Không chỉ tìm cách áp đặt yêu sách chủ quyền phi pháp, Trung Quốc còn lặng lẽ và tinh vi cài cắm ‘đường lưỡi bò’ vào phim ảnh, hàng hóa, ứng dụng số…Thủ đoạn đó buộc người Việt Nam phải luôn cảnh giác.
Biển Đông từ lâu đã là điểm nóng địa chính trị không chỉ trong khu vực mà còn trên toàn cầu. Đây là tuyến hàng hải huyết mạch, nơi có nguồn tài nguyên phong phú và là tâm điểm của các tranh chấp chủ quyền, trong đó căng thẳng nhất là yêu sách phi pháp “đường lưỡi bò” – cách gọi mỉa mai của dư luận về cái gọi là “đường 9 đoạn” của Trung Quốc. Thay vì tôn trọng luật pháp quốc tế, Bắc Kinh đã áp dụng nhiều biện pháp để củng cố tuyên bố chủ quyền vô lý này.
Những năm qua, tại Việt Nam, hình ảnh “đường lưỡi bò” đã bị phát hiện trong rất nhiều sản phẩm, từ bản đồ trên ô tô nhập khẩu, quả địa cầu, sách giáo khoa, đến các bộ phim điện ảnh, ứng dụng di động, thậm chí cả trong các chiến dịch quảng cáo của doanh nghiệp. Không ít lần, cộng đồng mạng Việt Nam đã phẫn nộ khi thấy “đường lưỡi bò” xuất hiện trên phim ảnh, như trường hợp phim hành động Biệt vụ Biển Đỏ (2018), tiếp đó là phim hoạt hình Abominable (2019). Những trường hợp này cho thấy sự xuất hiện các hình ảnh xuyên tạc không hề ngẫu nhiên, mà là một chiến lược dài hơi nhằm dần dần hợp thức hóa yêu sách phi pháp của Trung Quốc.
Ngoài phim ảnh, một số sản phẩm thương mại cũng bị phát hiện có “đường lưỡi bò”. Điển hình là các loại quả địa cầu nhập khẩu từ Trung Quốc, được bày bán trên các sàn thương mại điện tử như Shopee và một số cửa hàng văn phòng phẩm, bị phát hiện tháng 11/2023.
Gần đây nhất, chuỗi trà sữa Chagee bị phát hiện hiển thị bản đồ “đường lưỡi bò” trên ứng dụng di động của mình, khiến dư luận Việt Nam dậy sóng.
Chagee là thương hiệu trà sữa cao cấp đến từ Trung Quốc, được người tiêu dùng biết đến với các sản phẩm sử dụng nguyên liệu trà tươi. Chuỗi này liên tục mở rộng tại nhiều nước Đông Nam Á và đang chuẩn bị triển khai hoạt động tại Việt Nam. Tuy nhiên, bê bối liên quan đến bản đồ phi pháp bị phát hiện đã khiến thương hiệu này đang phải đối mặt với sự phẫn nộ và làn sóng tẩy chay của đông đảo người dân.
Điều đáng nói là sự việc diễn ra ngay trước ngày 14/3 – thời điểm kỷ niệm 36 năm trận hải chiến Gạc Ma (1988): Trung Quốc dùng vũ lực cưỡng chiếm trái phép bãi đá này, khiến 64 binh sĩ hải quân Việt Nam hy sinh. Một trùng hợp ngẫu nhiên chăng? Không, trái lại, theo giới quan sát, điều đó củng cố nghi vấn về một kế hoạch cài cắm có chủ đích, chứ không đơn thuần là “sơ suất kỹ thuật” như cách một số doanh nghiệp vẫn biện minh khi bị phát hiện.
Chiến lược của Trung Quốc không chỉ giới hạn ở việc sử dụng vũ lực hay sức mạnh kinh tế mà còn mở rộng sang truyền thông, văn hóa và công nghệ, với các thủ đoạn tinh vi, lặng lẽ gieo rắc bản đồ phi pháp có “đường lưỡi bò” vào các sản phẩm tiêu dùng. Với thủ đoạn đó, Trung Quốc hy vọng hình thành một nhận thức sai lệch trong công chúng, đặc biệt là giới trẻ – những người có thể không nhận ra sự nguy hiểm và thiếu cảnh giác khi tiếp xúc với những nội dung như vậy.
Tuyên truyền về chủ quyền là một cuộc chiến lâu dài, và Trung Quốc đã chứng tỏ họ sẵn sàng sử dụng mọi phương thức để thực hiện mục tiêu này. Họ không chỉ thao túng bản đồ mà còn kiểm soát thông tin trên các nền tảng số, thậm chí gây áp lực lên các tập đoàn quốc tế để tuân thủ cách diễn giải của họ về Biển Đông. Đã có những trường hợp các hãng hàng không, khách sạn và thương hiệu lớn, vì mối lợi, đã buộc phải chỉnh sửa bản đồ theo yêu cầu của Bắc Kinh để có thể tiếp tục hoạt động tại thị trường Trung Quốc.
Trước những thủ đoạn tinh vi của Trung Quốc, phản ứng mạnh mẽ từ phía Việt Nam là rất cần thiết. Khi phát hiện các sản phẩm có “đường lưỡi bò”, người dân và giới truyền thông lập tức lên tiếng tẩy chay, đồng thời yêu cầu cơ quan quản lý xử lý các tổ chức, đơn vị, cá nhân liên quan theo luật pháp. Điều này cho thấy tinh thần cảnh giác cao độ của người Việt Nam trong vấn đề chủ quyền biển đảo…
Tuy nhiên, không thể chỉ dựa vào sự phản ứng của cộng đồng mà cần có các biện pháp chủ động hơn. Các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm duyệt các sản phẩm nhập khẩu, ứng dụng, nội dung số để ngăn chặn ngay từ đầu những âm mưu cài cắm nguy hiểm. Hệ thống giáo dục Việt Nam nên có những chương trình nâng cao nhận thức về chủ quyền biển đảo, giúp thế hệ trẻ có đủ hiểu biết để không bị ảnh hưởng bởi những tuyên truyền sai trái…
Làm được điều đó, Hà Nội sẽ khắc phục được bất cập lớn, từng xảy ra nhiều lần, là ở nhiều trường hợp, thủ đoạn cài cắm của Trung Quốc lại do chính người dân phát hiện, chứ không phải các cơ quan quản lý có chức năng, nhiệm vụ này!
T.V