Theo diễn biến đến nay, kết quả bỏ phiếu ở 7 bang “chiến địa” của Mỹ được đánh giá cũng sẽ quyết định ai là người chiến thắng chung cuộc trên đường đua vào Nhà Trắng năm nay, giữa lúc có nhiều lo ngại về việc tranh cãi kết quả sau bầu cử.
Từ tháng 9, việc bỏ phiếu sớm đã bắt đầu diễn ra ở nhiều bang, nhưng tất nhiên kết quả sau cùng phải chờ đến sau ngày 5.11 là ngày bầu cử chính thức năm nay. Hiện tại, giới phân tích đang theo dõi tình hình ở 7 bang “chiến địa” gồm: Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, North Carolina, Pennsylvania và Wisconsin. Đây là những bang có mức độ dao động cao, chứ không phải có truyền thống “trung thành” với ứng viên Cộng hòa hay Dân chủ như nhiều bang khác.
Tờ The Wall Street Journal dẫn kết quả cuộc thăm dò mới nhất, có sự tham gia của 4.200 cử tri ở 7 bang trên, cho thấy cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump được đánh giá có năng lực tốt hơn đối thủ là đương kim Phó tổng thống Kamala Harris trong việc giải quyết các vấn đề mà người dân quan tâm nhất là kinh tế và an ninh biên giới.
Cạnh tranh quyết liệt
Tuy nhiên, kết quả thăm dò lại chia đều kỳ vọng chiến thắng cho cả 2 ứng viên khi ông Trump dẫn trước với tỷ lệ ủng hộ là 46%, còn đối thủ Harris có 45% ủng hộ. Sự chênh lệch 1 điểm phần trăm còn nhỏ hơn tỷ lệ sai số cho phép.
Tính riêng từng bang, cuộc khảo sát cho thấy bà Harris dẫn trước với khoảng cách mong manh ở Arizona, Michigan, Wisconsin và Georgia, còn ông Trump có lợi thế không đáng kể ở Nevada, North Carolina và Pennsylvania. Qua khảo sát, ngoại trừ tại Nevada là nơi ông Trump có tỷ lệ ủng hộ nhiều hơn 5 điểm phần trăm, thì ở các bang còn lại, ứng viên nhỉnh hơn chỉ dẫn trước khoảng 2 – 3 điểm phần trăm. Mức chênh lệch này chỉ tương đương mức sai số.
Cũng qua cuộc khảo sát mới nhất ở những bang này, vốn thường có mức độ dao động cao bất chấp đảng phái, nhưng sau khi đảng Dân chủ đổi ứng viên và ông Trump trải qua 2 cuộc ám sát hụt, thì cử tri đang có xu hướng quay về ủng hộ cho ứng viên của đảng mình. Cả ông Trump lẫn bà Harris đều nhận được sự ủng hộ của 93% cử tri của từng đảng (Cộng hòa hoặc Dân chủ) tham gia khảo sát. Còn với các cử tri độc lập, không theo đảng phái nào, thì kết quả thăm dò cho thấy 40% ủng hộ bà Harris, còn ông Trump nhận tỷ lệ 39%.
Quan điểm đối với tình hình kinh tế hiện tại, cử tri tham gia khảo sát đều đánh giá khác biệt giữa tình trạng chung của Mỹ và tại bang quê nhà người tham gia khảo sát. Gần 2/3 cử tri nhận xét kinh tế Mỹ đang “nghèo hoặc không tốt”. Nhưng khi được hỏi về nền kinh tế ở bang nhà, phần lớn 52% đánh giá là tốt hoặc xuất sắc.
Nguy cơ tranh cãi kết quả
Từ kết quả trên, nhiều ý kiến nhận định khả năng cao là kết quả bầu cử tổng thống Mỹ năm nay sẽ phụ thuộc vào một số ít cử tri, mà nhiều khả năng là tập trung vào khoảng 6% đang dao động, chưa đưa ra lựa chọn. Nói một cách khác, ứng viên chiến thắng có thể không tạo ra nhiều cách biệt so với đối thủ trong kết quả bỏ phiếu ở 7 bang “chiến địa”.
Trong khi đó, một vấn đề đang được đặt ra là việc tính kết quả đối với các phiếu bỏ qua đường bưu điện có thể gây tranh cãi lớn. Theo tờ The New York Times, bỏ phiếu qua thư ngày càng phổ biến trong bầu cử Mỹ, nhưng phiếu bầu qua thư bị từ chối thường xuyên hơn nhiều so với phiếu bầu trực tiếp. Ở Pennsylvania và một số các bang khác, hai đảng đang tranh cãi về việc phiếu nào hợp lệ để tính và phiếu nào không. Cụ thể đó là tiêu chí phiếu nào cử tri được phép sửa hay phiếu nào bị lỗi đến mức không được tính. Chuyện tưởng chừng đơn giản nhưng cách giải thích theo luật định được cho là có thể diễn giải theo nhiều hướng khác nhau, dễ dẫn đến tranh cãi căng thẳng.
Trong cuộc tranh cử tổng thống Mỹ năm 2020, các quan chức bầu cử Pennsylvania đã từ chối hơn 34.000 lá phiếu qua thư, hay số phiếu bị từ chối ở Michigan là 20.000 phiếu, Arizona từ chối 7.700 phiếu, Nevada từ chối 5.600 phiếu và Wisconsin không tính khoảng 3.000.
Tuy những con số này nhỏ hơn rất nhiều so với tổng số hàng triệu cử tri, nhưng các ứng viên thường chiến thắng với số phiếu không quá chênh lệch. Điển hình trong cuộc bầu cử năm 2020, ông Joe Biden chỉ giành chiến thắng trước ông Donald Trump ở Arizona khi nhiều hơn 10.000 phiếu, con số này là 12.000 phiếu ở Georgia, 21.000 phiếu ở Wisconsin. Tương tự, năm 2016, ông Trump chỉ giành chiến thắng mong manh trước bà Hillary Clinton ở Michigan nhờ nhiều hơn 11.000 phiếu, Wisconsin với 23.000 phiếu.
Năm nay, khi kết quả chung cuộc được cho là có thể lệ thuộc vào số ít cử tri đang dao động, dẫn đến cách biệt thắng thua sẽ không lớn, thì việc “tính đúng tính đủ” số phiếu càng trở nên quan trọng hơn. Không những vậy, nước Mỹ đang bị chia rẽ không sâu sắc, nên sự tranh cãi về kết quả bầu cử nếu tái diễn sẽ có thể gây nên hậu quả không nhỏ.
T.P