốc gia thành viên NATO đơn phương hành động có nghĩa là hành động đó không nằm trong khuôn khổ và cơ cấu chỉ huy quân sự của toàn liên minh. Trong trường hợp này, các nước đồng minh khác đều sẽ không trở thành bên tham gia xung đột” .
Tháng trước, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết phương Tây “không thể loại trừ khả năng gửi lực lượng đến Ukraine”. Phát biểu của ông đã kéo theo làn sóng phản đối mạnh mẽ của lãnh đạo các quốc gia thành viên NATO khác. Những nước này khẳng định họ không có kế hoạch đưa quân tới Kiev.
Mặt khác, báo cáo cũng nhấn mạnh việc quân đội Nga nhằm vào các mục tiêu tại Pháp sẽ bị coi là tấn công vũ trang và là yếu tố cho phép kích hoạt điều khoản phòng thủ tập thể của NATO.
Tuy nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết những cáo buộc của Ukraine và các bên ủng hộ về khả năng Moscow nhắm vào các nước NATO là “hoàn toàn vô nghĩa”. Trong một cuộc phỏng vấn khác, ông Putin nhấn mạnh Điện Krelim sẽ xem quân đội phương Tây là “bên xâm lược” nếu họ được triển khai quân tới Ukraine và sẽ có phương án đáp trả.