Theo nhà phân tích dầu khí độc lập Mikhail Krutikhin, đường ống Power of Siberia (Sức mạnh Siberia) đầu tiên đã không có lãi ngay từ đầu vì mức giá mà Trung Quốc sẵn sàng trả cho khí đốt nhập khẩu thấp hơn nhiều lần so với mức trung bình mà châu Âu đã bỏ ra. Với đường ống thứ hai, họ có thể yêu cầu mức giá thấp hơn nữa.
Khi Nga đưa quân tới Ukraine vào tháng 2/2022, nước này đã mất khả năng tiếp cận nhiều thị trường thế giới, trong đó có phần lớn châu Âu.
Các quốc gia như Đức, vốn trong nhiều năm đã phụ thuộc vào khí đốt và dầu mỏ của Nga, giờ đây đã quay lưng và tìm cách “cai nghiện” hoàn toàn năng lượng Nga.
Luôn khao khát nguồn cung cấp khí đốt và dầu mới, Trung Quốc nhanh chóng thông báo với Nga rằng họ quan tâm đến việc nhận khí đốt của Nga và phát triển đường ống dẫn khí đốt từ Siberia qua dự án Power of Siberia 2 (Sức mạnh Siberia 2).
Tập đoàn năng lượng quốc gia Gazprom, công ty độc quyền xuất khẩu khí đốt của nhà nước Nga, sẽ có thể cung cấp tới 50 tỷ m3 khí đốt qua lãnh thổ Mông Cổ tới Trung Quốc thông qua đường ống này, đồng thời cung cấp khí đốt cho một số khu vực của Nga.
Khối lượng khí đốt này gần tương đương với công suất tối đa 55 tỷ m3 mỗi năm của đường ống Nord Stream 1 (Dòng chảy phương Bắc 1).
Việc phê duyệt đường ống này được cho là sẽ thay đổi “vận mệnh” của Gazprom bằng cách kết nối thị trường Trung Quốc với các mỏ khí đốt ở miền Tây nước Nga từng cung cấp cho châu Âu.
Tuy nhiên, dự án này gần đây được cho là vấp phải nhiều trở ngại. Bắc Kinh đang có lập trường khá cứng rắn đối với Power of Siberia 2.
Theo nguồn tin của Financial Times, dự án có thể bị đình trệ vì Trung Quốc yêu cầu thanh toán tiền khí đốt với giá gần bằng mức giá nội địa được trợ cấp mạnh mẽ của Nga, điều này sẽ làm suy yếu mọi hy vọng về lợi nhuận của Gazprom. Hơn nữa, Trung Quốc chỉ sẵn sàng mua một phần nhỏ trong công suất 50 tỷ m3 của đường ống, các nguồn tin cho biết thêm.
Trong khi đó, Gazprom, đang “xuất huyết” tiền mặt. Năm ngoái, công ty báo lỗ 6,9 tỷ USD, cũng là khoản lỗ hàng năm đầu tiên trong 20 năm.
Các cuộc đàm phán đi vào ngõ cụt
Nhiều nước Tây Âu đã giảm hoặc chấm dứt sự phụ thuộc vào khí đốt và dầu mỏ của Nga, Nord Stream 2 (Dòng chảy phương Bắc 2) đã bị phá hủy và phần lớn mối quan hệ kinh tế giữa Nga và phương Tây đã tan vỡ hoàn toàn. Vì không có lối thoát kinh tế phương Tây đó, Trung Quốc sẽ có tầm quan trọng lớn hơn đối với lợi ích kinh tế của Nga.
Việc Trung Quốc có lập trường cứng rắn như vậy trong các cuộc đàm phán với Nga càng làm nổi bật tầm quan trọng của nước này trong thương mại với Nga sau khi chiến sự nổ ra.
Khi Tổng thống Nga Vladimir Putin có chuyến thăm cấp nhà nước tới Trung Quốc vào tháng 5, Phó Thủ tướng Alexander Novak nói rằng Moscow và Bắc Kinh sẽ sớm có kế hoạch ký hợp đồng xây dựng đường ống dẫn khí đốt Power of Siberia 2.
Trong khi một số nhà quan sát mong đợi thỏa thuận về Power of Siberia 2 sẽ được ký kết trong chuyến thăm, thì điều này đã không xảy ra. Kể từ đó, không có thông báo công khai nào cho thấy hợp đồng sẽ được tiếp tục.
Có lẽ trong một dấu hiệu cho thấy những khó khăn liên quan đến các cuộc đàm phán, Giám đốc điều hành của Gazprom, ông Alexei Miller, người từng có mặt trong các cuộc đàm phán Trung-Nga trước đây, đã không đi cùng Tổng thống Nga Vladimir Putin trong chuyến thăm này.
Tại thời điểm này, dự án dường như không khả thi. Nhưng liệu còn lựa chọn nào khác để Gazprom tăng cường doanh số bán hàng ra nước ngoài sau khi hướng xuất khẩu chính của họ sang châu Âu gần như bị cắt đứt?
Một báo cáo chưa được công bố của một ngân hàng lớn của Nga mà Financial Times đã xem gần đây đã loại Power of Siberia 2 khỏi dự báo cơ sở cho Gazprom. Điều đó làm giảm lợi nhuận dự kiến của công ty vào năm 2029, thời điểm ngân hàng dự kiến khởi động dự án, gần 15%.
Theo Forbes, bất kể các cuộc đàm phán diễn ra như thế nào, mối quan hệ Trung-Nga đang thay đổi. Trung Quốc dường như sẽ không chấp nhận thiệt thòi để giúp đỡ người hàng xóm phía bắc của mình. Đồng thời, sự cô lập về kinh tế của Nga chỉ ngày càng sâu sắc hơn, và Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể sắp hết thời gian để đảo ngược tình hình.
T.P