Trung Quốc có thể vin cớ để đẩy mạnh quân sự hóa trên các đảo nhân tạo nước này bồi đắp trái phép trên Biển Đông.
South China Morning Post ngày 17/4 bình luận, xô xát ngày càng tăng giữa Bắc Kinh với Washington trên Biển Đông đã khiến ngày càng nhiều quốc gia châu Á muốn trở thành đồng minh với Mỹ. Trung Quốc có thể vin cớ này để đẩy mạnh quân sự hóa trên các đảo nhân tạo nước này bồi đắp một cách bất hợp pháp.
Các nhà phân tích Trung Quốc lập luận rằng hoạt động bảo vệ tự do hàng không hàng hải của các tàu chiến Mỹ trên Biển Đông là đang đi qua (cái gọi là) không gian chủ quyền của Trung Quốc, khiêu khích không cần thiết với Bắc Kinh, bởi Trung Quốc không bao giờ can thiệp vào tự do hàng hải và thương mại ở Biển Đông.
Theo Lý Kiệt, một chuyên gia quân sự từ Bắc Kinh, Trung Quốc sẽ tiếp tục xây dựng cơ sở vật chất phòng thủ trên đảo nhân tạo, bao gồm các loại vũ khí trang bị đất đối không, không đối không, biển đối không và các loại vũ khí cần thiết khác trên lịch trình có sẵn”.
“Hải quân Trung Quốc cũng sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc tập trận thường xuyên ở Hoa Đông, đi qua các chuỗi đảo trong khu vực vì các hoạt động hàng hải giữa Mỹ và Philippines cho thấy hai nước này có thể cắt đứt đường cơ động của hải quân Trung Quốc ra khỏi khu vực”, ông Kiệt nhận xét.
Trong khi đó, tạp chí The National Interest Mỹ cho rằng, nếu tòa Trọng tài thường trực (PCA) ở La Hay, Hà Lan ra phán quyết vụ Philippines khởi kiện Trung Quốc về vấn đề Biển Đông (dự kiến vào tháng 5/2016) theo hướng không có lợi cho Bắc Kinh thì nước này có thể trả đũa bằng cách uyên bố thiết lập cái gọi là vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) mới ở Biển Đông. Thời điểm tuyên bố có thể trước hoặc sau khi tòa trọng tài đưa ra phán quyết.
Theo The National Interest, nếu Trung Quốc lập ra ADIZ ở Biển Đông, nó có thể sẽ bao trùm lên quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa (đều thuộc chủ quyền của Việt Nam) và bãi cạn Scarborough (Trung Quốc cưỡng chiếm từ tay Philippines).
Một báo cáo của Ủy ban Đánh giá kinh tế và an ninh Mỹ-Trung thuộc Quốc hội Mỹ cũng đưa ra quan điểm tương tự, rằng Trung Quốc có thể sẽ lần lượt lập ra 2 vùng nhận dạng phòng không (bất hợp pháp) ở quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.
Theo báo cáo này, xét thấy sự hiện diện quân sự (bất hợp pháp) của Trung Quốc ở quần đảo Hoàng Sa mạnh hơn ở quần đảo Trường Sa, Trung Quốc có thể tuyên bố trước: bầu trời quần đảo Hoàng Sa và vùng biển xung quanh là vùng nhận dạng phòng không.
Sau đó, chờ cho đến khi năng lực quân sự mạnh lên, Trung Quốc thấy đủ sức mạnh thì họ sẽ lập ra vùng nhận dạng phòng không thứ hai ở Biển Đông, bao trùm lên quần đảo Trường Sa.
Báo cáo cho rằng, nếu phạm vi vùng nhận dạng bao trùm lên toàn bộ “đường chín đoạn” thì khi đó Trung Quốc sẽ tuyên bố ranh giới yêu sách của họ như thế nào.