Tại cuộc họp báo ngày 23/5 ở Hà Nội, Tổng thống Mỹ chính thức tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát thương với Việt Nam và cho rằng quyết định trên không phụ thuộc vào Trung Quốc mà dựa trên tiến trình hợp tác lâu dài trong quá trình bình thường hóa giữa hai bên.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang tổ chức họp báo chung với Tổng thống Mỹ Barack Obama, thông báo kết quả cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo
Cấm vận vũ khí sát thương là một trong những di sản cuối cùng của chiến tranh. Việt Nam luôn coi đây là sự bất bình thường dù quan hệ Việt – Mỹ đã được nâng cấp là đối tác toàn diện. Do vậy, tuyên bố bãi bỏ cấm vận này của Tổng thống Obama đánh dấu một cột mốc giúp thúc đẩy quan hệ song phương.
Tháng 10/2014, Mỹ đã thông báo dỡ bỏ cấm vận vũ khí một phần với Việt Nam nhằm giúp Việt Nam tăng cường khả năng bảo đảm an ninh hàng hải. Sau đó, ngày càng nhiều nghị sĩ và quan chức Mỹ vận động, ủng hộ việc bỏ hoàn toàn cấm vận.
Việc Mỹ dỡ bỏ cấm vận vũ khí sát thương là một nội dung được quan tâm nhất trong cuộc công du của Tổng thống Obama đến Việt Nam lần này.
Tuy nhiên, việc dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vũ khí trên không đồng nghĩa với việc Việt Nam có thể mua bất cứ vũ khí gì của Mỹ. Phát biểu trong cuộc họp báo hôm nay, ông Obama nói Mỹ sẽ cân nhắc từng đơn hàng cụ thể của Việt Nam.
Tổng thống Mỹ cũng nói rõ, việc dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận vũ khí với Việt Namkhông phụ thuộc vào Trung Quốc mà dựa trên tiến trình hợp tác lâu dài trong quá trình bình thường hóa giữa hai bên.
“Quan hệ Việt – Mỹ ngày càng sâu sắc, cởi mở hơn. Những công việc chúng ta cùng làm với nhau về kinh tế, thương mại, nhân đạo cho thấy đã đến lúc không nên duy trì lệnh cấm nào nữa. Chúng tôi đã rất cân nhắc khi đi đến quyết định này, tạo thuận lợi cho Việt Nam mua vũ khí từ Mỹ và các đồng minh. Tất nhiên chúng tôi sẽ giám sát kỹ. Chúng tôi không muốn lệnh cấm này là nhân tố gây chia rẽ quan hệ hai nươc, khi hai bên nỗ lực thúc đẩy xây dựng lòng tin, thúc đẩy hợp tácc quân sự, an ninh quốc phòng.
Mỹ đã cử nhiều tàu hải quân đến thăm quân cảng Việt Nam, muốn tăng cường quan hệ giữa hai nước. Khi ứng phó với thiên tai, tàu hải quân của Mỹ sẽ phải thăm các cảng của Việt Nam nên rất mong hợp tác với chính phủ Việt Nam.
Chúng tôi hoàn toàn tôn trọng chủ quyền của Việt Nam. Chúng tôi cho rằng có mối quan tâm về an ninh hàng hải. Việt Nam và ASEAN đã chấp nhận lời mời của tôi đến Sunnylands và có tuyên bố chung về an ninh hàng hải, nhất trí các nước phải đảm bảo tự do hàng hải, không bị cản trở.
Về vấn đề biển Đông, Mỹ không ủng hộ bên nào nhưng cho rằng cần giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình. Mỹ sẽ tiếp tục cử máy bay tới các khu vực, vùng biển mà luật pháp quốc tế cho phép.
Chúng tôi muốn Việt Nam cải thiện năng lực an ninh hàng hải. Việc bỏ lệnh cấm vận vũ khí chỉ nhằm thay đổi bản chất quan hệ hai nước thông qua việc bình thường hóa hoàn toàn, dù hai nước vẫn còn những bất đồng”, ông Obama nói.