Tiếng hoan hô, tiếng reo hò tưởng vỡ lồng ngực đã vang lên trên dải Gaza-Palestin sau 15 tháng chìm trong đau thương, máu và nước mắt. Tiếng hoan hô cũng vang lên trên đất nước Israel và các quốc gia khác ở Trung Đông.
Hòa bình đã trở lại. Vâng, trước hết là từ thỏa thuận ngừng bắn sau biết bao nhiêu nỗ lực của các bên. Israel và Hamas đạt thỏa thuận – một thảo thuận mang tính lịch sử. Dẫu sao đây mới là trận thắng đầu tiên. Để có hòa bình vĩnh viễn còn phải tốn rất nhiều trí tuệ và công sức, còn phải đòi hỏi chính sách ngoại giao khôn khéo, tài tình, biết mình biết người trong một thế giới, một khu vực âm ỉ như chảo lửa hàng trăm năm nay.
Thỏa thuận ngừng bắn được ký kết vào cuối ngày 15/1/2025. Mỹ và Qatar là hai nhà trung gian chủ chốt đã thông báo tin nóng bỏng: Israel và tổ chức Hồi Giáo Palestine Hamas đã tuyên bố ngừng bắn! Lệnh ngừng bắn dự kiến diễn ra theo ba giai đoạn. Giai đoạn đầu trên nguyên tắc sẽ có hiệu lực từ ngày 19/01/2025, một ngày trước khi diễn ra lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2.0.
Ông Donald Trump chắc hẳn là người rất sung sướng và may mắn trong những người sung sướng nhất. Ông thở phào nhẹ nhõm: “Gaza sẽ không bao giờ là đất dụng võ của quân khủng bố”.
Thủ tướng Qatar Mohammed Ben Abdelrahmane Al Thani thông báo, thỏa thuận được thông qua tại Doha. Còn thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cảm ơn cả hai ông Trump và Biden về những nỗ lực để đạt được lệnh ngừng bắn. Ông Netanyahu chỉ lưu ý, như một sự thận trọng không thừa: Nhà nước Do Thái còn “nghiên cứu thêm những chi tiết trong thỏa thuận này trước khi văn bản được chính thức thông qua”.
Quý vị hãy cùng xem xét Hiệp định ngừng bắn cho Gaza gồm những nội dung gì. Trước hết, thỏa thuận này gồm 3 giai đoạn. Giai đoạn đầu sẽ kéo dài trong 42 ngày, kể từ 19/1. Trong giai đoạn một, Hamas cam kết trả tự do cho 33 trong số hơn 98 con tin Israel còn bị tổ chức Hồi Giáo Palestine bắt giữ. Phía Israel cũng sẽ phóng thích khoảng từ 1.000 đến 1.600 tù nhân Palestine. Thứ hai là, trong suốt 42 ngày của giai đoạn một, Israel sẽ ngừng bắn, nhưng quân đội vẫn túc trực dọc đường biên giới giữa Israel và Gaza, nhằm bảo đảm an ninh cho các chương trình trao đổi “tù nhân” và bảo đảm cho những người di tản trở về nguyên quán an toàn. Thứ ba là, mỗi ngày sẽ có 600 xe tải được phép đưa hàng cứu trợ nhân đạo vào dải Gaza.
Khi thỏa thuận ngừng bắn chính thức có hiệu lực được 16 ngày thì Israel và Hamas sẽ đàm phán về giai đoạn hai. Giai đoạn này hết sức quan trọng vì sẽ hướng đến một giải pháp “vĩnh viễn chấm dứt chiến tranh”. Giai đoạn hai cũng là thời điểm để Hamas phóng thích toàn bộ các con tin Israel còn bị giam giữ.
Giai đoạn ba tập trung vào Chương trình tái thiết Gaza. Hamas sẽ tiến hành trao trả hài cốt các con tin Israel thiệt mạng trong 15 tháng qua.
Niềm vui nhanh chóng lan ra khắp khu vực Trung Đông và cộng đồng quốc tế. Tuy nhiên, hoan nghênh đi liền với sự thận trọng. Iran, điểm tựa của phong trào Hamas trong một thông cáo vừa phát đi đề cao “tinh thần kháng chiến của người dân Palestine” đã ”đánh bại Nhà nước Do Thái”, “chấm dứt chiến tranh và áp đặt một thỏa thuận ngừng bắn”, v.v..
Còn các quốc gia Irak, Ai Cập cùng yêu cầu phải timg cách nhanh nhất đưa hàng cứu trợ nhân đạo đến tay hàng triệu người dân dải Gaza. Bộ Ngoại Giao Ả Rập Xê Út kêu gọi “Nhà nước Do Thái chấm dứt các hành động tấn công”, “rút toàn bộ các lực lượng chiếm đóng ở Gaza và tất cả những vùng lãnh thổ của người Palestine và người Ả Rập”. Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn, từ thắng lợi trên mặt trận ngoại giao này sẽ tiến tới sự ổn định lâu dài cho Trung Đông.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Quốc Antonio Guterres khẳng định: lệnh ngừng bắn “mở đường cho việc dỡ bỏ những cản trở viện trợ nhân đạo cho phần lãnh thổ này của Palestine”. Tại Châu Âu, tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Olaf Scholz xem đây là cơ hội “vĩnh viễn chấm dứt chiến tranh” và là “một bước tiến quan trọng hướng tới hòa bình”.
Sáng 16/1, Hãng hàng không dân sự Lufthansa của Đức loan báo nối lại các chuyến bay với thủ đô Tel Aviv kể từ ngày 1/2/2025. Từ mùa hè 2024, tập đoàn này đã ngừng khai thác các chuyến bay đến hay xuất phát từ Tel Aviv.
Cánh bay của những chuyến bay trên bầu trời bình yên được ví như sự “mở cửa bầu trời”. Tiếng gọi hòa bình đã thành sự thật. Dẫu rằng chưa hết khổ đau, nghèo đói, bện tật. Dẫu rằng những thù hận và sự mâu thuẫn nội tại về biên giới, lãnh thổ, sắc tộc còn phải tiếp tục giải quyết một cách cơ bản, dài lâu, nhưng con đường đi đến thỏa thuận ngừng bắn hôm nay đáng được ghi vào lịch sử như một Sáng kiến hòa bình vĩ đại.
H.Đ