Tín hiệu về hòa bình ở Ukraina đặt ra câu hỏi về tương lai của khí đốt Nga ở châu Âu, trong đó có việc nối lại nguồn cung khí đốt qua đường ống Nord Stream.
Đường ống dẫn khí Nord Stream cho tới nay là tuyến vận chuyển lớn nhất đưa khí đốt Nga tới châu Âu, bên cạnh các tuyến đường ống qua Belarus, Ukraina và Thổ Nhĩ Kỳ.
Đường ống Nord Stream gồm 2 cặp đường ống có khả năng vận chuyển 110 tỉ m3 khí đốt đến châu Âu mỗi năm.
Cặp đầu tiên, Nord Stream, bắt đầu hoạt động năm 2011 và cặp thứ hai, Nord Stream 2, hoàn thành năm 2021 nhưng chưa bao giờ nhận được giấy phép vận hành.
Reuters chỉ ra, một rào cản rõ ràng với việc nối lại nguồn cung qua hệ thống Nord Stream là thiệt hại do vụ nổ vào tháng 9.2022.
Cặp đường ống của Nord Stream cùng với 1 nhánh của đường ống Nord Stream 2 đã bị phá hoại, chỉ còn 1 nhánh nguyên vẹn. Tới nay, chưa rõ ai là thủ phạm phá hoại Nord Stream.
Nhánh đường ống bị hỏng của Nord Stream 2 ước tính vẫn chứa khoảng 9-10 triệu m3 khí đốt, trong khi nhánh đường ống còn nguyên vẹn vẫn chứa đầy khí đốt.
Tuy nhiên, nhà điều hành đường ống Nord Stream 2 – Nord Stream 2 AG (một đơn vị của Gazprom, Nga) đang chịu áp lực phải trả tiền cho các chủ nợ.
Một tòa án Thụy Sĩ đã ấn định thời hạn chót ngày 9.5 tới để Nord Stream 2 AG có trụ sở tại Thụy Sĩ tái cấu trúc các khoản nợ và trả tiền cho các chủ nợ nhỏ. Nhà điều hành đường ống Nord Stream 2 có thể tuyên bố phá sản nếu không đáp ứng được yêu cầu này.
Tháng 1.2025, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov cho biết, khả năng Nord Stream 2 AG phá sản hoặc bị bán đi sẽ được Nga xem là hành vi tương đương với trộm cắp.
Ngoài ra còn có một số vụ kiện đang diễn ra chống lại Gazprom về việc gián đoạn nguồn cung cấp khí đốt.
Cederic Cremers – phó chủ tịch điều hành mảng khí đốt tích hợp tại Shell, một trong những đơn vị tài trợ cho đường ống Nord Stream 2 – cho biết, những vụ kiện này cần phải được giải quyết xong trước khi có bất kỳ cân nhắc nào liên quan tới việc khởi động lại vận chuyển khí đốt qua Nord Stream 2. Và ngay cả khi đó, câu hỏi đặt ra là châu Âu có còn muốn phụ thuộc vào khí đốt Nga hay không.
Tháng 12 năm ngoái, Mỹ công bố thêm các lệnh trừng phạt với các thực thể có trụ sở tại Nga tham gia vào phát triển đường ống Nord Stream 2, bao gồm cả đơn vị điều hành và một công ty bảo hiểm Nga cung cấp bảo hiểm cho các công ty tham gia vào dự án.
Một thách thức khác đối với việc mở lại hệ thống Nord Stream ở Biển Baltic là châu Âu đã chuyển hướng khỏi nguồn cung cấp năng lượng của Nga kể từ khi Nga sáp nhập Crimea năm 2014 và khi xung đột Nga – Ukraina nổ ra năm 2022. Thêm vào đó, châu Âu có thể không muốn quay trở lại sử dụng khí đốt Nga.
Ủy ban châu Âu tuyên bố, Nord Stream 2 không phải là dự án vì lợi ích chung và không đa dạng hóa các nguồn năng lượng của EU.
Đức, từng là khách mua khí đốt Nga lớn nhất châu Âu, gần đây tái khẳng định việc không đàm phán với Nga về nguồn cung khí đốt.
Hầu hết các nước châu Âu đang tìm kiếm nguồn cung thay thế, bao gồm tăng cường nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ, châu Phi và Trung Đông; tiếp nhận nhiều nguồn nhập khẩu qua đường ống hơn từ các nhà cung cấp như Na Uy và Algeria, và tăng cường sản xuất năng lượng tái tạo.
T.P