Đối thoại Shangri-La 2023 đã trôi qua một tuần sau ba ngày làm việc. Tuy nhiên, dư âm của sự kiện vẫn còn đọng lại trong phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc.
Đọng lại là phải thôi khi Đối thoại Shangri-La có ý nghĩa như một trong những diễn đàn an ninh tầm cỡ nhất thế giới hiện nay – sự kiện quy tụ hơn 600 đại biểu từ hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ. Quan trọng hơn, những nội dung đề cập gồm toàn những vấn đề nóng, như: cạnh tranh giữa các nước lớn; tuân thủ luật pháp quốc tế; sử dụng sức mạnh quân sự trong việc xử lý các vấn đề mâu thuẫn; tranh chấp lãnh thổ; môi trường…
Trong cái sự “đọng lại” đó, nội dung phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc là một tâm điểm.
Về hình thức, ngôn từ hoa mỹ tràn ngập trong phát biểu của nhân vật này khiến nhiều người cảm kích, cho rằng: thay vì chỉ trích, thế giới cần biết ơn Trung Quốc về những lời nói cho thấy sự tử tế và trách nhiệm. Cụ thể, khi đề cập đề cập Sáng kiến an ninh mới của Trung Quốc, vị quan chức cấp cao của Bắc Kinh đã nhấn mạnh rằng: “Là Đối tác Chiến lược Toàn diện của ASEAN, Trung Quốc mong muốn ASEAN đóng góp quan trọng cho hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng trong khu vực; cam kết thúc đẩy hợp tác an ninh tập thể trong khu vực trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau”? Chưa hết, ông còn làm cái việc ví như “giáo huấn” thế giới bằng lời dạy dỗ: “Đối mặt với tình hình an ninh thế giới phức tạp như hiện nay, điều chúng ta cần là một châu Á-Thái Bình Dương phát triển ổn định, bền vững chứ không phải là một châu Á Thái Bình Dương bất ổn…”
Tuy nhiên, cảm kích thật ra chỉ có ở những người, hoặc thiếu thông tin, hoặc hời hợt và nông nổi. Còn lại, đa phần “đọc” ngay ra sự giả tạo, cho rằng: những lời người đại diện cho Bắc Kinh mang tới Diễn đàn Shangri-La chỉ là sự “tử tế đầu lưỡi”.
Để chứng minh, những người hoài nghi sẵn sàng lôi ra cả tá chứng cớ cụ thể. Thí dụ, gần như cùng thời điểm ông Lý Thượng Phúc ba hoa trên diễn đàn Shangri-La ở Singapore, một tàu chiến Trung Quốc đã làm cú cắt mặt, chỉ cách tàu khu trục USS Chung-Hoon của Mỹ khoảng 135m khi tàu này đang thực hiện nhiệm vụ chung giữa Mỹ và Canada ở Eo biển Đài Loan.
Chẳng lẽ, cú “cắt mặt” ngang ngược trên là nhằm mục tiêu cao cả làm cho Châu Á Thái Bình Dương không bất ổn?
Tất nhiên, câu trả lời là không. Chẳng cần là những thủy thủ hay nhà hàng hải dày dạn kinh nghiệm cũng biết, một cú cắt mặt sát sạt như thế nguy hiểm như thế nào. Mỹ thì hốt hoảng. Nhưng đó lại là điều Bắc Kinh cần. Để làm gì? Để truyền đi thông điệp cứng rắn tới Washington rằng, Trung Quốc dám làm tất cả, nếu ai đó, kể cả một siêu cường như Mỹ, dám “ngang ngược”.
Cùng thời điểm này, tàu khảo sát Hướng Dương Hồng 10 cùng các tàu hải cảnh, tàu cá Trung Quốc cũng đang thực hiện cái gọi là “khảo sát” trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. May thay, Hà Nội kiềm chế, phản ứng bằng đường ngoại giao, bằng tuyên bố trên công luận, đồng thời khôn khéo triển khai các biện pháp phù hợp với luật pháp quốc tế và trong nước nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng…
Còn với Philippines, trước đó, hồi đầu năm lực lượng hải cảnh Trung Quốc đã xua đuổi ngư dân Philippines đang đánh bắt cá ở bãi cạn Scarborough – một ngư trường truyền thống của ngư dân nước này. Cùng thời gian này, cũng tàu Trung Quốc chiếu “tia laser cấp độ quân sự” khiến một thủy thủ đoàn Philippines bị “mù tạm thời”…Điều trớ trêu là những hành động này xảy ra ngay sau khi Philippines và Trung Quốc đã nhất trí thiết lập kênh liên lạc trực tiếp ở Biển Đông và giải quyết tranh chấp về các tuyến hàng hải đang tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình…Sự trớ trêu đó cho thấy sự tréo ngoe, khoảng cách xa vời giữa việc Bắc Kinh nói với việc Bắc Kinh làm, đồng thời phơi bày luôn cái gọi là “kênh liên lạc trực tiếp” mà Manila và Bắc Kinh đạt được hồi đầu năm nay thực chất chỉ có có giá trị… bằng không, dù hai bên Philippines và Trung Quốc từng rất lấy làm hoan hỷ.
Có thể nêu ra nhiều nhiều những thí dụ tương tự. Tuy nhiên, chừng đó sự thật đủ để một lần nữa đánh thức những ai, quốc gia nào còn u mê trước những ngôn từ mà ông Lý Thượng Phúc nói trên diễn đàn Đối thoại Shangri-La tại Singapore vừa qua.
T.V