Kết thúc Hội nghị thượng đỉnh G7 tại Nhật cuối tuần qua, nhóm bảy cường quốc kinh tế (G7) đã chọn xong cách tiếp cận tổng thể với Trung Quốc và Bắc Kinh cũng đã lập tức phát đi câu trả lời của họ.
Trong bản thông cáo chung về hội nghị tại TP Hiroshima hôm 20-5, G7 đề cập tới mọi vấn đề nhạy cảm nhất trong mối quan hệ với Trung Quốc, từ tình hình Tân Cương, Tây Tạng, Hong Kong, Đài Loan cho tới yêu sách của Bắc Kinh ở Biển Đông… Tuy nhiên, thay đổi đáng chú ý nhất nằm ở lĩnh vực kinh tế.
Các nước G7 tìm cách bảo vệ lợi ích mà không khiến cuộc sống của họ quá phức tạp. Vì vậy, giảm rủi ro, thay vì tách ly, chắc chắn là cách tốt nhất mô tả những gì họ đang muốn làm.
GS John Blaxland nói với kênh Channel News Asia.
Không còn “tách ly kinh tế”
Cả bảy thành viên G7 (gồm Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật, Anh, Mỹ) đều có quan hệ hợp tác kinh tế sâu sắc với Trung Quốc. Lợi ích kinh tế khiến G7 gặp nhiều khó khăn trong chiến lược “tách ly” khỏi Trung Quốc trước đây.
Đó có thể là lý do dẫn tới sự điều chỉnh về câu chữ trong thông cáo chung của G7: “Cách tiếp cận về chính sách của chúng tôi không nhằm phương hại tới Trung Quốc hay tìm cách ngăn sự phát triển và tiến bộ kinh tế của Trung Quốc… Chúng tôi sẽ không tách ly hay co cụm. Đồng thời, chúng tôi nhận thấy sức dẻo dai của nền kinh tế đòi hỏi phải giảm rủi ro và đa dạng hóa…”.
Giới quan sát cho rằng G7 đã trở nên thực tế hơn khi khẳng định không “tách ly” và thay vào đó là “giảm rủi ro” khi hợp tác kinh tế với Trung Quốc. Đây được cho là cách tiếp cận mềm mỏng hơn, phù hợp hơn để đảm bảo sự cân bằng giữa lợi ích an ninh và lợi ích kinh tế khi giao thương với Trung Quốc – nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
“Việc tách ly, xét từ mọi quan điểm, là rất quyết liệt và không thực tế. Giảm rủi ro có vẻ là thuật ngữ hợp lý về mặt chính trị hơn so với tách ly” – GS Gordon Flake, tổng giám đốc Trung tâm Perth USAsia (ĐH Tây Úc), nói với kênh truyền hình Channel News Asia.
“Giảm rủi ro” thực chất cũng song hành với cụm từ “cưỡng ép kinh tế” mà G7 dành cho Trung Quốc. Họ cho rằng Trung Quốc đã sử dụng sức mạnh kinh tế để tạo ra “sự cưỡng ép” về mặt chính trị.
Đây là điều một số nền kinh tế đã trải qua. GS John Blaxland (Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc phòng, ĐH Quốc gia Úc) cho rằng việc giảm lệ thuộc vào Trung Quốc là điều được rút ra từ những trường hợp gặp thất bại nặng nề sau khi quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh trục trặc.
Ông Blaxland, một chuyên gia về tình báo và an ninh quốc tế người Úc, lấy ví dụ việc Tập đoàn Lotte phải rút khỏi Trung Quốc sau khi lỗ nặng, trùng với một xung đột ngoại giao năm 2017. Ngoài ra, bản thân Úc cũng chịu ảnh hưởng nặng nề từ các biện pháp trừng phạt xuất khẩu của Trung Quốc sau khi hai bên căng thẳng về ngoại giao.