Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) vừa thông qua luật chống gián điệp mới sửa đổi, sẽ có hiệu lực vào ngày 01/07 tới đây. Bản sửa đổi mở rộng định nghĩa về hoạt động gián điệp, làm cho nó rộng hơn và mơ hồ hơn.
Các nhà quan sát về nhân quyền tin rằng động thái này là sự leo thang trong việc chính quyền Trung Quốc đàn áp người dân và sẽ được sử dụng để tấn công quyết liệt hơn các cá nhân và công ty nước ngoài tại Trung Quốc.
Cơ quan lập pháp của Trung Quốc đã công bố luật sửa đổi trên trang web của họ vào ngày 26/04 vừa qua. Đây là lần sửa đổi đầu tiên kể từ khi luật này được ban hành hồi tháng 11/2014.
Việc luật mở rộng định nghĩa về hoạt động gián điệp đã thu hút nhiều sự chú ý từ thế giới. Chẳng hạn, phạm vi của thứ được coi là “bí mật” được mở rộng sang “các tài liệu, dữ liệu, tư liệu, vật phẩm khác liên quan đến an ninh và lợi ích quốc gia”; tuy nhiên, luật không xác định rõ những gì thuộc về an ninh quốc gia hay lợi ích của Trung Quốc.
Luật chống gián điệp mới cũng sửa đổi định nghĩa về hoạt động gián điệp, rằng việc cộng tác với các tổ chức gián điệp và đặc vụ của các tổ chức này, việc “tiến hành các cuộc tấn công mạng nhằm vào các cơ quan nhà nước, các đơn vị liên quan đến bí mật hoặc cơ sở hạ tầng thông tin quan trọng” là các hoạt động gián điệp.
Bản sửa đổi mới cũng bao gồm việc “thiết lập một hệ thống quản lý cho các đơn vị an ninh và phản gián chủ chốt [của chính quyền]”.
Công ty nước ngoài lo sợ
Nikkei, một hãng truyền thông của Nhật Bản, cho rằng với động thái mới này, ĐCSTQ đang đẩy mạnh việc nhắm mục tiêu vào các cá nhân và tổ chức nước ngoài. Với luật mới mở rộng, Bắc Kinh có thể thực thi pháp luật tùy tiện hơn, chẳng hạn như giam giữ các cá nhân mà không có bằng chứng xác đáng.
Một nhân vật cấp cao tại văn phòng Bắc Kinh của công ty Astellas Pharmaceuticals của Nhật Bản đã bị bắt vào tháng trước với cáo buộc hoạt động gián điệp. Vụ việc gây chấn động cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản. Một số công ty Nhật đã tiến hành đánh giá lại rủi ro và tạm dừng các chuyến công tác đến Trung Quốc.
Tháng 3 năm nay, chính quyền Trung Quốc đã đột kích văn phòng Bắc Kinh của Mintz Group, một công ty nghiên cứu điều tra của Mỹ, và bắt giữ 5 nhân viên Trung Quốc.
Cảnh sát Trung Quốc cũng đã đến văn phòng Thượng Hải của Bain & Co. – một công ty tư vấn của Hoa Kỳ, thẩm vấn các nhân viên ở đó và tịch thu nhiều máy tính cùng điện thoại di động. Vụ việc đã được xác nhận bởi người phát ngôn của công ty này vào ngày 26/04.
Ông Huang, giám đốc điều hành của một công ty nước ngoài ở Hong Kong, nói với The Epoch Times vào ngày 27/04 rằng việc sửa đổi luật chống gián điệp của ĐCSTQ có thể có tác động lớn hơn đến các công ty và nhân viên trong 3 loại hình kinh doanh sau:
“Loại thứ nhất là những công ty có hoạt động kinh doanh ở Trung Quốc mà liên quan đến nghiên cứu điều tra hoặc những công ty có hoạt động kinh doanh liên quan đến kiểm toán và thẩm định, chẳng hạn như Deloitte và bốn công ty kế toán – kiểm toán lớn khác. Họ có thể nắm giữ một số thông tin nhạy cảm. Loại thứ hai là các công ty báo cáo phân tích đầu tư. Loại thứ ba là các doanh nghiệp có quan hệ hợp tác hoặc trao đổi kinh tế, thương mại về công nghệ sinh học y tế và phần mềm tại Trung Quốc”.
Ông Huang nói rằng hầu hết các nước phương Tây đều có luật an ninh quốc gia và luật chống khủng bố, nhưng Trung Quốc không phải là một hệ thống tuân theo luật pháp quốc tế. Thay vào đó, họ là một hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa không tương thích với hầu hết các luật quốc tế thường được sử dụng, “bởi vì các hoạt động được coi là hợp pháp của ĐCSTQ thường vi phạm nhân quyền; các công ty nước ngoài và nhân viên trong công ty sẽ rất lo lắng”.
Ngày 27/04, luật sư Trung Quốc Dương Minh (hóa danh) nói với The Epoch Times rằng “nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư nước ngoài sẽ đưa ra đánh giá dựa trên các vấn đề tiềm ẩn trong xã hội Trung Quốc hiện nay, và họ sẽ không dám đến Trung Quốc để đầu tư”.
Người dân ngày càng bị đàn áp
Ông Dong Yuyu, cựu biên tập viên cấp cao của Quang Minh Nhật báo (một tờ báo lớn của Trung Quốc), đã bị chính quyền Bắc Kinh bắt giữ vào năm ngoái khi đang ăn trưa với một nhà ngoại giao Nhật Bản và bị buộc tội gián điệp. Ông Dong đã vài lần lên tiếng chỉ trích Bắc Kinh. Vào ngày 24/04, gia đình của ông lần đầu tiên bình luận công khai về vụ việc, nói rằng các cáo buộc của chính quyền Trung Quốc là bịa đặt, là nhằm mục đích đàn áp bất đồng chính kiến.
Luật sư Dương nói rằng định nghĩa về hoạt động gián điệp của Trung Quốc rất rộng.
“Thế nào là gián điệp? Nói một cách chặt chẽ, hoạt động gián điệp là hành động được chứng minh bằng bằng chứng rằng ai đó đã được huấn luyện hoặc được hưởng lợi từ kẻ thù hoặc quốc gia thù địch để thu thập hoặc cung cấp thông tin tình báo cho họ”, ông Dương nói. “Nhưng trên thực tế, ĐCSTQ định nghĩa gián điệp một cách tùy tiện. Nếu quý vị thực hiện một cuộc khảo sát kinh tế hoặc có một bức ảnh về căn cứ quân sự trên điện thoại di động của mình, nếu quý vị đăng nó lên Internet, chính quyền [Trung Quốc] có thể coi đó là hoạt động gián điệp”.
Ông Dương chỉ ra rằng việc ban hành luật chống gián điệp mở rộng, cũng như luật chống khủng bố và luật an ninh mạng mà Bắc Kinh ban hành trước đây, là các “biện pháp mà ĐCSTQ thực thi để củng cố chế độ độc tài và chế độ cai trị bất hợp pháp, chủ yếu là để đe dọa người dân phổ thông”.
“Bởi vì uy tín của ĐCSTQ đã sụp đổ và nỗi bất bình trong người dân Trung Quốc ngày càng lớn mạnh. Vì vậy, Đảng phải sử dụng luật pháp ở mức toàn diện để cấm người dân thảo luận về chiến dịch tuyên truyền của chính quyền – vốn dựa trên việc bịa đặt lịch sử, để ngăn cản người dân nói lên sự thật và để đàn áp sự phản kháng của dân thường”.
T.P