TS Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu, cho rằng Hà Nội cần xây dựng những kịch bản đánh giá nguy hiểm động đất ở các quận nội thành để phục vụ việc kháng chấn của công trình xây dựng.
Do các đứt gãy sinh chấn vẫn hoạt động
Như Báo Thanh Niên đã đưa tin, lúc 8 giờ 5 phút 35 giây (giờ Hà Nội) ngày 25.3 tại H.Mỹ Đức (Hà Nội) xảy ra trận động đất 4 độ Richter, độ sâu chấn tiêu khoảng 16 km.
Với độ lớn này thì trận động đất được đánh giá có cấp độ rủi ro thiên tai cấp 0. Sau trận động đất này, theo giới chuyên gia, Hà Nội cần xây dựng những kịch bản đánh giá nguy hiểm động đất ở các quận nội thành để phục vụ việc kháng chấn của công trình xây dựng.
Theo tìm hiểu, khu vực tâm động đất nằm ở bờ tây sông Đáy trên địa bàn các xã Tuy Lai, An Mỹ, Bột Xuyên… của H.Mỹ Đức. Vị trí này nằm ở phía nam – tây nam Hà Nội, cách trung tâm Hà Nội khoảng 30 km đường chim bay. Tuy Lai, An Mỹ, Bột Xuyên… là những xã mà phía tây giáp ranh với tỉnh Hòa Bình.
Về nguyên nhân trận động đất, TS Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu, cho biết Hà Nội nằm trong vùng đứt gãy sông Hồng – sông Lô – sông Chảy, các đứt gãy sinh chấn vẫn hoạt động. Khi các đứt gãy này tích tụ đủ năng lượng thì phát sinh động đất. Khi xảy ra động đất, cơ quan chuyên môn ghi nhận và tiếp tục theo dõi.
TS Nguyễn Xuân Anh cho biết thêm, từng khu vực trong vùng đứt gãy thỉnh thoảng vẫn xảy ra những trận động đất, mà nguyên nhân như đã nói ở trên, là các đứt gãy sinh chấn hoạt động và tích tụ đủ năng lượng. Việc cơ quan chuyên môn vẫn đã, đang làm là theo dõi và đánh giá độ nguy hiểm của hoạt động này. Vùng đứt gãy sông Hồng – sông Lô – sông Chảy từng xảy ra động đất trong quá khứ. Tại Hà Nội, vào thế kỷ 12, một trận động đất mạnh cấp 8 xảy ra đã làm bia chùa Báo Thiên bị vỡ làm đôi.
“Quy luật động đất do các đứt gãy sinh chấn ở vùng đứt gãy sông Hồng – sông Lô – sông Chảy cho thấy, thường là hàng trăm năm, hoặc dăm bảy trăm năm mới xảy ra trận động đất mạnh. Thời xưa chưa có máy móc nên việc nhận diện động đất được thông qua việc phân tích nguyên nhân các hệ quả còn tồn đọng, ví dụ như nứt tượng hoặc các trật sụt lở được ghi lại trong sổ sách. Sau này số liệu thống kê càng đầy đủ, việc đánh giá sẽ càng chi tiết hơn”, TS Nguyễn Xuân Anh nói.
Theo TS Nguyễn Xuân Anh, cần nghiên cứu phân đoạn đứt gãy sông Hồng để đánh giá nguy hiểm động đất chi tiết hơn, khu vực Hà Nội cần thực hiện đánh giá rủi ro động đất. Cần thiết lập một số thiết bị quan trắc ở các nhà cao tầng trên địa bàn thành phố để đánh giá định lượng mức độ rung lắc do các trận động đất gây ra.
Cần có bản đồ đánh giá động đất chi tiết hơn với Hà Nội
Cũng theo TS Nguyễn Xuân Anh, chúng ta vẫn có bản đồ cảnh báo động đất theo vùng. Nhưng với khu vực Hà Nội, trong tình hình kinh tế – xã hội phát triển, nhiều nhà cao tầng, nhiều công trình quan trọng được xây dựng thì cơ quan chuyên môn khuyến cáo là cần phân vùng nhỏ hơn để đánh giá chi tiết hơn về mức độ rủi ro, mức độ nguy hiểm do động đất.
Trên thực tế, dù tại Hà Nội hàng trăm năm mới có một trận động đất nhưng Hà Nội thỉnh thoảng vẫn phải chịu sang chấn ảnh hưởng do động đất ở các vùng cách Hà Nội từ hàng chục đến hàng trăm km. Gần đây nhất, ngày 17.11.2023, trận động đất mạnh 5,4 độ Richter xảy ra ở khu vực biên giới Myanmar – Trung Quốc, khiến nhiều tòa nhà cao tầng ở Hà Nội rung lắc. Trước đó nữa, năm 2018, tại Vân Nam (Trung Quốc) xảy ra trận động đất 5,3 độ Richter, cũng khiến nhiều nhà cao tầng ở Hà Nội rung lắc.
“Động đất ở các vùng khác ảnh hưởng như thế nào tới Hà Nội còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Có những trận động tuy ở Tây Bắc, ở Lào, ở Trung Quốc… nhưng lớn, hoặc có những trận động đất tuy bé, nhưng lại gần, đều ảnh hưởng tới Hà Nội. Vì thế, cần có bản đồ đánh giá động đất chi tiết hơn cho Hà Nội, trong đó cập nhật các trận động đất mới, từ đó xây dựng những kịch bản đánh giá nguy hiểm động đất ở các quận nội thành để phục vụ cho việc kháng chấn của công trình xây dựng”, TS Nguyễn Xuân Anh đề xuất.
T.P